Παρουσία του αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου, πραγματοποιήθηκε χθες, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, η εκδήλωση ολοκλήρωσης της συγχρηματοδοτούμενης Πράξης «Ψηφιοποίηση Ιερών Κειμηλίων Ενοριακών Ναών» με ΜIS 6003375 του Ιδρύματος Ποιμαντικής Επιμορφώσεως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Το έργο αυτό είχε ως σκοπό την ψηφιακή καταγραφή των πολύτιμων εκκλησιαστικών κειμηλίων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και της Ι. Μονής Οσίου Λουκά, που συνιστούν σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής και πνευματικής κληρονομιάς της χώρας μας.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν οι μητροπολίτες Γουινέας Γεώργιος, εκπρόσωπος του πατριάρχη Αλεξανδρείας στην Αθήνα, Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος, Ξάνθης Παντελεήμων, Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος, Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης Εφραίμ, Σύρου Δωρόθεος, Χαλκίδος Χρυσόστομος, Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας, Θηβών, Λεβαδείας και Αυλίδος Γεώργιος, Λευκάδος και Ιθάκης Θεόφιλος, Ηλείας Αθανάσιος, Άρτης Καλλίνικος, Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως Αθηναγόρας, Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ, Γρεβενών Δαυίδ, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνος, Κεφαλληνίας Δημήτριος, Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου Στέφανος, Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Ειρηναίος και οι επίσκοποι Θεσπιών Παύλος και Τανάγρας Απόστολος.
Επίσης, παρέστησαν ο αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχιμανδρίτης Ιωάννης Καραμούζης, ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αρχιμανδρίτης Βαρνάβας Θεοχάρης, ο διευθυντής της ΕΚΥΟ αρχιμανδρίτης Νικόδημος Φαρμάκης, ο αναπληρωτής γενικός αρχιερατικός επίτροπος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αρχιμανδρίτης Ευγένιος Παντζαρίδης, ο πρωτοπρεσβύτερος Θωμάς Συνοδινός, πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ακαδημίας Εκκλησιαστικών Τεχνών, ο ηγούμενος της Ι. Μονής του Οσίου Λουκά π. Σεραφείμ με την αδελφότητα της Μονής, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΠΕ, διευθυντές των δομών, καθώς και αρχιερατικοί επίτροποι και ιερείς της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Παρόντες, ακόμη, ήταν ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νικόλαος Παπαθανάσης, η υφυπουργός Ανάπτυξης, Ζωή Ράπτη, η γγ Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, Κατερίνα Οικονόμου, ο γγ Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ψηφιακού Μετασχηματισμού, κ. Γιαμπουράς με τη χειρίστρια του έργου κ. Βασοπούλου. Επιπλέον, τίμησαν την εκδήλωση οι πρυτάνεις του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Παναγιώτης Καλδής, και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Γεώργιος Δεδούσης. Εκ μέρους του ΕΚΠΑ, παρέστησαν οι καθηγητές Ειρήνη Χριστινάκη, Κίρκη Κεφαλέα, Αθανάσιος Γλάρος, Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, Ιωάννα Κομνηνού και από το ΠΑΔΑ ο Παναγιώτης Δούρος.
Επιπλέον, παρέστησαν εκπρόσωποι της Περιφέρειας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποδεικνύοντας τη στήριξη και τη συμμετοχή στην πρωτοβουλία αυτή.
H Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου, εκτελεστική αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους στη Θόλο και ανέφερε ότι το έργο αποτελεί μια από τις σημαντικότερες διαδραστικές παραγωγές του ΙΜΕ.
Η εκδήλωση ξεκίνησε από τον διευθυντή του Ιδρύματος, αρχιμανδρίτη Θεολόγο Αλεξανδράκη, ο οποίος αρχικά ευχαρίστησε για την παρουσία τους και την καθοριστική συμβολή τους όλους τους εκλεκτούς παρευρισκόμενους, τονίζοντας ιδιαίτερα τη συνεργασία με την ελληνική Πολιτεία, τους παριστάμενους υπουργούς και γενικούς γραμματείς, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη διαχειριστική αρχή και τους αναδόχους του έργου. Επίσης ευχαρίστησε τους υπουργούς Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, Παιδείας, Κυριάκο Πιερακάκη, και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, για την πολύτιμη βοήθεια από τις προηγούμενες κυβερνητικές τους θέσεις στο στάδιο του σχεδιασμού της πράξης και παρουσίασε αναλυτικά το έργο. Παράλληλα, προβλήθηκαν βίντεο από τους αναδόχους, που παρουσίασαν τις διαδικασίες και τις τεχνικές λεπτομέρειες της ψηφιοποίησης. Η παρουσίαση αυτή περιλάμβανε στοιχεία σχετικά με την καταγραφή και τη διαχείριση του αποθετηρίου των κειμηλίων, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ψηφιακής διαφύλαξης για το μέλλον της εκκλησιαστικής κληρονομιάς.
Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την τρισδιάστατη ταινία για τη ζωή του Οσίου Λουκά, η οποία προκάλεσε έντονα συναισθήματα και προβλημάτισε τους παρευρισκόμενους σχετικά με την πνευματικότητα και την αφοσίωση του Αγίου.
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο οποίος είχε καθοριστική συμμετοχή στην υλοποίηση του έργου, ανέφερε ότι «η ψηφιοποίηση εκκλησιαστικών κειμηλίων δεν είναι μόνο ένα τεχνολογικό επίτευγμα, αλλά και μια γέφυρα για να ταξιδέψουν τα κειμήλια σε όλο τον κόσμο» .Τόνισε, επίσης, πως το έργο του ΙΠΕ αποδεικνύει την εξωστρέφεια της Εκκλησίας και την ορθή χρήση της τεχνολογίας με στόχο τον άνθρωπο.
Στη συνέχεια, η Ζωή Ράπτη σημείωσε ότι «η ολοκλήρωση αυτού του έργου αποτελεί σημαντική καινοτομία για τη διατήρηση της εκκλησιαστικής κληρονομιάς και περίτρανη απόδειξη της συμπόρευσης κοινωνίας, Πολιτείας και Εκκλησίας» και η γγ Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, Κατερίνα Οικονόμου, τόνισε ότι πρόκειται για μια στοχευμένη δράση για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, απόλυτα συμβατή με τη νέα προκριματική του επιχειρησιακού προγράμματος.
Ο αντιπεριφερειάρχης Στερεάς Ελλάδος, Γεώργιος Ντασιώτης, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της ψηφιοποίησης της Ιεράς Μονής του Οσίου Λουκά μέσω της οποίας ο Βοιωτός αρχιεπίσκοπος αφήνει ένα ανεξίτηλο στίγμα για να γνωρίσει όλη η οικουμένη αυτό το θρησκευτικό τοπόσημο της Στερεάς Ελλάδος.
Στη συνέχεια, απηύθυναν χαιρετισμό οι πρυτάνεις του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής κ. Καλδής και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου κ. Δεδούσης, τονίζοντας ότι η άψογη συνεργασία με το ΙΠΕ θα εξελιχθεί και με νέες καινοτόμες ερευνητικές δράσεις
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον χαιρετισμό του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, ο οποίος ευχαρίστησε όλους και παρότρυνε τους αρχιερείς να ανοίξει ένας νέος τομέας για την ανάδειξη των κειμηλίων τους, ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον π. Θεολόγο και τους συντελεστές του έργου για την εξαιρετική τους δουλειά και εξέφρασε την ελπίδα πως παρόμοιες δράσεις θα συνεχίσουν να προάγουν την πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά της Εκκλησίας.
Πριν από την έναρξη της εκδήλωσης ο διευθυντής του ΙΠΕ παραχώρησε συνέντευξη Τύπου και παρουσίασε με αναλυτικά στοιχεία την πορεία του έργου. Στη συνέντευξη Τύπου μίλησαν ακόμη ο καθηγητής της Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας στο Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ, Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, ο αρχιμανδρίτης Μιχαήλ Σταθάκης, καθώς και εκπρόσωποι από της εταιρείες που ανέλαβαν την υλοποίηση του έργου.
Αναλυτικά στοιχεία για το έργο:
Η Πράξη «Ψηφιοποίηση Ιερών Κειμηλίων Ενοριακών Ναών» ξεκίνησε την υλοποίησή της κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014 -2020 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» ενώ κατά την Προγραμματική περίοδο 2021-2027 μεταφέρθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).
Το αντικείμενο της Πράξης εστιάζει:
Α. Στην Ψηφιοποίηση και διάσωση των Ιερών Κειμηλίων της ΙΑΑ, και συγκεκριμένα:
– Στην ψηφιοποίηση και ανάδειξη των ιερών κειμηλίων 157 ενοριών και Ιερών Μονών της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και ειδικότερα σε:
I. 450.000 σελίδες βιβλίων και εντύπων, ιστορικών, παλαιτύπων με λειτουργική χρήση και άλλα διοικητικής και αρχειακής φύσεως
II. 27.000 κειμήλια και εν γένει εκκλησιαστικά αντικείμενα
III. 800 κειμήλια με περιμετρική λήψη 360 ° και
IV. 184 με τεχνική τρισδιάστατης απεικόνισης (3d).
– Στην αξιοποίηση, ανάδειξη και διατήρηση του Ψηφιοποιημένου Υλικού μέσω της δημιουργίας:
I. «Ψηφιακού Αποθετηρίου της ΙΑΑ»: Τα ψηφιοποιημένα κειμήλια των ιερών ναών, τηρώντας την νομοθεσία για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων (GDPR), έχουν καταχωρηθεί στο Ψηφιακό Αποθετήριο, για αξιοποίηση από τον προϊσταμένους τους, μέσω προσωπικού κωδικού και βρίσκονται διασφαλισμένα στο Ενιαίο Κυβερνητικό νέφος (Υπηρεσίες G-Cloud).
