Το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο στο βόρειο ημισφαίριο τα τελευταία 2.000 χρόνια. Αυτό διαπίστωσαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και το Πανεπιστήμιο Γιοχάνες Γκούτενμπεργκ στο Μάιντς της Γερμανίας μελετώντας δακτύλιους δέντρων.
Σύμφωνα με την έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Nature», ακόμα και αν ληφθούν υπόψη οι φυσικές κλιματικές μεταβολές κατά τη διάρκεια εκατοντάδων ετών, το καλοκαίρι του 2023 (Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος) ήταν το θερμότερο από την εποχή της ακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ξεπερνώντας τις ακραίες θερμοκρασίες της φυσικής κλιματικής μεταβλητότητας κατά μισό βαθμό Κελσίου.
Το 2023 έχει αναφερθεί ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί, ωστόσο, τα στοιχεία καταγραφής της θερμοκρασίας με όργανα φτάνουν στην καλύτερη περίπτωση μέχρι το 1850 και αυτό σε ορισμένες περιοχές.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι δακτύλιοι των δέντρων περιέχουν ετησίως απόλυτα χρονολογημένες πληροφορίες σχετικά με τις παλαιότερες καλοκαιρινές θερμοκρασίες. Όπως διαπίστωσαν, το ψυχρότερο καλοκαίρι των τελευταίων 2.000 ετών ήταν το 536 μ.Χ., οπότε οι θερμοκρασίες επηρεάστηκαν από μια ηφαιστειακή έκρηξη, και ήταν κατά 3,93 βαθμούς Κελσίου ψυχρότερο από το καλοκαίρι του 2023.
Επιπλέον, συνέκριναν τα πρώιμα δεδομένα για τις θερμοκρασίες που μετρήθηκαν με όργανα την περίοδο 1850-1900 με ένα σύνολο δεδομένων δακτυλίων δέντρων και διαπίστωσαν ότι η βασική θερμοκρασία αναφοράς του 19ου αιώνα που χρησιμοποιείται για την πλαισίωση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης είναι κατά αρκετά δέκατα του βαθμού Κελσίου ψυχρότερη από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως. Επαναπροσδιορίζοντάς την, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι οι συνθήκες του καλοκαιριού του 2023 στο βόρειο ημισφαίριο ήταν κατά 2,07 βαθμούς Κελσίου θερμότερες από τις μέσες καλοκαιρινές θερμοκρασίες της περιόδου 1850-1900.
Οι περισσότερες από τις θερμότερες περιόδους που καλύπτονται από τα δεδομένα των δακτυλίων των δέντρων μπορούν να αποδοθούν στο φαινόμενο Ελ Νίνιο, που επηρεάζει τον καιρό παγκοσμίως λόγω της εξασθένησης των ανέμων στον Ειρηνικό Ωκεανό και συχνά οδηγεί σε θερμότερα καλοκαίρια στο βόρειο ημισφαίριο. Τα τελευταία χρόνια, η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου προκαλεί την ενίσχυση των φαινομένων Ελ Νίνιο με αποτέλεσμα θερμότερα καλοκαίρια. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το σημερινό φαινόμενο Ελ Νίνιο αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2024 καθιστώντας πιθανό ότι το φετινό καλοκαίρι θα σπάσει και πάλι τα ρεκόρ θερμοκρασίας.
Η ερευνητική ομάδα σημειώνει ότι ενώ τα αποτελέσματά τους είναι ισχυρά για το βόρειο ημισφαίριο, είναι δύσκολο να οδηγήσουν σε παγκόσμιους μέσους όρους, καθώς τα δεδομένα για το νότιο ημισφαίριο είναι αραιά. Επίσης, το νότιο ημισφαίριο αντιδρά διαφορετικά στην κλιματική αλλαγή, καθώς καλύπτεται πολύ περισσότερο από τους ωκεανούς σε σχέση με το βόρειο ημισφαίριο.
Η έρευνα υποστηρίχθηκε εν μέρει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://www.nature.com/articles/s41586-024-07512-y
Μ.Κουζινοπούλου
Σ.Σ. Επισυνάπτεται φωτογραφία, όπου απεικονίζεται ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, Ουλφ Μπούντγκεν, να μελετά δακτυλίους δέντρων. Credit: ULF BÜNTGEN
