Ο Σύλλογος Εκπαιδεύσεως Νεανίδων (ΣΕΝ) εγκαινιάζει τη σειρά εκδηλώσεων «Υφαντογραφήματα : Πέρα από τον ορίζοντα, κάτω από το δέρμα. Σύγχρονη τέχνη στη βιτρίνα του ΣΕΝ», σε επιμέλεια της Έφης Φαλίδα, με πρώτη την εικαστική παρέμβαση «Χειρογραφίες του ΣΕΝ» της Σεβαστιάνας Κωνστάκη με κολλάζ, υφάσματα, νήματα, σχέδια με μελάνι σε ριζόχαρτο, αντικείμενα από το αρχείο του Συλλόγου και μια χειροποίητη καλλιτεχνική έκδοση.
Όπως ενημερώνουν οι διοργανωτές, ο ΣΕΝ, που γιορτάζει φέτος τα 150+2 χρόνια από την ίδρυσή του, επιδιώκει να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο, «συνομιλώντας» με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Τα «Υφαντογραφήματα. Πέρα από τον ορίζοντα, κάτω από το δέρμα» -μία σειρά εκδηλώσεων γύρω από την ιδέα της τεχνίτρας (craftwoman) και της χειροτεχνίας της (artisanship)- αφορά την παρουσίαση τεσσάρων εικαστικών έργων στη βιτρίνα και στο εσωτερικό του πωλητηρίου του ΣΕΝ, στην ιστορική Στοά του παλιού θεάτρου ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ, Κολοκοτρώνη 3α, Αθήνα.
Σκοπός των εκδηλώσεων είναι η ανάδειξη και ο διάλογος με τη γυναικεία χειροτεχνία και τη συμβολή της στην οικονομία της χώρας των νεότερων χρόνων. Ο κύκλος συνεργασιών εγκαινιάστηκε στις 27 Ιανουαρίου με την εικαστική παρέμβαση «Χειρογραφίες του ΣΕΝ» της Σεβαστιάνας Κωνστάκη, η οποία με τα κολλάζ της επιχειρεί να σκηνοθετήσει το παρόν διαμέσου της παράδοσης και συμπληρώνει το έργο της με μία εγκατάσταση εργαλείων και άλλων αντικειμένων από τη συλλογή του ΣΕΝ. Τα «Υφαντογραφήματα», σε επιμέλεια της δημοσιογράφου και ανεξάρτητης επιμελήτριας τέχνης Έφης Φαλίδα, έχουν ως αφετηρία τον διάλογο των καλλιτεχνών με το αρχείο και τα τεχνουργήματα του ΣΕΝ, προκειμένου να γεφυρωθεί το ιστορικό των δράσεων του Συλλόγου με το δημιουργικό παρόν.
Οι εικαστικοί προσκαλούνται να επισκεφθούν και να εμπνευσθούν από το αρχείο του ΣΕΝ όπως και από τα αντικείμενα του πωλητηρίου και, όπου είναι εφικτό, να δημιουργήσουν ένα έργο από κοινού με τις τεχνίτρες που συνεργάζονται με τον Σύλλογο. Η διαδρομή αυτής της επίσκεψης καταλήγει στη βιτρίνα του πωλητηρίου, όπου θα εκτίθεται το έργο τέχνης συμμετέχοντας στη σειρά καλλιτεχνικών συνομιλιών-συνυφάνσεων «Υφαντογραφήματα».
Στην πρώτη εικαστική παρέμβαση, η Σεβαστιάνα Κωνστάκη προτείνει τη δημιουργία μίας θεατρικής σκηνής όπου τον ρόλο των δραματικών προσώπων (dramatis personae) έχουν τα επιλεγμένα αντικείμενα. Οι «Χειρογραφιες του ΣΕΝ» επιχειρούν μία κριτική της νοσταλγίας για ένα φανταστικό παρελθόν. Ένα παρελθόν στο οποίο πίστευαν ότι η δαντελοποιία, η υφαντική, το κέντημα, η ραπτική, το πλέξιμο και όποιες άλλες μορφές χειροτεχνίας ήταν οικονομικά βιώσιμες, επιτρέποντας στις γυναίκες να εργάζονται στα σπίτια τους, όπου αφοσιώνονταν στην τέχνη τους (craft), την οικογένειά τους και το νοικοκυριό τους.
Η γυναικεία εργαλειοθήκη την οποία παρουσιάζει η καλλιτέχνης αποτελείται από ρόκες, σφοντύλια, σαΐτες, χτένια, τροχαλίες, δείγματα υφαντών σε αργαλειό. Μία συλλογή εργαλείων μοναδικών για κάθε τεχνίτρα, σκαλισμένα με το χέρι, συνήθως από ξύλο, άλλοτε περίτεχνα στολισμένα ή ζωγραφισμένα, κάποια φέρουν πάνω τους ονόματα, ημερομηνίες, ευχές, αφιερώσεις. Με μία άλλη ματιά τα εργαλεία αυτά είναι τα ίχνη που άφησαν εκείνες που μαθήτευσαν στο ΣΕΝ, δημιουργώντας ένα σχήμα επιβίωσης για να συνεισφέρουν στην βελτίωση του οικογενειακού εισοδήματος αν όχι στη δική τους οικονομική ανεξαρτησία.
Η ιστορία του υπεραιωνόβιου Συλλόγου και ο ρόλος του στη γυναικεία χειραφέτηση και τη γυναικεία εκπαίδευση περιγράφεται στη μελέτη «Σύλλογος Εκπαιδεύσεως Νεανίδων, Από τον 19o στον 21o αιώνα», της ομότιμης καθηγήτριας Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Λυδίας Σαπουνάκη-Δρακάκη και της αρχιτέκτονος, διδάκτορος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μαρίας Λουίζας Τζόγια-Μοάτσου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με την ενίσχυση του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και διατίθεται στο Πωλητήριο.
Ε.Μ.
