Με τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη και σε σκηνοθεσία Εύας Νάθενα και ερμηνεία της Καριοφυλλιάς Καραμπέτη, αλλά και τη μελαγχολική διάθεση του πάντα καλόκαρδου Άκι Καουρισμάκι στο ρομαντικό δράμα του «Πεσμένα Φύλλα», φτάσαμε και στο τέλος του φθινοπώρου. Έπειτα από περίπου δυο μήνες, με πρεμιέρες σε ρυθμό πολυβόλου, το πρόγραμμα της εβδομάδας περιλαμβάνει ακόμη δυο αμερικάνικες ταινίες, τη βίαιη περιπέτεια του Τζον Γου «Σιωπηλή Οργή» και τη νεανική ταινία τρόμου «Παιχνίδια Θανάτου», καθώς και ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορική εμφάνιση της Κάλλας στην Όπερα του Παρισιού το 1958.
Φόνισσα
Ελληνική δραματική ταινία, ελληνογαλλικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Εύας Νάθενα, με τις Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Μαρία Πρωτόπαππα, Πηνελόπη Τσιλίκα, Έλενα Τοπαλίδου κά.
Το σπουδαίο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη βρίσκει τη φροντίδα και την έμπνευση, τον σεβασμό και την αγωνία, μίας δημιουργού, που κάθεται για πρώτη φορά στη σκηνοθετική πολυθρόνα, αλλά έχει μεγάλη διαδρομή στο σινεμά και το θέατρο ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος. Ο λόγος για την Εύα Νάθενα, η οποία θα αξιοποιήσει τα μέγιστα το υποκριτικό ταλέντο της Καρυοφιλλιάς Καραμπέτη, που καταγράφει ακόμη μία σπαραχτική ερμηνεία, στο πνεύμα του ομώνυμου βιβλίου.
Εκμεταλλευόμενη πλήρως το σεβάσμιο -προς το κείμενο του Παπαδιαμάντη- σενάριο της Κατερίνας Μπέη, η Νάθενα θα απεικονίσει την τραγωδία της Χαδούλας, έχοντας ως φόντο ένα άγριο, αφιλόξενο και καθοριστικό τοπίο, για τη διαμόρφωση των χαρακτήρων. Θα διεισδύσει στον εσωτερικό αλλοπαρμένο κόσμο τής φόνισσας και χωρίς να δικαιολογεί τις αποτρόπαιες πράξεις της, θα αναδείξει το ζητούμενο της ιστορίας, δηλαδή τις συνθήκες που την οδήγησαν σε αυτές.
Η ιστορία της Φραγκογιαννούς, μιας βασανισμένης γυναίκας, που κατέληξε να δολοφονεί μικρά κορίτσια για να τα γλιτώσει από την δυστυχία τού να μεγαλώσουν και να ζήσουν ως γυναίκες στον ανδροκρατούμενο κόσμο, γνωστή λίγο πολύ.
Η ανείπωτη προσωπική ιστορία της Χαδούλας και η κακοποιητική σχέση με τη μητέρα της, ακόμη ένα θύμα της πατριαρχίας, είναι καθοριστική για την τραυματισμένη ψυχολογία της ηρωίδας, η οποία θα βρεθεί απέναντι σε μία σκληρή κοινωνική βία. Μία ιστορία του περασμένου αιώνα, που απ’ ότι φαίνεται θα αγγίξει πολλές γυναίκες του σήμερα, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις, αλλά και τις πρόσθετες βίαιες και απάνθρωπες καταπιεστικές συνθήκες του σύγχρονου κόσμου.
Η τολμηρή προσέγγιση της Νάθενα σε ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά μυθιστορήματα, διαθέτει ένα ξεχωριστό βλέμμα που δεν φοβάται να αντικρίσει τον ολοσκότεινο εφιάλτη της ηρωίδας, τον πόνο και την αγανάκτησή της, για όλα αυτά που υπομένουν οι γυναίκες σε μια ανάλγητη πατριαρχική κοινωνία.
Η απουσία ηθογραφικών στοιχείων, αφαιρεί κάθε άμβλυνση από την καταραμένη ιστορία, ενώ η αφήγηση πυκνή και προσηλωμένη στην ουσία και τα βαθύτερα αίτια που έφτιαξαν μια φόνισσα, βρίσκουν στόχο και συνταράσσουν και αν μη τι άλλο δημιουργούν βαθύτερες σκέψεις σε όλους για τις αρχές που δομήθηκαν οι κοινωνίες και τα στερεότυπα που συντηρούμε ελαφρά την καρδία.
