Το ελληνικό πρόγραμμα της Deutsche Welle γίνεται αυτές τις μέρες 60 ετών. Δεν είναι ασφαλώς το μεγαλύτερο για το γερμανικό μέσο, είναι ωστόσο πιθανότατα αυτό που έχει συνδεθεί στενότερα -και με περισσότερο συναίσθημα- με την χώρα αναφοράς του. Η διαχρονικά ιδιαίτερη σχέση Ελλάδας-Γερμανίας θα ήταν αρκετή. Σε αυτήν ήρθαν όμως να προστεθούν μεγάλα κεφάλαια της νεότερης ελληνικής ιστορίας, που άλλοτε δυνάμωσαν κι άλλοτε δοκίμασαν τη σχέση.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκει σίγουρα ο ρόλος της ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle κατά τη διάρκεια της Χούντας. Στην ελληνική εκπομπή, η οποία μεταδιδόταν κάθε βράδυ (21:40-22:40), συντονίζονταν τότε τρία εκατομμύρια Έλληνες, για τους οποίους η DW έγινε η γέφυρα με την ελεύθερη δημοκρατική Ευρώπη, το στήριγμα στην εποχή της καταπίεσης, η «φωνή» τους στον αγώνα για αποκατάσταση της δημοκρατίας. Αυτή ακριβώς η «φωνή» αντηχεί ακόμη για όσους την έζησαν και έχει χαραχτεί στο συλλογικό υποσυνείδητο των Ελλήνων.
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά για τα μέλη της ελληνικής σύνταξης σήμερα; Ο Σπύρος Μοσκόβου, μόνιμος συντάκτης στην ελληνική υπηρεσία από το 1989 και διευθυντής της από το 2000, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με εμφανή συγκίνηση και υπερηφάνεια: «Τυχαίνει ακόμα και σήμερα να λέγεται μια στις τόσες στη δημόσια συζήτηση ‘το είπε η Deutsche Welle’, σαν να πρόκειται για εχέγγυο αξιοπιστίας και εγκυρότητας. Αυτό σημαίνει ότι το ιστορικό παρελθόν, το συνειδησιακό αποτύπωμα που άφησε η ‘η φωνή της ελευθερίας από τη Γερμανία’ τον καιρό της δικτατορίας, λειτουργεί ακόμα ως ηχείο, προσθέτοντας ειδικό βάρος στα λεγόμενά μας. Εννοείται ότι αυτό δημιουργεί ιδιαίτερες ευθύνες. Κατά κάποιον τρόπο πρέπει να ανταποκριθείς σε προσδοκίες που δημιουργήθηκαν πριν από σένα για σένα, μια δημιουργική πρόκληση. Σε κάθε περίπτωση η σημερινή σύνταξη έχει επίγνωση αυτής της ευθύνης που ούτως ή άλλως συμβαδίζει και με τις σημερινές δημοσιογραφικές αρχές του σταθμού».
Όταν καλείται να αναφερθεί σε άλλους σταθμούς της σχέσης της ελληνικής σύνταξης με την Ελλάδα, ο κ. Μοσκόβου δεν χρειάζεται να σκεφτεί πολύ. «Η ελληνική κρίση ήταν αναμφίβολα η πιο δύσκολη περίοδος των τελευταίων χρόνων για τη σύνταξη. Ήταν συχνά επίπονο να διερμηνεύεις προς το ελληνικό κοινό την πολιτική του Βερολίνου έναντι του ελληνικού χρέους. Μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις σε ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα ζήτημα και μάλιστα στη σκιά ανταλλαγής κανονιοβολισμών εκ μέρους άλλων ΜΜΕ. Από εκείνη την περίοδο θα θυμάμαι τον αλησμόνητο και πρόωρα χαμένο συνάδελφο Σταμάτη Ασημένιο, τη δεξιοτεχνία, με την οποία εξηγούσε τις γερμανικές θέσεις στις τηλεοπτικές μας συνδέσεις με τον ΣΚΑΪ, την καθημερινή διελκυστίνδα να παραμείνουμε νηφάλιοι σε μια ιστορική καμπή».