II. «Ψηφιακού μουσείου της ΙΑΑ» (mouseio.ipe.gr) με κειμήλια τεκμηριωμένα και προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όλους και σε εξειδικευμένους μελετητές να δουν, να ερευνήσουν και να εντρυφήσουν στην κληρονομία των πατέρων μας.
III. Μιας σειράς ωριαίων ντοκιμαντέρ που εστιάζουν στη θρησκευτική και πολιτιστική εξέλιξη της ΙΑΑ την τελευταία αρχιεπισκοπική περίοδο των 15 ετών.
B. Στην Ανάπτυξη Τρισδιάστατων Παραγωγών για την Ιερά Μονή του Οσίου Λουκά στο Στείρι Βοιωτίας και συγκεκριμένα:
– Στην Παραγωγή 3D ταινίας 45 λεπτών με ιστορική περιήγηση στην ιερά μονή του Οσίου Λουκά, αναδεικνύοντας τον βίο του Οσίου Λουκά, την αρχιτεκτονική, τα ψηφιδωτά, τις τοιχογραφίες και πρωτίστως τη θεολογική σημασία της ιεράς μονής.
– Στην εικονική περιήγηση (VirtualReality) με κάσκα που επιτρέπει στον επισκέπτη να περιηγηθεί στους χώρους της μονής.
– Στη δημιουργία ιστοσελίδας (https://www.osiosloukasmonastery.gr/)- με ξεναγήσεις 360ο στα σημαντικότερα σημεία και οπτικοποίηση 3D μοναδικών κειμηλίων της Ιεράς Μονής.
Η τρισδιάστατη ταινία της ιεράς μονής του Οσίου Λουκά, την οποία ήδη έχουν παρακολουθήσει αρκετά σχολεία και κατηχητικά, συνεχίζει να προβάλλεται δωρεάν στη Θόλο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και συμβάλλει στην προώθηση της ορθόδοξης παράδοσης και της θρησκευτικής και πολιτιστικής εκπαίδευσης με σύγχρονα τεχνικά μέσα και με μεγάλη διάδραση στην εκπαιδευτική κοινότητα. Το έργο στοχεύει όχι απλώς στην αναπαράσταση μιας λαμπρής στιγμής της ιεράς μονής αλλά και στην τεκμηριωμένη αναπαράσταση της εξέλιξής του και του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου του οποίου αποτέλεσε και αποτελεί σύμβολο, σαν μια στοχευμένη εκπαιδευτική και συνάμα πνευματική εμπειρία
Κύρια οφέλη της πράξης είναι:
– Η προστασία, η διάσωση και η ιστορική τεκμηρίωση των ιερών κειμηλίων της ΙΑΑ με την αποφυγή καταστροφής και απώλειάς τους.
– Η σαφής γνώση του όγκου, του είδους, της αξίας και της γεωγραφικής κατανομής των κειμηλίων και ο εντοπισμός αγνώστων κειμηλίων.
– Η ανάδειξη του εκκλησιαστικού πλούτου και του ρόλου της Εκκλησίας στην τοπική κοινωνία και η ανάδειξη της υλικής και άυλης εκκλησιαστικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της ανθρωπογεωγραφίας των 15 δήμων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών εντός των ορίων του Νομού Αττικής μέσα από την αποτίμηση του σιωπηλού έργου των ιερέων της αθηναϊκής Εκκλησίας.
– Η ανατροφοδότηση με τον πλέον σύγχρονο τρόπο στις μαθησιακές ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας του ΙΠΕ του μαθητικού πληθυσμού αλλά και του ευρύτερου κοινού.
– Η ενίσχυση του ακαδημαϊκού έργου και της θρησκευτικής παιδείας, μέσω της δημιουργίας υποδομών για μεταπτυχιακές και διδακτορικές μελέτες στα εκκλησιαστικά κειμήλια.
– Η διάχυση της γνώσης και της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε μέσω του έργου της ψηφιοποίησης σε ερευνητές, ακαδημαϊκούς και το ευρύτερο κοινό.
Το έργο αυτό στοχεύει στη διάσωση και ανάδειξη της εκκλησιαστικής μας κληρονομιάς, στη διατήρηση της πολιτιστικής μας ταυτότητας και αποτελεί ένδειξη δημιουργικής συνέργειας Εκκλησίας και Πολιτείας.
Ελ. Μ.
