O μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός και τα δεδομένα για δημόσιες πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις με στόχο μια βιώσιμη Ελλάδα και Ευρώπη, βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης στην ημερίδα που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Προεδρίας της κυβέρνησης, υπό την αιγίδα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, την οποία χαιρέτισε ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης. Ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης επεσήμανε ότι «κάθε φορά που πηγαίνουμε ως κυβερνήσεις ανεξαρτήτου κόμματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πάντα βλέπουμε τα επταετή πλάνα, τους μακροπρόθεσμους στόχους και πάντα σκεφτόμαστε πώς μπορούμε και εμείς να γεμίσουμε τα κενά σε αυτά τα excel των πολλών reports με δράσεις που κάνει η Ελλάδα. Έχουμε όμως αποδείξει τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ότι έστω σε κάποιους τομείς, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει». Υπογράμμισε μάλιστα ότι «η χώρα μας μπορεί να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για την υπόλοιπη Ευρώπη σε επίπεδο τεχνητής νοημοσύνης, σε επίπεδο ακαδημαϊκό, επιχειρηματικό και σε επίπεδο εφαρμογής του ΑΙ σε κυβερνητικές πολιτικές. Είναι ένας στόχος που νομίζω ότι μπορεί να εμπνεύσει τη νέα γενιά, να φέρει επενδύσεις, άρα να δημιουργήσει υψηλότερων αμοιβών θέσεις εργασίας και να λειτουργήσει και η κυβέρνηση ως ένα όχημα των καλών πρακτικών που θα δούμε να εφαρμόζονται στην Ελλάδα, να πειραματιζόμαστε στην Ελλάδα».
Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Κυρανάκης, «τώρα που οι εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα, είναι ραγδαίες τεχνολογικά, πρέπει και εμείς να επιταχύνουμε και να βάλουμε μακροπρόθεσμους στόχους ώστε με μεθοδικότητα, σχεδιασμό να μπορέσουμε να τους πετύχουμε». Ο κ. Κυρανάκης μετέφερε την έμπρακτη στήριξη του υπουργού Επικρατείας, Σταύρου Παπασταύρου στο έργο της Ειδικής Γραμματείας και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης αλλά και σε όσα σχεδιάζονται.
Την ανάγκη του μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού επεσήμανε ο Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης, επικεφαλής του γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, ενώ ο Άρης Περουλάκης, πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), τόνισε την τεράστια σημασία του εν λόγω ζητήματος. Για πρωτοφανείς αλλαγές στο κλίμα, στις ψηφιακές τεχνολογίες, στην γεωπολιτική με τις δυο εμπόλεμες συγκρούσεις, τις κρίσεις που ταλανίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και γενικότερα επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, έκανε λόγο η Νιόβη Ρίγκου, επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, ενώ τόνισε ότι «ο τρόπος που θα ενεργήσουμε σήμερα, οι αποφάσεις που θα πάρουμε σήμερα, θα καθορίσουν σε ποιον κόσμο θα ζήσουν οι επόμενες γενιές. Για αυτό και είναι επιβεβλημένη η στρατηγική διερεύνηση προοπτικών. Ευτυχώς έχουμε εργαλεία τα οποία θα μας βοηθήσουν να χαράξουμε πολιτική».
Στο μεταξύ, συζητήθηκε η προοπτική διερεύνησης foresight στη διαμόρφωση εναλλακτικών σεναρίων, προκειμένου να προσεγγιστούν και να ελεγχθούν οι επιπτώσεις σε κρίσιμους τομείς στην οικονομία και την κοινωνία, ενώ θα παρουσιαστούν συνοπτικά τα συμπεράσματα της ετήσιας Έκθεσης Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023. Τον συντονισμό της ημερίδας είχε ο πρόεδρος του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, Αιμίλιος Περδικάρης, ο οποίος ανέφερε ότι πρόκειται για «συναρπαστική και ουσιαστική συζήτηση, η οποία δεν αφορά το μέλλον αλλά και το παρόν». Όπως χαρακτηριστικά είπε, «ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μια πρόκληση, αλλά πρέπει να δούμε προς ποια κατεύθυνση θέλουμε να πάμε. Και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε αναλύοντας τα δεδομένα και έχοντας μπροστά μας έναν “χάρτη” για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό». Μάλιστα ανακοίνωσε ότι σχεδιάζεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ μίλησε και για τον κύκλο συζητήσεων που θα ξεκινήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στα τέλη του μήνα, σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Ένας κύκλος συζητήσεων, στον οποία θα εξηγούνται απλά τι είναι ΑΙ και παράλληλα «να καταρρίψουμε τους μύθους που υπάρχουν, αν θα χαθούν θέσεις εργασίας, αν θα κυκλοφορούν στον δρόμο μόνο ρομπότ και δεν θα οδηγούμε αυτοκίνητα». Όπως τόνισε, είναι χρήσιμο να υπάρχει διάχυση πληροφοριών, γνώση και όχι φόβος.
Από την πλευρά του, ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, ειδικός γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στην προεδρία της κυβέρνησης, επεσήμανε ότι «χρειαζόμαστε σκέψη που θα κοιτάει το μεθαύριο και όχι μόνο το αύριο, που θα ασχολείται με τα δέκα, δεκαπέντε χρόνια μετά και θα το κάνει με έναν τέτοιο τρόπο που δεν θα σημαίνει ότι είναι επιστημονική φαντασία, διότι αυτό που νομίζουμε ότι είναι επιστημονική φαντασία είναι σήμερα πραγματικότητα». Μιλώντας μάλιστα για την ΑΙ την χαρακτήρισε την πιο συγκλονιστική τεχνολογία που έχει βιώσει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα, ενώ υπογράμμισε ότι ζούμε και θα ζούμε σε συνθήκες κρίσης οι οποίες θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα, για αυτό και τα κράτη πρέπει να σχεδιάζουν μακροπρόθεσμα. «Ας κάνουμε πολλά και εναλλακτικά σενάρια τώρα, ώστε όταν έρθει η δύσκολη στιγμή να μην χάνουμε χρόνο, να μην είμαστε απροτετοίμαστοι».