Ούτως ή άλλως στο σημερινό μιντιακό περιβάλλον, τόσο στην Γερμανία όσο και στην Ελλάδα, κάθε άλλο παρά εύκολα ή αυτονόητα είναι τα πράγματα. Πώς διαφυλάσσει λοιπόν η Ελληνική Σύνταξη την ανεξαρτησία και ην αντικειμενικότητά της σε αυτές τις συνθήκες; «Η Ελληνική Σύνταξη είναι μια ψηφίδα της Deutsche Welle, η οποία σήμερα παράγει πρόγραμμα σε πάνω από 30 γλώσσες. Ο σταθμός έχει εκπονήσει συστηματικές οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές για σημερινές προκλήσεις, όπως ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας, ο αντισημιτισμός, τα fake news (οι ‘ψευδείς ειδήσεις’). Αυτές είναι δεσμευτικές για όλους. Από κει και πέρα κάθε σύνταξη έχει ελευθερίες στην επιλογή των θεμάτων, πέρα από τα ένα-δύο αυτονόητα της κάθε μέρας. Έτσι καταστρώνουμε καθημερινά το δικό μας μίγμα στην ιστοσελίδα μας, στο ραδιοφωνικό δεκάλεπτο, στα social media», εξηγεί ο Σπύρος Μοσκόβου, ο οποίος έχει εδώ και χρόνια ταυτιστεί με την Ελληνική Σύνταξη. Παράλληλα, ως φιλόλογος και μεταφραστής λογοτεχνίας, διατηρεί πάντα τη σχέση του με τον πολιτισμό και τα γράμματα των δύο χωρών. «Νομίζω ότι οι πολύπτυχες ανταλλαγές μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών καλλιτεχνών και συγγραφέων δεν διακόπηκαν ποτέ, διακρίνω έναν αμοιβαίο και διαρκή σεβασμό. Εξάλλου αυτές οι αλληλεπιδράσεις έχουν μακρά ιστορία, ήδη από τον 18ο αιώνα οι Γερμανοί φαντάζονταν ότι ήταν οι πνευματικοί απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων! Μια φορά που επισκέφθηκα τον συγγραφέα Πέτερ Χάντκε (σ.σ. έχει μεταφράσει τουλάχιστον οκτώ βιβλία του) στο σπίτι του, τον βρήκα να μελετά με αφοσίωση ένα κείμενο. Ήταν η Καινή Διαθήκη στα αρχαία ελληνικά. Και μου είπε: “Νιώθω τα ελληνικά πολύ κοντά μου”», θυμάται ο Σπύρος Μοσκόβου, κι ο ίδιος όλα αυτά τα χρόνια «γέφυρα» των δύο χωρών.
Πριν από μερικά χρόνια, όταν η Γερμανία ήταν η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, η διευθύντρια της διοργάνωσης ανέφερε στα εγκαίνια την παρουσία του ως εκπροσώπου της «φωνής της Deutsche Welle». Και τότε το κοινό ξέσπασε σε χειροκροτήματα. «Το χειροκρότημα δεν ήταν για μένα προσωπικά, αλλά για τη Deutsche Welle που είχε κάνει αυτό που ήταν δίκαιο σε μια δύσκολη εποχή. Πάντα θα με συγκινεί αφάνταστα αυτή η απροσδόκητη επανεμφάνιση του παρελθόντος, σαν να είναι πάντα ζωντανό και στο σήμερα», αναφέρει ο διευθυντής της Ελληνικής Σύνταξης. Και πράγματι, η κληρονομιά που άφησε η γενιά του ’70 είναι σπουδαία και βαριά – ικανή να προσδιορίζει ακόμη και σήμερα τη λειτουργία μιας ομάδας που κάποτε η Χούντα περιέγραψε ως «τρωκτικά της Κολωνίας».
Την ερχόμενη εβδομάδα θα οργανωθούν στην Αθήνα εκδηλώσεις για την συμπλήρωση των 60 ετών της Ελληνικής Σύνταξης της Deutsche Welle, παρουσία του Σπύρου Μοσκόβου, αλλά και του γενικού διευθυντή της DW Πέτερ Λίμπουργκ.
