Της Αλεξάνδρας Νάσσου
Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Εφοδιαστικής (ΥΠΑΝΕΦ)
Γενική Γραμματεία Εμπορίου
Ελληνικές εξαγωγές. Μεταφορές. Κόστος. Υπάρχει σύνδεση; Ποιος είναι ο ρόλος των μεταφορών;
Οι μεταφορές, αποτελούν έναν κρίκο της Εφοδιαστικής Αλυσίδας, συμπεριλαμβάνονται δηλαδή ως κλάδος μέσα στον τεράστιο τομέα της Εφοδιαστικής.
Η Υπηρεσία Ανάπτυξης Εφοδιαστικής στο Υπουργείο Ανάπτυξης είναι εδώ και δύο χρόνια η πρώτη δημόσια υπηρεσία που έχει ως αρμοδιότητα, μεταξύ των άλλων, το συντονισμό όλων των δημοσίων υπηρεσιών, οργάνων και ενεργειών για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παρακολούθηση του δικτύου εφοδιασμού τής χώρας, καθώς και την υποστήριξη παροχής συναφών υπηρεσιών και πληροφόρησης.
Προσπαθούμε, ό,τι έρχεται σε γνώση μας, να αναζητούμε τρόπους να το εξετάζουμε προς όφελος του ελληνικού δικτύου Εφοδιαστικής.
Το κόστος, λοιπόν, ενός προϊόντος αρχίζει από την παραγωγή του και ανεβαίνει σ’ όλη την αλυσίδα του. Γι’ αυτό και οι παράγοντες που το επηρεάζουν αρχίζουν απ’ τη γέννησή του. Κι έτσι όπως έρχεται η «ενηλικίωσή» του και η ώρα να εξαχθεί, το προϊόν φτάνει να πρέπει να μεταφερθεί.
Η μεταφορά του λοιπόν προς νέους κόσμους είναι ένα πλοκάμι από ένα «χταπόδι», την Εφοδιαστική, που απλώνεται σε πολλούς κλάδους. Τα logistics προσφέρουν μεταξύ άλλων υπηρεσίες αποθήκευσης, διαχείρισης, μεταποίησης, ετικετοποίησης, συσκευασίας και πολλών άλλων. Και μεταφοράς.
Ποιο όμως είναι το κόστος της μεταφοράς;
Κι εδώ ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις εξαρτήσεις: «εξαρτάται από τις επιδοτήσεις, εξαρτάται από τα εργατικά, εξαρτάται από τα αποθήκευτρα, εξαρτάται από τα αεροπορικά κόστη, από τα θαλάσσια» κ.λπ.
Κι εάν παλιά οι εξαρτήσεις αυτές ήταν πιο «χαλαρές», σήμερα – οι επιχειρήσεις, εμπορικές και 3PL, το ξέρουν πολύ καλά – εναλλάσσονται συνέχεια, απρόβλεπτα και πιο συχνά. Πέρα από τις πρόσφατες κρίσεις του covid, του πολέμου, της ενέργειας, των Χούθι, υπάρχουν ωστόσο κι άλλου είδους προβλήματα που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο το κόστος των εξαγωγών.
Ας καταγράψουμε μια ιστορία – καλύτερα, ένα γεγονός που συνέβη κάποτε σε φορτίο με ελληνική φέτα, η οποία έφυγε από την Αθήνα για να φτάσει στο Κατάρ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με καύσωνα. Η φέτα φορτώθηκε στο φορτηγό από την επιχείρηση, πήγε στο αεροδρόμιο και φορτώθηκε στο αεροπλάνο. Υπό τον καύσωνα.
Μην ξεχνάμε τον καύσωνα διότι ενίοτε, για κάποιους προορισμούς, η φέτα φορτώνεται σε εμπορικά αεροπλάνα κι όχι cargo. Επομένως, ενδέχεται να μην ψύχεται πάντα σωστά μέσα στο αεροπλάνο, όσο περιμένει να απογειωθεί για τον προορισμό της.
Και μόλις έφτασε στο Κατάρ, η φέτα μας συνάντησε ένα νέο, πιο αδυσώπητο καύσωνα όση ώρα περίμενε στο αεροδρόμιο για να φορτωθεί και να μεταφερθεί προς τον πελάτη.
Διότι κάποιες φορές η φέτα φορτώνεται αμέσως στο φορτηγό για να φύγει, μπορεί όμως να κάνει και κάποιες ώρες περιμένοντας το φορτηγό για να φορτωθεί. Και να φτάσει, εν προκειμένω, σε ξενοδοχείο 5-6 αστέρων στο Κατάρ και να διαφημίσει τελικά την Ελλάδα!
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαφήμιση της φέτας εντοπίζεται και στις συνθήκες μεταφοράς, επομένως και στα logistics.
Είτε ο τελικός πελάτης βρίσκεται στο Κατάρ, είτε στην Αυστραλία, είτε στη Γερμανία, η φέτα ταξιδεύει. Και τα σύκα και το ακτινίδιο, το λάδι. Και οι σωλήνες και τα μάρμαρα και τα φάρμακα. Με άλλες συνθήκες μεταφοράς ανά προϊόν. Κι εάν ευτυχώς δε συμβαίνει η παραπάνω ιστορία στις περισσότερες των περιπτώσεων των ευπαθών προϊόντων, πάντως, η περιπέτεια της φέτας έχει συμβεί και θα ξανασυμβεί.