Μια ταινία σκληρή, με επώδυνη ιστορία, στην οποία κυριαρχεί το ασπρόμαυρο κοντράστ, έναντι των χρωμάτων, με μία αποχρωματισμένη φωτογραφία και με μια υπερβατική προσέγγιση, που παραπέμπει σε Μπέλα Ταρ και θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε «καλλιτεχνική» δημιουργία από τη βόρεια ή κεντρική Ευρώπη. Φωτίζει με σκληρότητα την ανεπανόρθωτα τραυματισμένη ψυχή της ηρωίδας και το σχεδόν απόκοσμο βραχώδες τοπίο, αναδεικνύοντας την απελπισία που φέρνει η γέννα ενός κοριτσιού.
Αν η σκηνοθέτιδα απέφευγε και το στιλιζάρισμα των χαρακτήρων και των συμπεριφορών και αρκούνταν στον τολμηρό, από κάθε άποψη, νατουραλισμό που επέλεξε και απογείωσε από τη μεριά της η Καραμπέτη, ίσως να είχαμε μία από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων χρόνων. Μία ομολογουμένως αξιόλογη προσπάθεια, που συνοδεύεται από μία ιδιαιτέρως φροντισμένη παραγωγή και που, σημειωτέον, απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Σε ένα απομακρυσμένο αφιλόξενο νησί της Ελλάδας, γύρω στο 1900, η Χαδούλα, μία βασανισμένη χήρα που έχει μάθει να επιβιώνει σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, παγιδευμένη στην απόρριψη της ίδιας της μάνας της, αγωνίζεται να επιβιώσει ακολουθώντας τις επιταγές μιας πατριαρχικής κοινωνίας. Η Χαδούλα επαναστατεί μέσα της και τα μικρά κορίτσια του νησιού γίνονται θύματα του ξεσπάσματός της. Αφαιρώντας τους τη ζωή, η ίδια νιώθει ότι τα απαλλάσσει από το κοινωνικό φορτίο που η ύπαρξή τους επιφέρει. Οι πράξεις της κάποια στιγμή αυτονομούνται και τη φέρνουν αντιμέτωπη με τον νόμο. Εγκαταλείπει το σπίτι της και βρίσκει καταφύγιο στη φύση.
Πεσμένα Φύλλα
(«Fallen Leaves») Δραματική κομεντί, φινλανδικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Άκι Καουρισμάκι, με τους: Άλμα Πόιστι, Γιούσι Βάτανεν, Αλίνα Τομνίκοφ κά.
Πέρασαν τα χρόνια, οι εποχές άλλαξαν, οι εντάσεις αυξήθηκαν, αλλά ο Άκι Καουρισμάκι και ο προσωπικός μινιμαλιστικός κινηματογράφος του παραμένει αναλλοίωτος, συνεχίζει να είναι μεγαλόψυχος και πιστός στο όραμά του.
Πέντε χρόνια μετά το εξαιρετικό κοινωνικό φιλμ «Η Άλλη Όψη της Ελπίδας», ο Καουρισμάκι επιστρέφει στο γνώριμο κόσμο τού προλεταριάτου, τους βασανισμένους ανθρώπους, για να μιλήσει απλά και κατανοητά για την αγάπη και τη συντροφικότητα.
Οι ήρωές του είναι η όμορφη και αθώα νέα γυναίκα, η Άνσα, που κάνει ότι δουλειά βρει για να τα βγάλει πέρα και ένας εργάτης αλκοολικός, που προσπαθεί να κόψει το ποτό και που ποτέ δεν μαθαίνουμε το όνομά του. Οι δυο τους θα γνωριστούν σε ένα παράμερο καραόκε μπαρ, στο Ελσίνκι, θα ανανεώσουν το ραντεβού τους, αλλά το φινλανδικό ψυχρό αεράκι θα εξαφανίσει το χαρτάκι με το τηλέφωνο της κοπέλας, μαζί με τα φθινοπωρινά πεσμένα φύλλα. Οι δυο ερωτευμένοι θα προσπαθήσουν να ξανασμίξουν, να ζήσουν τον έρωτά τους.
