Μία διαφορετική πτυχή του θέματος της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου που ήταν ανέκαθεν νομική διαμάχη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προβάλλει ο ιστορικός ερευνητής Δημήτριος – Μερκούριος Κόντης στο νέο του βιβλίο αντικρούοντας τις τουρκικές θέσεις με αρχειακό υλικό της περιόδου 1912-1914 και με τη χρήση βρετανικών οθωμανικών διπλωματικών εγγράφων.

«Το ζήτημα των νησιών του Αιγαίου είναι παγκόσμιο, γεωπολιτικό δεν είναι μόνο το στενό νομικό ζήτημα. Αν διαβάσουμε ιστορικά τι έχει γίνει στο παρελθόν πάρα πολλά από τα γεωπολιτικά που έχουν ξεκινήσει από το 1912 ισχύουν μέχρι σήμερα» επισήμανε ο Δημήτριος – Μερκούριος Κόντης κατά τη διάρκεια εκδήλωσης – παρουσίασης του βιβλίου του «Τα νησιά του Αιγαίου: 7+1 Απαντήσεις στον τουρκικό αναθεωρητισμό» στο Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου (IMXA).

Το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης ξεκινά έντονα μετά την παράνομη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και οι πρώτες οχλήσεις είναι για τα Δωδεκάνησα, τόνισε ο συγγραφέας.

Τον Απρίλιο του 1975 ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών Ιωάννης Τζούνης ανέλυσε στον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα Τζακ Κιούμπιτς τις νομικές θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου. Εξήγησε στον πρεσβευτή ότι η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου αφορά τρεις ξεχωριστές συστάδες νησιών και κάθε ομάδα διέπεται από διαφορετική συνθήκη αντίστοιχα, αυτές της Λωζάννης (για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου Χίο, Μυτιλήνη, Σάμο και Ικαρία), Μοντρέ (Λήμνο και Σαμοθράκη) και Παρισίων (για τα Δωδεκάνησα), επισήμανε ο κ. Κόντης προσθέτοντας ότι η επιχειρηματολογία του Ιωάννη Τζουνη δεν διαφέρει από εκείνη που είναι αναρτημένη σήμερα στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών.

Το σημαντικό είναι ότι, παρά τη Διακήρυξη Φιλίας των Αθηνών, η Τουρκία τους τελευταίους δύο μήνες έχει εκδώσει πάνω από δέκα notam και navtex και ζητά την αποστρατιωτικοποίηση από τη Θάσο μέχρι το Καστελλόριζο, ανέφερε.

Οι πρώτοι που μίλησαν για αποστρατιωκοποίηση ήταν οι Βρετανοί και αυτό το αναδύει ο συγγραφέας, τόνισε ο πρέσβης επί τιμή, Γεώργιος Πουκαμισάς. «Η Βρετανία ήθελε καθεστώς ουδετεροποιημένο στο Αιγαίο ανεξάρτητα σε ποιον θα ανήκαν τα νησιά για λόγους ασφαλείας, για λόγους προστασίας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας και όπως αποκαλύπτεται στο βιβλίο προσπάθησαν επίμονα να αποσπάσουν τα Δωδεκάνησα από τους Ιταλούς που τα είχαν καταλάβει τον Μάιο του 1912 πότε απονέμοντας τα στην Ελλάδα πότε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία» ανέφερε.

«Το βιβλίο υποστυλώνει τα νομικά μας επιχειρήματα με αναδρομή και αναδίφηση σε αρχεία και πηγές, τα οποία μέχρι πρότινος θεωρούνταν δυσπρόσιτα, δηλαδή βρετανικά και οθωμανικά» επισήμανε ο πρέσβης επί τιμή, σημειώνοντας ότι η έρευνα του Δημήτριου – Μερκούριου Κόντη είναι μία σημαντική συμβολή στην έρευνα της διπλωματικής ιστορίας του κράτους.

Για ένα βιβλίο το οποίο απαντά στα ερωτήματα, για τα οποία πρέπει να έχει απάντηση ο κάθε Έλληνας που θέλει να λέγεται ενημερωμένος πολίτης έκανε λόγο ο ομότιμος καθηγητής Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Κωνσταντίνος Χατζηκωνσταντίνου.

«Είναι ένα βιβλίο, το οποίο στηρίζεται σε επίπονη έρευνα στα οθωμανικά και βρετανικά αρχεία, το οποίο αποδομεί τα βασικά επιχειρήματα που ακούγονται από την άλλη πλευρά και προβάλλονται από τις δηλώσεις υψηλά ισταμένων στην ιεραρχία είτε από τα έγγραφα που στέλνει η τουρκική πλευρά στον ΟΗΕ» υπογράμμισε.

«Εμείς οι νομικοί στηριζόμαστε στην έρευνα της ιστορίας, στην έρευνα των ιστορικών επιστημόνων προκειμένου να διατυπωθούν νομικά επιχειρήματα» είπε ο κ. Χατζηκωνσταντίνου.

«Το βιβλίο βοηθάει να διατηρηθεί η μνήμη γιατί αξιοποιεί πηγές, χρησιμοποιεί βρετανικά, ελληνικά και οθωμανικά αρχεία» υπογράμμισε ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και ανέφερε ότι ο συγγραφέας οριοθετεί το θέμα του, χρονικά, εξετάζει την περίοδο ανάμεσα στους Βαλκανικούς Πολέμους και της Συνθήκης της Λωζάνης και γεωγραφικά κυρίως αναφέρεται στο Ανατολικό Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα και θέτει οκτώ ερωτήματα που βοηθούν πολύ στην ανάγνωση με αφετηρία τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.

Στο βιβλίο που εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Μελετών Xερσονήσου του Aίμου δίνονται απαντήσεις στα ιστορικά ερωτήματα που σχετίζονται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις της περιόδου 1912-1914:

-Κάτω από ποιες προϋποθέσεις η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραχώρησε όλα τα νησιά του Αιγαίου στις Έξι Δυνάμεις με τη Συνθήκη του Λονδίνου το 1913

– Ποιοι εμπνεύστηκαν για πρώτη φορά την ουδετεροποίηση/αποστρατιωτικοποίηση του Αιγαίου και αν αυτό συνέβη για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας;

– Οι Έξι Δυνάμεις στην απόφαση του 1914 επιδίκασαν τα νησιά του Β.Α. Αιγαίου στην Ελλάδα υπό προϋποθέσεις;

– Η Ελλάδα αποδέχτηκε την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Β.Α. Αιγαίου το 1914;

– Πότε η Ελλάδα απέκτησε τη de jure κυριαρχία στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου;

– Για ποιον λόγο το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάνης επικυρώνει την απόφαση της 13ης Φεβρουαρίου του 1914;

– Παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μόνον τα νησιά που είχε καταλάβει στρατιωτικά μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου του 1914;

– Ποια ήταν τα διαχρονικά αίτια της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου;

Κ.Γ.