Σε αυτοψία στους σταθμούς Βενιζέλου, Αγία Σοφία και Σιντριβάνι προέβη η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, στο πλαίσιο των συστηματικών επισκέψεων εργασίας που πραγματοποιεί, από το 2019, στους σταθμούς του μετρό της Θεσσαλονίκης, στους οποίους βρίσκονται σε εξέλιξη αρχαιολογικές εργασίες από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟ. Στον σταθμό Βενιζέλου, η υπουργός ενημερώθηκε από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Πολιτισμού, τους υπευθύνους της «Ελληνικό Μετρό», και τους εκπροσώπους του αναδόχου για την πορεία υλοποίησης του έργου της επανατοποθέτησης των προσωρινά αποσπασθεισών αρχαιοτήτων και την τελική εικόνα του αρχαιολογικού χώρου με την εγκατάσταση των ψηφιακών μέσων και εφαρμογών και το λοιπό ενημερωτικό υλικό που τοποθετείται στον σταθμό.
Παρουσία της υπουργού ολοκληρώθηκε η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων με την επαναφορά στη θέση του πρώτου λίθου, που αποσπάστηκε, στις 15 Ιουλίου 2021, όταν ξεκίνησε το τιτάνιο έργο της προσωρινής απόσπασης των αρχαιοτήτων, το οποίο ήταν καθοριστικό για την όλη εξέλιξη της ολοκλήρωσης του έργου του μετρό της Θεσσαλονίκης.
Μετά την αυτοψία η υπουργός δήλωσε τα εξής:
«Όταν ξεκινήσαμε την προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, είχαμε δεσμευτεί ότι εντός συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων οι αποσπασθείσες αρχαιότητες θα επέστρεφαν στην ακριβή τους θέση, με βάση τις αρχές της επιστήμης και της δεοντολογίας, αποτελώντας ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο εντός του κελύφους του σταθμού. Με απόλυτο σεβασμό στο θεσμικό πλαίσιο και στον αρχαιολογικό νόμο, αλλά και στις ανάγκες της Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της, ολοκληρώνουμε ένα εξαιρετικά σύνθετο αρχαιολογικό έργο στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, πρότυπο και καινοτόμο σε διεθνές επίπεδο.
Εκπονήθηκαν πληρέστατες μελέτες για όλα τα αναγκαία και εκ του νόμου προβλεπόμενα στάδια, για όλη τη διαδικασία της απόσπασης και της επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων υπό τη συνεχή και αδιάλειπτη εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και τη στενή συνεργασία των συναρμοδίων Διευθύνσεων του ΥΠΠΟ.
Το σύνολο των μελετών έτυχε των θετικών γνωμοδοτήσεων του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, αλλά και της θετικής κρίσης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο οποίο προσέφυγαν όσοι ιδεοληπτικά αντιμάχονταν την κατασκευή του Μετρό.
Χάρη στην καθημερινή και συστηματική συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με την Αττικό Μετρό και τους αναδόχους της δημιουργείται, στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της κατασκευής ενός μεγάλου και σύνθετου τεχνικού έργου, μια σχολή για τη διαχείριση, την τεκμηρίωση, την προστασία, την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος. Διασώζουμε και αναδεικνύουμε τα τεκμήρια της μακράς ιστορικής διαχρονίας της πόλης -από την ίδρυσή της από τον Κάσσανδρο μέχρι τους τελευταίους αιώνες- με πρωτοπόρες και καινοτόμες λύσεις, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες. Η Θεσσαλονίκη -στην περίπτωση του μετρό- έχει την πρωτιά, καθώς διαθέτει πλέον ένα εκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο ενταγμένο στο κέλυφος του σταθμού. Δείχνουμε έμπρακτα τον σεβασμό μας στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον της πόλης και στους πολίτες της».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, στον σταθμό Βενιζέλου τεκμηριώνεται με απόλυτο τρόπο το σύνολο των παλαιοτέρων οικοδομικών και χρονικών φάσεων της Θεσσαλονίκης, από τα ελληνιστικά χρόνια. Με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε, ερευνήθηκαν άγνωστα έως πρόσφατα αρχαιολογικά πεδία καθώς, μετά την απόσπαση των στρωμάτων της ύστερης αρχαιότητας ερευνήθηκαν αρχαιότητες των ρωμαϊκών χρόνων. Η έκταση του Σταθμού Βενιζέλου είναι 1.260 τ.μ. όμως η αρχαιολογική έρευνα κάλυψε τουλάχιστον 3.500 τ.μ. Αποκαλύφθηκε η ιδρυτική φάση της πόλης του Κασσάνδρου, η οποία αναπτύχθηκε σύμφωνα με το Ιπποδάμειο σύστημα, στους ίδιους οδικούς άξονες, με μικρές μετατοπίσεις. Αποκαλύφθηκαν τα στρώματα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής κεντρικής οδού, η οποία στα νότια πλαισιωνόταν με την πεσσοστήρικτη στοά, που εξασφάλιζε την πρόσβαση προς την οικοδομική νησίδα.
Στη συνέχεια η Λίνα Μενδώνη πραγματοποίησε αυτοψίες στους σταθμούς «Αγία Σοφία» και «Συντριβάνι». Στο σταθμό «Αγία Σοφία», στη βόρεια είσοδό του, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης ολοκλήρωσε το έργο της ανάδειξης και απόδοσης στο κοινό ενός νέου πολύ σημαντικού αρχαιολογικού χώρου, άνω των 800 τ.μ., ο οποίος αποκαλύφθηκε στο πλαίσιο του τεχνικού έργου της κατασκευής του σταθμού. Ο σταθμός «Συντριβάνι», είναι ένας από τους οκτώ σταθμούς του μετρό που αποκαλύφθηκαν αρχαιότητες. Μέρος των κινητών αρχαιοτήτων -μαζί με το σχετικό πληροφοριακό υλικό- θα εκτίθενται μονίμως εντός του κελύφους του σταθμού.
Στις αυτοψίες στους σταθμούς του μετρό, η υπουργός συνοδευόταν από τον γενικό γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου, τη διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Έλενα Κουντούρη, τη διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιουλία, Παπαγεωργίου, την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Ελισάβετ Τσιγαρίδα και την τμηματάρχη Προϊστορικών Κλασικών Αρχαιοτήτων Εφορείας Πόλης Θεσσαλονίκης, Τάνια Πρωτοψάλτη.
Ε.Μ.