του ανταποκριτή μας Α. Ζώη
Το εργαστήριο FAME Lab στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θεωρείται παγκοσμίως πρωτοπόρο στην έρευνα που αφορά τις επιπτώσεις του περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία, την εργασία και την απόδοση. Αυτή την περίοδο σημαντικό κομμάτι στο πεδίο των ερευνών της ομάδας αυτής αποτελεί η μελέτη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους σε βασικούς τομείς της βιομηχανίας (π.χ. μεταποίηση, κατασκευές, μεταφορές, τουρισμός, και γεωργία). Οι ερευνητές εκπονούν μελέτες για την Τράπεζα της Ελλάδος, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Διεθνής Οργανισμός για την Εργασία. Σκοπός των μελετών είναι να βρούμε τρόπους για να προσαρμοστεί η ανθρωπότητα στις αρνητικές επιπτώσεις της θερμικής καταπόνησης στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
«Το 2019 κληθήκαμε από τον Διεθνή Οργανισμό για την Εργασία να μελετήσουμε τη θερμική καταπόνηση που δέχονται οι εργαζόμενοι στο Κατάρ και να προασπίσουμε την υγεία τους. Περάσαμε αρκετές εβδομάδες εκείνο το καλοκαίρι σε διάφορους εργασιακούς χώρους για να συλλέξουμε τα απαραίτητα δεδομένα. Στο τέλος του καλοκαιριού, καταθέσαμε τις προτάσεις μας στην κυβέρνηση και το 2021 υιοθετήθηκε νέα νομοθεσία στη χώρα», εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Δρ. Φλουρής, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του Εργαστηρίου. Για τη μελέτη αυτή, συνολικά 15 ερευνητές και ερευνήτριες του Εργαστηρίου μετέβησαν στο Κατάρ το καλοκαίρι όπου εκτελούσαν καθημερινά μετρήσεις και ελέγχους σε διάφορους εργασιακός χώρους. Χρησιμοποίησαν τεχνολογίες αιχμής και μεθόδους που έχουν αναπτύξει στο Εργαστήριό τους στα Τρίκαλα. Η ερευνητική ομάδα Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab ιδρύθηκε το 2009 και εδρεύει στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Περιλαμβάνει ερευνητές και ερευνήτριες που έχουν ως κύριο στόχο τη μελέτη της επίδρασης διαφόρων περιβαλλοντικών συνθηκών στην υγεία, την απόδοση και την παραγωγικότητα με κύρια έμφαση στις επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών.
Όπως αναφέρει επίσης ο Δρ Ανδρέας Φλουρής: «Ως ομάδα ονειρευόμαστε έναν κόσμο στον οποίο η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων θα κατανοούν πώς και πόσο το περιβάλλον επηρεάζει τη ζωή τους και θα σχεδιάζουν τη ζωή και τις δραστηριότητές τους σε αρμονική συνάρτηση με τη μακροπρόθεσμη ευημερία της ανθρωπότητας. Στόχος μας είναι να δείξουμε το δρόμο προς αυτόν τον τρόπο ζωής και να προσφέρουμε εργαλεία που θα βοηθήσουν για την επίτευξη του στόχου αυτού».
Συνεχίζοντας, ο Δρ. Φλουρής αναφέρει: «Πρόσφατα ολοκληρώσαμε τη δημιουργία ενός “ έξυπνου” κράνους για ποδήλατα. Το κράνος καταγράφει συνεχώς παραμέτρους της υγείας και της απόδοσης του ποδηλάτη καθώς και το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Στη συνέχεια, του δίνει οδηγίες για το πώς θα φτάσει στον προορισμό του με ασφάλεια και ταχύτητα. Αθλητές ποδηλασίας που ολοκλήρωσαν έναν αγώνα με το κράνος αυτό τερμάτισαν πιο γρήγορα και χωρίς να καταπονήσουν το σώματος τόσο όσο όταν φορούσαν το κράνος που είχαν αγοράσει».
Έχοντας συμμετάσχει σε πάνω από 20 ερευνητικά έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας δημοσιεύσει πάνω από 250 επιστημονικά άρθρα, και παρουσιάσει το έργο τους σε περισσότερα από 300 διεθνή συνέδρια, η ομάδα του FAME Lab διαθέτει ηγετική παρουσία σε παγκόσμια κλίμακα. Πριν από λίγες εβδομάδες, ο Δρ Φλουρής συμπεριλήφθηκε στην περίφημη λίστα TIME100 Next του περιοδικού TIME για το 2023. Αυτή η ετήσια λίστα αναγνωρίζει 100 ανθρώπους από όλους τους χώρους της πολιτικής, της επιστήμης, της τέχνης και της κοινωνικής δράσης με την πιο ισχυρή προοπτική να αλλάξουν το μέλλον του κόσμου. Μιλώντας πιο αναλυτικά για τις επιπτώσεις του περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία, την εργασία και την απόδοση, ο κ. Φλουρής τονίζει: «Για παράδειγμα, έχουμε ακριβέστατη γνώση για την έκθεση του κάθε εργαζόμενου σε θερμική καταπόνηση συνδυάζοντας, για πρώτη φορά, κλιματολογικά δεδομένα από μετεωρολογικά όργανα, δεδομένα εντοπισμού του κάθε εργαζόμενου και πληροφορίες ανάλυσης εργασίας για τον κάθε εργαζόμενο. Επίσης, χρησιμοποιήσαμε λογισμικό που έχει αναπτυχθεί στο Εργαστήριό μας το οποίο προσομοιώνει τη θερμική καταπόνηση σε οποιοδήποτε περιβάλλον, έτσι ώστε να μπορέσουμε να μελετήσουμε πιθανές συνέπειες στην υγεία των εργαζομένων σε πιο ακραίες συνθήκες, οι οποίες αναμένονται τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.» Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής τονίζει ότι «τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει σαφές ότι η καθημερινή ζωή των ανθρώπων επηρεάζεται σημαντικά από το περιβάλλον, επηρεάζοντας όχι μόνο την υγεία και την επιβίωση αλλά και τομείς όπως την εκπαίδευση, τις οικονομικές δυνατότητες και την κοινωνική συνοχή. Οι κοινωνίες μας αντιμετωπίζουν έντονες μεταβολές στο περιβάλλον τους λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία διαμορφώνει εντελώς διαφορετικές συνθήκες από αυτές στις οποίες είχαμε προσαρμοστεί. Αυτές οι αλλαγές έχουν προκαλέσει μεγάλες συνέπειες στην καθημερινή ζωή μας.»
Πώς λοιπόν μπορούμε εμείς και οι μελλοντικές γενιές να προσαρμοστούμε και να ευημερήσουμε σε ένα περιβάλλον που αλλάζει τόσο δραστικά; Αυτό αποτελεί τον κεντρικό προβληματισμό και τον στόχο της ομάδας του FAME Lab, που αναζητά λύσεις σε τέτοια περίπλοκα ζητήματα.
Το ερευνητικό προσωπικό του εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab εργάζεται με προσήλωση και συστηματικότητα, και αισιοδοξεί ότι οι επιστημονικές τους εργασίες θα συμβάλλουν στην κατανόηση και προσαρμογή της κοινωνίας στις προκλήσεις που θέτουν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Τονίζουν την ανάγκη για ευαισθητοποίηση της κοινωνίας στις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την παραγωγικότητα, και επισημαίνουν ότι η επιτυχής προσαρμογή σε αυτούς τους παράγοντες είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους, με έναν βιώσιμο και δίκαιο τρόπο.
