Αποτελεί τον ορισμό του «παιδιού θαύματος» στο θέαμα και ειδικότερα στον κινηματογράφο, καθώς έγινε σταρ στα πέντε της χρόνια, στα έξι της είχε παίξει ήδη σε σαράντα ταινίες, κέρδισε το Όσκαρ στα επτά της και «συνταξιοδοτήθηκε», με το που ενηλικιώθηκε, στην πρώτη της νεότητα. Η Σίρλεϊ Τεμπλ, είναι μία και μοναδική περίπτωση ηθοποιού, που γεννήθηκε στη χρυσή εποχή του Χόλιγουντ, αμέσως μετά την έλευση του ήχου, αλλά κυρίως έπειτα από το «μεγάλο κραχ», όταν ο κινηματογράφος έδινε διέξοδο στα βάσανα εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο πρόεδρος Ρούσβελτ είχε δηλώσει τότε: «είναι θαυμάσιο ότι με 15 σεντς ένας Αμερικάνος μπορεί να πάει στον κινηματογράφο, να κοιτάξει το χαμογελαστό πρόσωπο ενός μωρού και να ξεχάσει τα προβλήματά του».
Και για την ακρίβεια, το χαμογελαστό πρόσωπο ενός αγγέλου, με ξανθές μπούκλες, που τραγουδούσε, χόρευε και έπαιζε με την άνεση μίας ολοκληρωμένης ηθοποιού, μεταφέροντας εκείνες τις δύσκολες εποχές το μήνυμα «να είστε αισιόδοξοι», από το ομώνυμο τραγούδι. Και συνάμα το απόλυτο εμπορικό «προϊόν» του Χόλιγουντ που το εκμεταλλεύτηκε πέρα από κάθε όριο, ακόμη και βασανίζοντάς το, αφού ποτέ οι ισχυροί των μεγάλων στούντιο δεν σεβάστηκαν την τρυφερή ηλικία του, αντιθέτως, μάλιστα, κάποιοι το είδαν και ως σεξουαλικό παιχνίδι! Ένα παιδί που στη μεγάλη οθόνη χάριζε το γέλιο και την αισιοδοξία και στα παρασκήνια γνώρισε μεγάλο μέρος του σκοτεινού προσώπου του Χόλιγουντ.
Συμπληρώνοντας 10 χρόνια από τον θάνατό της (10 Φεβρουαρίου 2014), είναι ευκαιρία να θυμηθούμε πως ξεκίνησε τη θρυλική της διαδρομή στον κινηματογράφο και πως κατάφερνε να γεμίζει με εκατομμύρια θεατές τις αίθουσες, αλλά και να αποτοξινωθεί από το Χόλιγουντ.
Η ματαιόδοξη μητέρα
Η Σίρλεϊ Τεμπλ γεννήθηκε στις 23 Απριλίου του 1928 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας και ήταν το τρίτο παιδί της νοικοκυράς, αλλά ιδιαιτέρως ματαιόδοξης Γερτρούδη Τεμπλ και του τραπεζικού υπαλλήλου Τζορτζ Τεμπλ. Η οικογένεια -αγγλικής, ολλανδικής και γερμανικής καταγωγής – μετακόμισε στο Λος Άντζελες, όπου η μητέρα της Τεμπλ την ενθάρρυνε να αναπτύξει το ταλέντο της στο τραγούδι, τον χορό και την υποκριτική. Μάλιστα, η μητέρα της είχε και την ιδέα για τις μπούκλες των μαλλιών της. Την Τεμπλ την εντόπισε στη σχολή χορού ο Τσαρλς Λαμόντ, διευθυντής κάστινγκ της Educational Pictures, ο οποίος την κάλεσε σε ακρόαση και άμεσα η μητέρα της υπέγραψε συμβόλαιο με το στούντιο το 1932.
Θα ξεκινήσει τις εμφανίσεις της στη μεγάλη οθόνη στο «Baby Burlesks», με δεκάλεπτες αρχικά και στη συνέχεια 20λεπτες κωμωδίες που σατίριζαν ταινίες ενηλίκων της εποχής, ενώ χαρακτηριστική ήταν η ερμηνεία της ως τραγουδίστρια ενός σαλούν, με μεταξωτά εσώρουχα, φιλιά σε γλειφιτζούρια και άλλα πολλά, υποδυόμενη τη σέξι σταρ Μέι Γουέστ! Τα υπονοούμενα αυτά θα δημιουργήσουν όχι και πολύ αργότερα ό,τι πιο απεχθές, ανάμεσα σε κύκλους του Χόλιγουντ και ισχυρών παραγόντων. Μια διαστροφή, μια ανώμαλη φαντασίωση, που πέρα από ορισμένα στοιχεία, που βγήκαν στη δημοσιότητα, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι που έφτασε η κακοποίηση.
