Η αποφυγή της εξάπλωσης της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών είναι η προτεραιότητα των αρμόδιων αρχών, μετά την επιβεβαίωση της παρουσίας του ιού σε εκτροφή αιγοπροβάτων στην Καλαμπάκα του Δήμου Μετεώρων. Ο καθηγητής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των Ζώων στο Τμήμα Κτηνιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Σπύρος Κρήτας, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, αναφέρει ότι το νόσημα «είναι σοβαρό, ωστόσο αφορά μόνο τα μικρά μηρυκαστικά και ιδιαίτερα τις αίγες, ενώ δεν υπάρχει στα άλλα είδη ζώων, ούτε στον άνθρωπο». Συνεπώς, δεν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, ωστόσο η πιθανή εξάπλωσή του μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κτηνοτροφία των αιγοπροβάτων.

«Πρόκειται για ένα νόσημα που δεν υπήρχε στην Ελλάδα και το περιμέναμε» σημειώνει ο κ. Κρήτας και προσθέτει ότι «οι κρατικές υπηρεσίες εδώ και χρόνια ειδοποιούσαν τους κτηνιάτρους, ειδικά στις περιοχές κοντά στον Έβρο, καθώς ο ιός υπήρχε στην γειτονική Τουρκία». Παράλληλα, διευκρινίζει ότι «ο ιός υπάρχει στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και στην υποσαχάρια Αφρική ενώ, όπως είναι γνωστό, τα τελευταία χρόνια πολλά νοσήματα από αυτά τα μέρη γίνονται πιο ανθεκτικά, λόγω της κλιματικής αλλαγής». Η μετάδοση μεταξύ των ζώων γίνεται με στενή επαφή, με αερολύματα, αλλά και από αντικείμενα όπως τα γεωργικά και κτηνοτροφικά εργαλεία, οι μπότες των κτηνοτρόφων ή τα λάστιχα των αυτοκινήτων.

Το νόσημα είναι υποχρεωτικής δήλωσης ενώ σε περίπτωση κρουσμάτων θανατώνονται όλα τα ζώα σε μια μονάδα. Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ, τα ζώα της εκτροφής στην οποία εντοπίστηκαν κρούσματα «δεν δίνονται προς κατανάλωση όχι γιατί θα μπορούσαν να είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο αλλά γιατί αν οδηγούνταν στο σφαγείο θα μπορούσε εκεί να υπάρξει μεταφορά του ιού μέσω των αντικειμένων, του ρουχισμού των ανθρώπων ή των οχημάτων μεταφοράς». «Τα σφαγεία είναι κέντρα διερχομένων. Μπορεί να βρεθεί εκεί ένας κτηνοτρόφος που έρχεται από την Πελοπόννησο σε σφαγείο της Μακεδονίας καθώς βρίσκει καλύτερες τιμές. Αφού σφάξει τα ζώα του, φεύγοντας, αν δεν έχει απολυμάνει το φορτηγό ή τις μπότες του, ενδέχεται ο οδηγός να μεταφέρει κάποιον ιό στα πατάκια που βρίσκονται στην καμπίνα του οδηγού. Γυρνώντας μπορεί να μεταφέρει τον ιό στα ζώα του στην Πελοπόννησο ή σε μια άλλη μονάδα στην Ήπειρο, την οποία θα επισκεφθεί για να πάρει άλλα ζώα. Αυτός είναι ο λόγος που προσέχουμε» συμπληρώνει.

Για τον τρόπο με τον οποίο έφτασε ο ιός στην Ελλάδα ο κ. Κρήτας σχολιάζει ότι μπορεί να αναζητηθεί συν το χρόνω από τους αρμόδιους, ωστόσο υπογραμμίζει ότι αυτή τη στιγμή το ζητούμενο είναι η λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφάλειας ώστε να μην εξαπλωθεί.

Η αφρικανική πανώλη των χοίρων

Σχετικά με την αφρικανική πανώλη των χοίρων επισημαίνει ότι είναι πιο σοβαρό ιογενές νόσημα, αφορά μόνο τους χοίρους και κανένα άλλο ζώο, ούτε τον άνθρωπο και προσθέτει ότι ο φόβος στην περίπτωση αυτή είναι η μετάδοση του ιού στις οργανωμένες εκτροφές, με πιθανές και πάλι συνέπειες στην χοιροτροφία που είναι πολύ πιο οργανωμένη.

Η γρίπη των πτηνών

Απαντώντας σε ερώτημα για τη γρίπη των πτηνών, μετά τα κρούσματα στις ΗΠΑ και το σχέδιο δράσης που ανακοίνωσε πρόσφατα ο ΕΟΔΥ, ο καθηγητής του ΑΠΘ αναφέρει: «όταν μιλάμε στην κτηνιατρική για υψηλής παθογονικότητας γρίπη, μιλάμε για τα πτηνά. Αυτοί οι ιοί είναι πιο ασταθείς σε σχέση με τους άλλους, μπορεί να μεταπηδήσουν σε άλλο είδος ή να γίνουν πιο παθογόνοι. Αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια. Είναι μια πολύ μεγάλη εξαίρεση. Αφορά και πάλι τα πτηνά και είμαστε σε επιφυλακή χωρίς να τρομάζουμε τον κόσμο. Η πιθανότητα μεταπήδησης του ιού σε άλλο είδος είναι μεγαλύτερη σε τριτοκοσμικές χώρες, όπου οι άνθρωποι μένουν μαζί με τα πτηνά τους και έρχονται σε μεγαλύτερη επαφή με αυτά, οπότε μπορεί να γίνει μια μετάλλαξη».

Μέτρα προστασίας

Σε επίπεδο προστασίας και μέτρων βιοασφάλειας συνιστά μεγαλύτερη προσοχή όταν οι άνθρωποι ως μεταφορείς επισκέπονται εκτροφές και αγροτικούς χώρους ή όταν βρίσκονται στο εξωτερικό και φέρνουν προϊόντα από τις χώρες αυτές. «Στην περίπτωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων, μπορεί κάποιος για παράδειγμα να επισκεφθεί το Σαντάνσκι της Βουλγαρίας, χώρας στην οποία έχουν καταγραφεί κρούσματα της νόσου και να αγοράσει ένα παραδοσιακό κρέας. Το συγκεκριμένο προϊόν μπορεί να κατασκευάστηκε από μια βιομηχανία που ελέγχεται ή από μια γιαγιά που παρασκευάζει παραδοσιακά κρέατα. Πίσω στην Ελλάδα, μπορεί να καταναλωθεί στο Πανόραμα της Θεσσαλονίκης και υπολείμματά του να πεταχτούν στα σκουπίδια από όπου θα τα φάνε τα αγριογούρουνα που κατεβαίνουν στην περιοχή αναζητώντας τροφή. Με το τρόπο αυτό μπορεί η αφρικανική πανώλη να μεταδοθεί μοιραία στους αγριόχοιρους» σημειώνει με νόημα.

Π. Γιούλτση