Αυθεντικός Καουρισμάκι, που δείχνει, όπως συνήθως ατάραχος και παραμένει καλόκαρδος και δεν έχει καμία ανάγκη να αποδείξει τίποτα, στέλνει ακόμη μία φορά ένα γράμμα αγάπης προς το κοινό, που έχει τις ίδιες ανησυχίες αλλά και εμμονές. Ένα λιτό τηλεγράφημα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, με τη μορφή μίας χαμηλόφωνης δραμεντί.
Μπορεί από το φιλμ να λείπουν οι άμεσες πολιτικές αναφορές, αλλά είναι πάντα εκεί η τρυφερότητα, ο ανεκπλήρωτος έρωτας και η τρυφερότητα, το ανέκφραστο υπόγειο και μελαγχολικό του χιούμορ και βεβαίως οι σινεφιλικές αναφορές, από Τζάρμους, Γκοντάρ και Μπρεσόν, μέχρι Βισκόντι, αλλά και ένας διακριτικός εμπαιγμός των κριτικών. Όμως, εκεί είναι και τα πανέμορφα καδραρισμένα πλάνα, να μαγνητίζουν και να δίνουν μία απίστευτη εσωτερική δύναμη σε μία ιστορία, που θα μπορούσε να συμπυκνωθεί σε δυο τρεις παραγράφους. Μία παρένθεση απ’ αυτές που πολλές φορές αγνοούμε και συμπαρασύρονται μπροστά στα «μεγάλα», τα «διακυβεύματα» ή προσπερνάμε αλαζονικά, αλλά συνθέτουν την πραγματική ζωή
Ένα ακόμη εκλεκτικό φιλμ του Καουρισμάκι, που, παρά τον κινηματογραφικό του πεσιμισμό, παραμένει στο βάθος αισιόδοξος και λυτρωτικά θα το αποδείξει όταν θα ξεφύγει από την ηρωίδα του ένα στιγμιαίο χαμόγελο. Ένα νεύμα προς όλους τους περιφρονημένους ότι μπορεί να υπάρξει ένα καλύτερο αύριο, ακόμη και σε έναν κόσμο που πιστεύει, όλο και περισσότερο, ότι η καρδιά είναι απλώς μια αντλία αίματος.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Μια νύχτα στο Ελσίνκι, δύο μοναχικοί άνθρωποι διασταυρώνονται τυχαία και ανακαλύπτουν τη μαγεία του «μαζί», αναζητώντας τον πρώτο, απόλυτο και μοναδικό έρωτα της ζωής τους.
Σιωπηλή Οργή
(«Silent Night») Περιπέτεια, αμερικάνικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Τζον Γου, με τους Τζόελ Κίναμαν, Καταλίνα Σαντίνο Μορένο, Χάρολντ Τόρες, Σκοτ Μεσκούντι κα.
Ο Τζον Γου επιστρέφει έπειτα από 20 χρόνια στην Αμερική για να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα, μία καταιγιστική περιπέτεια εκδίκησης, με ένα κρεσέντο σούπερ βιαιότητας και εν αντιθέσει με τον τίτλο, όσο πιο φασαριόζικα μπορεί, έχοντας στο πλευρό του τους παραγωγούς του «John Wick».
Ο Τζον Γου («Αδίστακτα Πρόσωπα», «Σπασμένο Βέλος», «Επικίνδυνη Αποστολή 2»), ένας μάστορας του είδους, που ξέρει να φτιάχνει εθιστικές σκηνές δράσης, αλλά όταν πρέπει να κάνει ένα βήμα παραπέρα, ξεμένει από έμπνευση, σαν να έχει αδειάσει από ενέργεια και ιδέες και οι ταινίες του πέφτουν, στην καλύτερη περίπτωση, στον τοίχο της απενεχοποιημένης διασκέδασης, δείχνει αδιόρθωτος και σε αυτή την περίπτωση. Μόνο που εδώ, αφαιρεί κάθε δραματουργία – αυτό ίσως να είναι και υπέρ του – καθώς το πενιχρό σενάριό του, δεν διαθέτει διαλόγους, παρά μόνο ότι ακούγεται από ραδιόφωνα, μεγάφωνα, περαστικούς ή οτιδήποτε άλλο αντικαθιστά προχείρως έναν αφηγητή. Μια πρωτοβουλία που μάλλον στοχεύει περισσότερο στην περιέργεια για «την ταινία χωρίς διαλόγους», παρά κάποια ουσιαστική καλλιτεχνική παρέμβαση ή έστω μια πρωτοτυπία που διευκολύνει την αποτελεσματικότητα του θέματος της ταινίας που παίζει και με την εποχή, τη νύχτα των Χριστουγέννων.