Αυτόγραφο στον Άγιο Βασίλη
Η Σίρλεϊ Τεμπλ, καθόλου περίεργο, σταμάτησε να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη από τα έξι της χρόνια, όταν η μητέρα της την πήγε να τον δει σε ένα εμπορικό κέντρο κι εκείνος της ζήτησε αυτόγραφο! Από κει και πέρα όμως δεν ήταν απλώς μια παραδοξολογία η αντιμετώπιση που είχε από τα στούντιο. Το κορίτσι με τις χρυσές μπούκλες και το μωρουδίστικο προσωπάκι, τύγχανε συχνά κακής μεταχείρισης. Μία χαρακτηριστική περίπτωση ήταν και αυτή κατά τη διάρκεια της ταινίας «Runt Page» του 1932, όταν έπαθε λοίμωξη στο αυτί και χρειάστηκε να νοσηλευτεί. Ο παραγωγός επέμενε ότι αν δεν βρισκόταν στο στούντιο το επόμενο πρωί, θα την αντικαθιστούσε.
Ερωτικό παιχνίδι
Στο πρόσφατο σχετικά φιλμ νουάρ «Λος Άντζελες, Εμπιστευτικό» (1997), το στόρι περιστρέφεται γύρω από έναν επιχειρηματία προαγωγό, ο οποίος γυρίζει πορνό με σωσίες γνωστών σταρ της εποχής, αλλά και διοργανώνει όργια με τις ίδιες «πρωταγωνίστριες». Σε κάποιο πλάνο απ’ αυτά τα όργια, σε μια άκρη φαίνεται ένα κοριτσάκι να «παίζει» με έναν μεσήλικα. Το παιδάκι ήταν πλάτη, αλλά οι μπούκλες σήμα κατατεθέν είναι φανερό ότι παρέπεμπαν στην Τεμπλ.
Όπως έχει γίνει γνωστό, πριν ακόμη πάει στο Γυμνάσιο η Σίρλεϊ, θα έρθει και το αποκορύφωμα της παιδικής εκμετάλλευσής της, της πρώτης σεξουαλικής κακοποίησης, όταν θα συναντηθεί για πρώτη φορά με τον ισχυρό παραγωγό της MGM. Ο Άρθουρ Φριντ κατέβασε το φερμουάρ του παντελονιού του μπροστά στο πρόσωπο της Τεμπλ. Οι φήμες λένε ότι εκείνη αντιμετώπισε ασυναίσθητα το θλιβερό περιστατικό με ένα νευρικό γέλιο. Η συνέχεια αγνοείται. Επίσης, όταν πλέον είχε μπει στα 17 της, ο πανίσχυρος και κορυφαίος παραγωγός τεράστιων επιτυχιών Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ την κυνηγούσε κυριολεκτικά γύρω από το γραφείο του απαιτώντας να υποκύψει στις σεξουαλικές ορέξεις του.
Οι φήμες και το Βατικανό
Οι φήμες γύρω από το φαινόμενο Σίρλεϊ Τεμπλ ήταν τόσο έντονες στην εποχή της δόξας της, που έφτασαν στα όρια των θρύλων. Ορισμένες διαψεύστηκαν από τον χρόνο και τη στοιχειώδη λογική. Άλλες παραμένουν εκεί ψηλά, να τονίζουν τον μύθο του Χόλιγουντ. Οι πρώτες φήμες διαχύθηκαν στη δημόσια σφαίρα από τις δημόσιες σχέσεις της Fox, υποστηρίζοντας ότι η Τεμπλ ήταν φυσικό ταλέντο, χωρίς εκπαίδευση. Επίσης, υπήρξαν φήμες ότι φορούσε περούκα και γι’ αυτό πολλοί θαυμαστές τής τραβούσαν τα μαλλιά της για να δουν αν είναι αληθινά.
