Του Βασίλη Κορκίδη προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης εξασθένησε ελαφρά τον Φεβρουάριο και διαμορφώθηκε στις -47,2 μονάδες, έναντι -46,3 μονάδες τον Ιανουάριο, υποχωρώντας στα επίπεδα του περυσινού Φεβρουαρίου. Παρά τη μικρή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού η πίεση παραμένει στους καταναλωτές από τις επιπτώσεις του κόστους διατροφής. Η επίμονη άνοδος των τιμών των τροφίμων και άλλων καταναλωτικών αγαθών τροφοδοτεί τον πληθωρισμό ο οποίος αναμένεται να παραμείνει πρόβλημα και το επόμενο διάστημα. Οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση ενισχύθηκαν ήπια, ενώ υποχώρησε η δυνατότητα για αποταμίευση τόσο για νοικοκυριά όσο και για επιχειρήσεις, όπως φαίνεται από τη μείωση των τραπεζικών καταθέσεων του Ιανουαρίου κατά 5,2 δις ευρώ.
Παραταύτα, με προσδοκίες ξεκίνησε η πορεία εφαρμογής των νέων μέτρων κατά της ακρίβειας που έχουν νομοθετηθεί και στοχεύουν στη βελτίωση λειτουργίας της αγοράς. Η αντιμετώπιση διαδικαστικών ζητημάτων επίσης επιδιώκει τη καταπολέμηση των ελληνοποιήσεων και των πλασματικών εκπτώσεων. Αναλυτικότερα, τα τέσσερα μέτρα αφορούν, πρώτον στη μείωση των εκπτώσεων προμηθευτών προς σούπερ μάρκετ και μεταφορά του οφέλους στον καταναλωτή. Δεύτερον, στην εφαρμογή πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους των εταιρειών που εισάγουν, παράγουν και διακινούν το βρεφικό γάλα στην Ελλάδα και το οποίο ισούται με το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων. Τρίτον, στην αποτροπή αδικαιολόγητων ανατιμήσεων με ένα μέτρο που απαγορεύει στους προμηθευτές των σούπερ μάρκετ που αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων τους να υλοποιούν προωθητικές ενέργειες για τρεις μήνες και αφορά σχεδόν το σύνολο των προϊόντων που πωλούνται σε σούπερ μάρκετ. Τέταρτο, στο μέτρο που υποχρεώνει τους προμηθευτές νωπών προϊόντων να πωλούν φρούτα, λαχανικά και κρέατα στο λιανεμπόριο σε καθαρές τιμές «net-pricing». Μεταξύ άλλων, οι διατάξεις του νομοσχεδίου μεταβάλλουν το χρονικό διάστημα κατά το οποίο επιτρέπεται οι έμποροι να αναφέρουν ως αρχική τιμή την τιμή του προϊόντος πριν από την έναρξη της εκπτωτικής περιόδου από τριάντα ημέρες σε εξήντα ημέρες. Επίσης προβλέπουν περαιτέρω τη δυνατότητα της ΔΙ.Μ.Ε.Α. να ασκεί από κοινού με τη Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή τον έλεγχο της εφαρμογής των διατάξεων περί παραπλανητικών εκπτώσεων.
Σημειώνεται πως με τα νέα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να ρίξει τις τιμές σε περισσότερα από 4.000 προϊόντα που θα μειωθούν έως και 15%, ενώ περίπου 20% εκτιμάται η μείωση στις αρχικές τιμές στα περισσότερα προϊόντα βρεφικού γάλακτος.
Ωστόσο απορρυπαντικά ρούχων, πιάτων, παιδικές πάνες, καθαριστικά παντός είδους, οδοντόκρεμες, σαμπουάν, αφρόλουτρα και σαπούνια, τα οποία αφορά το μέτρο της μείωσης των συνολικών εκπτώσεων των προμηθευτών προς τα σούπερ μάρκετ κατά 30% με αντίστοιχη μείωση των αρχικών τιμών των προϊόντων αυτών στα ράφια, αποτελούν το 25% του καλαθιού των καταναλωτών. Το υπόλοιπο 75% αποτελείται από τρόφιμα, που η Ελλάδα παρέμεινε ακριβότερη σε επίπεδο ευρωζώνης και τον Φεβρουάριο του 2024. Ο πληθωρισμός της Ελλάδας, σύμφωνα με την Eurostat, σταθεροποιήθηκε τον Φεβρουάριο στο 3,2% και παρέμεινε στα επίπεδα του Ιανουαρίου, ενώ στην ευρωζώνη έπεσε στο 2,6% από 2,8%. Εξετάζοντας μάλιστα τις κύριες συνιστώσες του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, τα τρόφιμα, το αλκοόλ και ο καπνός αναμένεται να έχουν τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό τον Φεβρουάριο στο 4,0%, έναντι 5,6% τον Ιανουάριο, ακολουθούν οι υπηρεσίες με 3,9%, έναντι 4,0% τον Ιανουάριο, τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά με 1,6%, έναντι 2,0% και μείωση στην ενέργεια -3,7%, έναντι -6,1% τον Ιανουάριο. Αναμένουμε βεβαίως να δούμε εάν και πόσο από το 8,3% του Ιανουαρίου μεταβλήθηκε τον Φεβρουάριο ο πληθωρισμός της κατηγορίας τροφίμων στην ελληνική αγορά.
Η εξέλιξη του οικονομικού κλίματος στη χώρα μας σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ θα εξαρτηθεί από τις επιδόσεις της οικονομίας βραχυπρόθεσμα και κυρίως από τη σταθερή αναπτυξιακή πορεία μεσοπρόθεσμα. Η νέα υποχώρηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης οδήγησε στη μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος στις 104,8 μονάδες τον Φεβρουάριο από τις 107,2 μονάδες τον Ιανουάριο. Οι προσδοκίες των καταναλωτών φαίνεται να είναι λιγότερο θετικές, αν και η σταδιακή μείωση της ανεργίας, αλλά και η αύξηση του μέσου μισθού θα επιτρέπει σε μεγαλύτερα κοινωνικά τμήματα να έχουν επιπλέον εισοδήματα που αντισταθμίζουν εν μέρει τις απώλειες της αγοραστικής δύναμης. Οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις στο λιανικό εμπόριο υποχωρούν οριακά, το ύψος των αποθεμάτων κλιμακώνεται ελαφρά και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται σημαντικά. Αναμένουμε βεβαίως και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για να δούμε εάν και πόσο μεταβλήθηκε ο πληθωρισμός της κατηγορίας των τροφίμων. Πεποίθηση όλων είναι πως τα νέα κυβερνητικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στις αρχές Μαρτίου κατά της ακρίβειας θα αποδώσουν σύντομα και θα βελτιώσουν τη καταναλωτική εμπιστοσύνη.
