Μετά τη νίκη της ακροδεξιάς στις βουλευτικές εκλογές της Ολλανδίας, το εύρος της οποίας προκάλεσε έκπληξη και εκτός συνόρων, ένα δύσκολο έργο περιμένει τον ισλαμοφοβικό ηγέτη της, τον Χέερτ Βίλντερς: να πείσει τους πολιτικούς αντιπάλους του να συνασπιστούν μαζί του για να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) θα ελέγχει 37 έδρες στην 150μελή Βουλή, υπερδιπλάσιες από εκείνες που απέσπασε στις εκλογές του 2021, σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα.
«Οι ψηφοφόροι μίλησαν. Οι έδρες μοιράστηκαν. Είναι τώρα σημαντικό να δούμε σε ποια σημεία μπορούμε να συμφωνήσουμε», είπε ο Βίλντερς γιορτάζοντας την επιτυχία του με σαμπάνια. Απευθυνόμενος στους υποστηρικτές του που είχαν συγκεντρωθεί στη Χάγη, ο Βίλντερς επανέλαβε ωστόσο την αντιμεταναστευτική ρητορική του, δηλώνοντας ότι οι Ολλανδοί ψήφισαν για να υψώσουν ένα «φράγμα στο τσουνάμι» των αιτούντων άσυλο. Στη συνέχεια όμως είπε στους δημοσιογράφους ότι θέλει να γίνει «ο πρωθυπουργός όλων των Ολλανδών» και ότι «θα εργαστεί σκληρά με τα άλλα κόμματα» για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.
Η απρόσμενη νίκη του 60χρονου πολιτικού δεν του διασφαλίζει αυτομάτως και το πρωθυπουργικό αξίωμα.
Η συμμαχία Πρασίνων-Εργατικών του Φρανς Τίμερμανς, που κατέλαβε τη δεύτερη θέση και εκλέγει 25 βουλευτές, έχει απορρίψει εκ των προτέρων κάθε συνεργασία με τον Βίλντερς. «Ήρθε η ώρα να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία», δήλωσε μάλιστα ο πρώην Επίτροπος.
Η Ντιλάν Γεσιλγκιόζ, η ηγέτιδα του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD, 24 έδρες) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε είπε, μετά το απογοητευτικό για το κόμμα της αποτέλεσμα, ότι θα πρέπει «να δούμε αν ο Βίλντερς καταφέρει να σχηματίσει έναν συνασπισμό».
Πριν από τις εκλογές οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων είχαν διαβεβαιώσει ότι δεν θα συμμετείχαν σε μια κυβέρνηση με επικεφαλής το PVV. Όμως ο Βίλντερς είπε ότι «δεν μπορούν πλέον να αγνοούν» το κόμμα του.
Ο πρωτόβγαλτος στην πολιτική σκηνή Πίετερ Όμτζιγκ, του νέου κόμματος κατά της διαφθοράς «Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο» (NSC, 20 έδρες), δήλωσε «διαθέσιμος» για διαπραγματεύσεις με τον Βίλντερς, παραδεχόμενος ότι η διαδικασία «δεν θα είναι εύκολη».
«Θα εξαρτηθεί πλήρως από το VVD», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Σάρα ντε Λάνγκε, καθηγήτρια Πολιτικού Πλουραλισμού στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. «Ένα μεγάλο ερώτημα θα είναι ποιος θα αναλάβει πρωθυπουργός αφού με τον Βίλντερς πρωθυπουργό η Ολλανδία θα βρεθεί σε μια αδιανόητη θέση, σε διεθνές επίπεδο».
Η νίκη του Βίλντερς προκαλεί ανησυχία στις Βρυξέλλες: ο ηγέτης της ακροδεξιάς, υποστηρικτής του «Nexit», είχε υποσχεθεί ότι θα προκηρύξει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Ολλανδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανησυχίες εκφράζονται και στο εσωτερικό. «Ο κόσμος ανησυχεί, κάποιοι φοβούνται, άλλοι είναι αβέβαιοι για το μέλλον τους και τη θέση της στην ολλανδική κοινωνία», είπε ο Χαμπίμπ ελ Καντούρι, του ολλανδομαροκινού ιδρύματος SMN.
Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά πάντως, από τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, την ηγέτιδα του γαλλικού Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν και τον Σαντιάγκο Αμπασκάλ του ισπανικού Vox, χαιρέτισαν τον «αέρα αλλαγής» στην Ευρώπη.
Ο Βίλντερς αποκαλείται κάποιες φορές «Ολλανδός Τραμπ» όμως στην πραγματικότητα ασχολείται με την πολιτική πολλά χρόνια πριν από τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο. Δεν είχε διστάσει να αποκαλέσει «αλήτες» τους Μαροκινούς, να προτείνει τη διεξαγωγή διαγωνισμού για την καλύτερη καρικατούρα του προφήτη Μωάμεθ και έχτισε την καριέρα του αγωνιζόμενος εναντίον αυτού που αποκαλεί «ισλαμική εισβολή» στη Δύση. Ούτε οι δικαστικές περιπέτειές του (είχε καταδικαστεί για προσβολή των Μαροκινών) ούτε οι απειλές θανάτου (ζει υπό αστυνομική προστασία από το 2004) τον αποθάρρυναν.
Πρόσφατα προσπάθησε να ρίξει τους τόνους και να επικεντρωθεί στις άλλες ανησυχίες των ψηφοφόρων, όπως το υψηλό κόστος διαβίωσης. Δήλωσε μάλιστα έτοιμος να βάλει στην άκρη της απόψεις του γύρω από το Ισλάμ προκειμένου να κυβερνήσει. Στο προεκλογικό μανιφέστο του PVV ωστόσο, ο ξενοφοβικός τόνος παραμένει. Πρότεινεται μεταξύ άλλων η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, η κράτηση και η απέλαση των παράτυπων μεταναστών, η επιστροφή των Σύρων αιτούντων άσυλο στη χώρα του και η επανεισαγωγή των αδειών εργασίας για τους εργαζόμενους από χώρες της ΕΕ. Αναφέρεται επίσης ότι «η Ολλανδία δεν είναι ισλαμική χώρα. Ούτε (ισλαμικά) σχολεία, ούτε Κοράνια, ούτε τζαμιά».