Όμως, η πιο ακραία φήμη ήταν εκείνη ότι η Τεμπλ δεν ήταν παιδί, αλλά νάνος 30 ετών! Μάλιστα, το Βατικανό έστειλε απεσταλμένο τον πατέρα Σίλβιο Μασάντε για να ερευνήσει αν ήταν πράγματι παιδί…
Θεραπεύτρια
Η Σίρλεϊ Τεμπλ, έπαιξε σε αμέτρητες ταινίες, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι πριν γίνει έξι ετών είχε παίξει ήδη σε 40 φιλμ. Όπως αναφέρει ο βιογράφος της Τζον Κάσον, σχεδόν σε όλες τις ταινίες έπαιζε το ρόλο της «συναισθηματικής θεραπεύτριας», ενώνοντας συνήθως τα μέλη μίας αποξενωμένης οικογένειας, δίνοντας λύσεις σε διαμάχες μεταξύ παραδοσιακών και σύγχρονων συμπεριφορών. Πολλές φορές ορφανή δημιουργούσε το αίσθημα της αγάπης και προστασίας για αυτήν, ενώ πάντα ανέδιδε το αίσθημα της αισιοδοξίας, απαραίτητο συστατικό στην περίοδο της βαθιάς ύφεσης, με τις στρατιές ανέργων και οικονομικά εξαθλιωμένων Αμερικάνων.
Όσκαρ
Το 1935, σε ηλικία 7 χρόνων κέρδισε το Όσκαρ Α νεανικού ρόλου, το οποίο από τότε δεν ξαναδόθηκε. Η επιτυχία της ήταν απίστευτη αλλά ουδόλως τυχαία. Ο κόσμος έκανε ουρές στα ταμεία για να γελάσει με τα σκέρτσα της, ενώ οι κούκλες Σίρλεϊ Τεμπλ, οι οποίες κυκλοφόρησαν πολύ σύντομα, μετά τις πρώτες της επιτυχίες, ξεπέρασαν σε πωλήσεις τα έξι εκατομμύρια.
Συνταξιοδότηση
Σε ηλικία 21 ετών η Τεμπλ κι ενώ είχε ήδη χρεωθεί κάποιες αποτυχίες στην καριέρα της, αφού ο κόσμος την προτιμούσε ως παιδί θαύμα, με τις μπούκλες της, θα πάρει την απόφαση να αποσυρθεί από τα κινηματογραφικά πλατό. Έχοντας ένα διαζύγιο, από τον γνωστό ηθοποιό Τζορτζ Άγκαρ, μια κόρη κι ένα νέο σύζυγο, τον επιχειρηματία Τσαρλς Μπλακ, με τον οποίο απέκτησε άλλα δύο παιδιά, θα έχει ενεργό συμμετοχή τόσο σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σόου, αλλά ποτέ δεν επανήλθε στον κινηματογράφο. Η τελευταία της ταινία ήταν το 1948 στο θαυμάσιο γουέστερν του Τζον Φορντ «Επέλαση την Αυγή», κρατώντας τον ρόλο της κόρης του Χένρι Φόντα, που πολιορκεί ο πρώτος σύζυγός της Άγκαρ.
Ως ενήλικη η Σίρλεϊ Τεμπλ βρήκε διέξοδο αφιερώνοντας τη ζωή της στα κοινά. Ως μέλος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος θα γίνει πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Γκάνα, ενώ το 1989 έγινε πρέσβειρα στην Τσεχοσλοβακία.
Η Τεμπλ, πέθανε σε ηλικία 85 ετών, το 2014, στο σπίτι της στο Γούντσαϊντ της Καλιφόρνιας, από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Ήταν μανιώδης του τσιγάρου, αλλά ποτέ δεν επιδείκνυε τη συνήθειά της αυτή, εν αντιθέσει με τον καρκίνο του μαστού που την έπληξε στα 44 χρόνια της και τον δημοσιοποίησε προκειμένου να περιοριστούν οι ένοχοι ψίθυροι γύρω από την ασθένεια και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.
Η Σίρλεϊ Τεμπλ, συνεχίζει ακόμη και σήμερα να αποτελεί ένα μοναδικό φαινόμενο, ένα παιδί που έχασε την ηλικία της αθωότητας, που γνώρισε από την καλή και την ανάποδη το Χόλιγουντ και πλήρωσε σοβαρό τίμημα για την αθάνατη δόξα της.
Χ. Αναγνωστάκης