Ο Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν τα σωστά δεδομένα για την εξαγωγή αξιόπιστων προβλέψεων, είτε σε βραχυπρόθεσμο είτε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
«Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί εξαιρετική επιλογή με πολλαπλές εφαρμογές, σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα. Σκοπός αποτελεί η χάραξη των πολιτικών.
Τα δεδομένα μπορεί να είναι είτε ανοικτά, είτε να διατηρούνται στα πληροφοριακά συστήματα της δημόσιας διοίκησης, αλλά αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι να διασφαλίζεται η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων του πολίτη. Αυτή είναι βασική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι πώς θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη για την επίτευξη καινοτομίας, αλλά ταυτόχρονα να προασπίσουμε τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, ζήτημα το οποίο έχει να κάνει με την ποιότητα της δημοκρατίας εν τέλει. Καθώς στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης διαθέτουμε εργαλεία και υποδομές για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, όσοι κρατικοί φορείς διαθέτουν ιδέες για νέες πρωτοβουλίες για τις οποίες χρειάζονται κατάλληλες εφαρμογές, είμαστε στη διάθεσή τους για να συνεργαστούμε και να τους εξυπηρετήσουμε».
Στην στρατηγική του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης αναφέρθηκε η Εύη Σαχίνη, διευθύντρια στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου, λέγοντας ότι «η χώρα αυτή την στιγμή έχει στρατηγική αξιοποίησης δεδομένων. Το ζήτημα είναι η διακυβέρνησή τους να γίνει πιο αποτελεσματική. Στο χέρι μας είναι να σχεδιάσουμε κάτι πολύ πιο αποτελεσματικό στην κατεύθυνση και της άσκησης πολιτικών βάσει των στοιχείων, αλλά και του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για κοινωνικές προκλήσεις», ενώ τόνισε τη μακροχρόνια εμπειρία του ΕΚΤ στις ολοκληρωμένες υπηρεσίες έγκυρων δεδομένων που στηρίζουν τις πολιτικές, ενώ μίλησε για μια πλατφόρμα που θα είναι έτοιμη μέχρι το τέλος του χρόνου, καθώς και μια σειρά από παράλληλες δράσεις.
«Δεν αρκούν μόνο τα δεδομένα, αλλά έχει μεγάλη αξία να υπάρχουν οι άνθρωποι που θα αντιλαμβάνονται την ουσία της πληροφορίας» τόνισε ο Πέτρος Βαρελίδης, γενικός γραμματέας Περιβάλλοντος και Υδάτων στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συμπλήρωσε ότι «ο ρόλος μας είναι να διασφαλίζουμε ότι είμαστε ανοιχτοί στις προκλήσεις. Δεν φωτογραφίζουμε συγκεκριμένη πορεία, βάζουμε στόχους οι οποίοι είναι εφικτοί, διασφαλίζοντας ότι το κόστος για την κοινωνία και τον επιχειρηματικό κόσμο είναι τέτοιο ώστε να μην είναι υπερβολικό. Πρέπει να βάζουμε ρεαλιστικούς στόχους».
Τέλος, ο Θεόδωρος Τσέκερης, ερευνητής στο Α’ Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) ανέφερε ότι «στην οικονομία, όταν θέλουμε να χαράξουμε πολιτικές πρέπει να έχουν κάποια χαρακτηριστικά ώστε να είναι αποτελεσματικές. Είναι αναγκαίο να δούμε και τις πολιτικές και τους στόχους της πολιτικής, αλλά και να δούμε τους διάφορους κινδύνους που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας αλλά και τις κοινωνικές ανισότητες».
Στο πάνελ με θέμα την ετήσια Έκθεση Μακροπρόθεσμου Στρατηγικού Σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρατέθηκαν οι προκλήσεις και οι τομείς δράσης για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη Ευρώπη με ορίζοντα το 2050.
Ο Παναγιώτης Καμπύλης, αναλυτής Πολιτικών και Δεδομένων Ψηφιακού Μετασχηματισμού στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) , παρουσίασε τα 4 σενάρια από την έκθεση, δίνοντας έμφαση στη συνδιαμόρφωση του μέλλοντος.
O Νίκος Μουστακίδης, προϊστάμενος του τμήματος Ερευνών και Τεκμηρίωσης στην Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της προεδρίας της κυβέρνησης, ανέλυσε τις κύριες προκλήσεις, σύμφωνα με την έκθεση: διάβρωση κοινωνικής συνοχής, πιέσεις στη διαθέσιμη χρηματοδότηση, γεωπολιτικές μεταβολές, ελλείψεις σε δεξιότητες που απαιτεί το μέλλον, απειλές για την δημοκρατία, μηδενικοί ρύποι και ευημερία, καθώς και τις προτάσεις για δράση: νέο κοινωνικό συμβόλαιο, αξιοποίηση ενιαίας αγοράς, αναβάθμιση της ΕΕ στο διεθνές σκηνικό, αλλαγές στο παραγωγικό και το καταναλωτικό μοντέλο, χρήση πολιτικών και δεικτών για συμπεριληπτική ευημερία, ενδυνάμωση της δημοκρατίας, κά.
