Ένας πόλεμος, μια γενοκτονία ή ακόμη και μια δολοφονία, οργανωμένα ή μεμονωμένα φαινόμενα βίας και επιβολής στην ιστορία δηλαδή, τροφοδοτούν διαχρονικά κείμενα λογοτεχνίας. Κοινός παρονομαστής στον πυρήνα όλων, είναι τα στοιχεία βίας και εξουσιαστικών συμπεριφορών, που η πένα του λογοτέχνη επιδιώκει να διαπραγματευτεί, να ανακαλύψει και να εξηγήσει. Το πώς αποτυπώνονται τα φαινόμενα αυτά στη λογοτεχνία, από τον 12ο αιώνα έως σήμερα, θα εξεταστεί σε Διεθνή Επιστημονική Συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά τις επόμενες τρεις μέρες.
Πρόκειται για την εκδήλωση με θέμα «Βία και εξουσία: ίχνη στο σώμα της λογοτεχνίας», που διοργανώνει ο Τομέας Νεοελληνικών και Συγκριτολογικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή περισσότερων από 80 συνέδρων (πανεπιστημιακών, ερευνητών, και υποψήφιων διδακτόρων, από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και ανοιχτή πρόσβαση σε όλους.
«Η βία και η εξουσία είναι μεγαθέματα στη λογοτεχνία, από την αρχαία τραγωδία μέχρι σήμερα. Προφανώς τα τελευταία χρόνια -και με τη λεγόμενη λογοτεχνία της κρίσης, είναι θεματικές που η ίδια η ιστορική συγκυρία έχει αναδείξει», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και μέλος της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου, Ιωάννα Ναούμ.
Από το πώς αποτυπώνει ο Πρίμο Λέβι τη βία των στρατοπέδων του θανάτου και του Ολοκαυτώματος μέσα από τη ματιά ενός επιζήσαντα ή ο Ηλίας Βενέζης την πολεμική βία και τη Μικρασιατική Καταστροφή, μέχρι τον Κάφκα και τη Σωφρονιστική Αποικία του, που θίγει ακόμα πιο πρόσφατα ζητήματα και πιο έμμεσες λογικές ελέγχου των μαζών, τα θέματα που θα απασχολήσουν το συνέδριο είναι ποικίλα.
«Στην ουσία η θεματική εξακτινώνεται σε αυτό που θα λέγαμε ευθεία και ορατή βία, που έχει να κάνει με φαινόμενα όπως ο πόλεμος, η εξορία, οι αναγκαστικές μετακινήσεις, η τιμωρία, τα βασανιστήρια, ο σωφρονισμός και ο σεξουαλικός έλεγχος ή η σεξουαλική βία. Όλα αυτά όμως τα συνέχει η βία που ασκείται στο σώμα και στο λόγο, όχι πάντα από κάποια ορατή πηγή ή εξουσία, αλλά και με πιο έμμεσους τρόπους και αυτό μας φέρνει στη δεύτερη “ ομπρέλα”, που είναι η έμμεση άσκηση βίας, δηλαδή οι τρόποι με τους οποίους πολλές φορές, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, η βία διαχέεται, διασπείρεται και ενσωματώνεται από εμάς τους ίδιους και επαναλαμβάνεται», εξηγεί η κ. Ναούμ.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με την ίδια, είναι και ένα διεπιστημονικό συνέδριο, καθώς βία και εξουσία είναι κάτι που έχει απασχολήσει όχι μόνο τους μελετητές της λογοτεχνίας, αλλά αφορά εξίσου και στις πολιτικές επιστήμες, την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία και σίγουρα και στις νεότερες θεωρητικές προσεγγίσεις.
Ανάμεσα στις συνεδρίες, υπάρχει και μία …διακαλλιτεχνική, που εκτός από τη λογοτεχνία, εξετάζει το πώς αποτυπώνονται αυτά τα φαινόμενα και σε άλλες τέχνες, όπως για παράδειγμα τα εικαστικά ή ο κινηματογράφος.
Οι εργασίες της Επιστημονικής Συνάντησης θα πραγματοποιηθούν διαδικτυακά το τριήμερο 24-26 Νοεμβρίου, ενώ στις δύο διαδικτυακές αίθουσες όπου θα διεξάγεται από το πρωί της Παρασκευής, η πρόσβαση θα είναι ανοιχτή για όποιον θέλει να το παρακολουθήσει στον παρακάτω σύνδεσμο: https://sites.google.com/view/violenceandpower/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AE
Βαρβάρα Καζαντζίδου