Το αφόρητα κλισέ σενάριο, θέλει την παραμονή των Χριστουγέννων, ένας πατέρας να βρίσκεται με τον γιο του ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, απ’ τα οποία χάνει τον γιο του και αυτός τη φωνή του. Ο οργισμένος πατέρας θα φτάσει μέχρι και την κόλαση για να εκδικηθεί το χαμό του γιου του.
Βρίσκοντας τον Τσακ Νόρις στο πρόσωπο του ξύλινου Τζόελ Κίναμαν, ο Γου θα βάλει μπροστά όλο το οπλοστάσιο των ιδεών του για την εξολόθρευση των ενόχων, έχοντας ως σύμμαχό του μόνο τη μουσική και βεβαίως ορισμένες ζηλευτές σκηνές δράσης, που μόνο αυτός ξέρει να βάζει στο λευκό πανί. Από κει και πέρα όμως το περιεχόμενο είναι κενό, με τη βία να ξεχειλίζει και να καταλαμβάνει και το τελευταίο καρέ, το αίμα να κοχλάζει μέσα κι έξω από τα σώματα. Επιπλέον, η γραφικότητα των σχηματικών χαρακτήρων φτάνει στα άκρα, ενώ το σενάριο μοιάζει με λευκή κόλα που απλώς έχει την υπογραφή του Τζον Γου, ο οποίος διαθέτει, παρά ταύτα, πολλούς θαυμαστές.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Ένας πατέρας και ο γιος του βρίσκονται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμής, με τον δεύτερο να πέφτει νεκρός από τα πυρά συμμοριών και τον πρώτο να χάνει τη φωνή του από τα τραύματά του. Όταν συνέρχεται, ο πατέρας αποφασίζει να πάρει εκδίκηση.
Προβάλλονται ακόμη οι ταινίες:
Παιχνίδια Θανάτου
(«All Fun and Games») Ταινία τρόμου, αμερικάνικης παραγωγής του 2023 και σε σκηνοθεσία Έρεν Τσελέμπογλου και Άρι Κόστα, που απέκτησε αρκετούς ακολούθους κατά τη διαδικτυακή της προβολή και τις έδωσε την ώθηση για τις αίθουσες. Ένα horror για το νεαρό φανατικό κοινό του είδους, που ουσιαστικά μπαίνει στο μεγάλο σακούλι με τις ταινίες τρόμου της σειράς, καθώς επαναλαμβάνει τις συνταγές της «επιτυχίας». Ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι μεταξύ εφήβων έχει ως αποτέλεσμα τον δαιμονισμό ενός εξ αυτών. Για να τον σώσουν, τα αδέλφια και οι φίλοι του καλούνται να παίξουν μια σειρά δαιμονικών παιχνιδιών, όπου η νίκη αποτελεί μονόδρομο, αφού η ήττα σημαίνει το θάνατο των χαμένων. Με τους Έιζα Μπάτερφιλντ, Ναταλία Ντάγιερ, Λόρερλ Μάρσντεν
Callas – Paris, 1958
Ντοκιμαντέρ γαλλικής παραγωγής του 2023 του Τομ Γουλφ, που μεταφέρει το θρυλικό ντεμπούτο της Μαρίας Κάλλας στην Όπερα του Παρισιού , προβάλλεται σε επιλεγμένους κινηματογράφους το Σαββατοκύριακο, για πρώτη φορά έγχρωμο και σε ψηφιακά αποκατεστημένη εικόνα και ήχο. Ένα φιλμ για τους λάτρεις της όπερας και της αθάνατης ντίβας (100 χρόνια από τη γέννησή της), με την ιστορική παράσταση που έδωσε στις 19 Δεκεμβρίου 1958. Περιλαμβάνονται οι άριες από τα έργα «Νόρμα», «Τροβατόρε», «Ο Κουρέας της Σεβίλλης» και ολόκληρη τη Β’ πράξη από την «Τόσκα».
Χάρης Αναγνωστάκης