Όλα τα προϊόντα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας. Και κάποιες επιχειρήσεις θεωρούν πως έχουν την απάντηση: περικοπές! «Θέλω καλύτερη τιμή στα μεταφορικά, γιατί έχω βρει πιο φθηνά, γιατί πιέζομαι, γιατί δε θα έχει νόημα η εξαγωγή»…
Πόσες φορές όμως δεν έχει πληρωθεί ακριβά το φθηνό; Αν φτάσει χαλασμένη η ευαίσθητη ελληνική φέτα, διότι δεν τη λυπήθηκε ούτε ο καύσωνας ούτε η διαχείριση της (φθηνότερης) μεταφοράς της, τι εικόνα θα αποκομίσει ο πελάτης για το ελληνικό προϊόν;
Πολλά ερωτήματα για τον εξαγωγέα και για τον logistician/μεταφορέα που θ’ αναλάβει τη μεταφορά.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις δοκιμάζουν καθημερινά τις αντοχές τους και καλούνται να προσαρμόσουν το λειτουργικό τους μοντέλο πολύ πιο συχνά πλέον, για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους.
Και η ελληνική Πολιτεία, η Υπηρεσία Ανάπτυξης Εφοδιαστικής τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά και το Εθνικό Συμβούλιο Εφοδιαστικής, προσπαθούν να εισηγούνται στην πολιτική ηγεσία προτάσεις για ανταγωνιστικά logistics. Που μέσα σ’ αυτά εντοπίζεται κι ένα από τα κόστη των εξαγωγών μας.
Ορισμένες από τις προσπάθειές μας, προκειμένου να οδηγήσουμε την Εφοδιαστική κάποια βήματα εμπρός, είναι και οι εξής:
1. Ψηφιοποίηση εγγράφων διακίνησης εμπορευμάτων
Η Υπηρεσία Ανάπτυξης Εφοδιαστικής είναι σε επαφή με την ΑΑΔΕ και με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί έργο για την κατάργηση των συνοδευτικών εγγράφων μεταφοράς που αποτελούν περιβαλλοντική, αλλά και οικονομική πρόκληση για τις εταιρείες. Στόχος μας είναι η απλοποίηση και πλήρης ψηφιοποίηση των έγχαρτων που συνοδεύουν τα εμπορεύματα κατά τη διακίνησή τους, διασφαλίζοντας πάντα το εμπορικό απόρρητο. Μ’ αυτό τον τρόπο, η Πολιτεία θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε μια τεράστια και έγκυρη πηγή στοιχείων, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν, προκειμένου να τα επεξεργάζεται και να παράγει σχετική γνώση και πληροφόρηση, με δείκτες απόδοσης.
2. Εξορθολογισμός μεταφορών (οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων) για τη βελτίωση των συνθηκών και των όρων μεταφοράς των εμπορευμάτων, που θα έχουν ως άμεσο αντίκτυπο την ασφαλή και απρόσκοπτη μεταφορά.
3. Βιώσιμη Εφοδιαστική με πλήρως ηθικές και περιβαλλοντικά υπεύθυνες πρακτικές, με διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα, πρωτοβουλίες βιωσιμότητας που εκτείνονται από την προμήθεια των πρώτων υλών έως το τελευταίο μίλι, αλλά και κατά την επιστροφή προϊόντων.
4. Συνέργειες για μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα, δράσεις για συνεργασίες ή και ενώσεις σε μεγαλύτερα και βιώσιμα σχήματα, και κυρίως με επενδύσεις καινοτόμων τεχνολογιών.
Και δεν ξεχνούμε φυσικά τη βούληση της Πολιτείας να γίνει η χώρα μας διαμετακομιστικός κόμβος της ΝοτιοΑνατολικής Ευρώπης, ώστε να ανοίξει το δίκτυο και να ωφεληθούν ασφαλώς και οι εξαγωγές μας.
Η Πολιτεία έχει πλέον ανοιχτά τα αυτιά της, όπως και η Υπηρεσία Ανάπτυξης Εφοδιαστικής.
Και θέλουμε να γνωρίσουμε όλους τους εμπλεκόμενους και να ανεβάσουμε τα ζητήματα που υπάρχουν όσο πιο ψηλά γίνεται.
Θέλουμε ν’ αναζητήσουμε λύσεις μαζί.
Μιλήσαμε ακροθιγώς για τις μεταφορές και τη σύνδεση με τα κόστη στις εξαγωγές. Θίξαμε ελάχιστα προβλήματα μέσα κι έξω από κρίσεις, που συνδέονται άμεσα κι επιβαρυντικά με τις μεταφορές και τα κόστη στις εξαγωγές.
Και για όλα αυτά, η Υπηρεσία Ανάπτυξης Εφοδιαστικής έχει αναπτύξει πολύ καλές σχέσεις με το συναρμόδιο Υπουργείο Μεταφορών, με το Υπουργείο Ναυτιλίας, ενώ με την ΑΑΔΕ είμαστε σε διαρκή επικοινωνία.
Γι’ αυτό και στο θέμα του κόστους των εξαγωγών μας και της μεταφοράς τους, διαρκώς προσπαθούμε να εντοπίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους εμπλεκόμενους, υπηρεσιακούς και μη, προκειμένου να εξετάζουμε μαζί τα ζητήματα που αφορούν τα εμπορεύματα και να εισηγούμαστε στην πολιτική ηγεσία την βιωσιμότερη και ανθεκτικότερη λύση, που θα προσδώσει προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία και τα ελληνικά logistics.
