της απεσταλμένης μας Βαρβάρας Καζαντζίδου
Εκατοντάδες άνθρωποι σηκώνονται από τις θέσεις τους και χειροκροτούν παρατεταμένα για πάνω από πέντε λεπτά της ώρας. Είναι περισσότεροι από χίλιοι θεατές, κυρίως Βούλγαροι, που γέμισαν έναν από τους πιο σημαντικούς χώρους συναυλιών της πατρίδας τους, το Bulgaria Hall στο κέντρο της Σόφιας και έχουν μόλις απολαύσει στη σκηνή μία συμφωνική ορχήστρα από τη γειτονική Ελλάδα, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ).
Τα Υπουργεία Πολιτισμού Ελλάδας και Βουλγαρίας έριξαν τις γέφυρες με το πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη – Σόφια, Βαλκανική Γέφυρα Πολιτισμού» και οι πολίτες τις διάβηκαν το βράδυ της Κυριακής για δεύτερη φορά. Μετά την φιλαρμονική ορχήστρα της Σόφιας που ταξίδεψε τον περασμένο Οκτώβρη στη Θεσσαλονίκη για να κλείσει μαζί με την ΚΟΘ την αυλαία των 58ων Δημητρίων στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, χθες η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, ανταπέδωσε την επίσκεψη και παρουσίασε ένα μοναδικό πρόγραμμα στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας.
Οι εντυπώσεις που άφησε χθες βράδυ η ξεχωριστή ελληνική παρουσία στη Σόφια ήταν κατά κοινή ομολογία οι καλύτερες, ενώ οι περίπου 80 μουσικοί της Ορχήστρας που ταξίδεψαν οδικώς για την πρωτεύουσα της γειτονικής χώρας, βίωσαν επίσης μία μοναδική εμπειρία επαγγελματισμού, περιβάλλοντος, συνεργασίας και αποδοχής.
Happy birthday, Beethoven!
Ο Γερμανός συνθέτης και πιανίστας της κλασικής μουσικής Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, σχεδόν διακόσια χρόνια μετά το θάνατό του, θεωρείται ως ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες όλων των εποχών. Η μεγαλειώδης 9η συμφωνία του, που αποτελεί το σημαντικότερο ίσως συμφωνικό έργο όλων των εποχών, ήταν αυτή που παρουσιάστηκε χθες στο κατάμεστο Bulgaria Hall.
«Η πρόσκληση ήταν για την ημέρα γενεθλίων του Μπετόβεν, οπότε ο διευθυντής της φιλαρμονικής της Σόφιας σκέφτηκε να είναι μία βραδιά αφιερωμένη σ’ αυτόν. Πέρασαν πολλές διαφορετικές σκέψεις και τελικά καταλήξαμε να υλοποιήσουμε αυτήν την ιδέα με τη δική μας ορχήστρα και τη δική τους χορωδία», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ Σίμος Παπάνας.
Μάλιστα, όπως συμπλήρωσε ο κ. Παπάνας, το αριστουργηματικό αυτό έργο επιλέχθηκε και για έναν ακόμα λόγο. «Η 9η του Μπετόβεν αποτελεί τον ύμνο της Ευρώπης, της αλληλεγγύης και της συναδέλφωσης όλων των λαών, οπότε η επιλογή της είναι συμβολική, διότι το πρόγραμμά μας είναι κατεξοχήν ευρωπαϊκό και βασίζεται στο γεγονός ότι μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούμε να συνεργαζόμαστε και να πετυχαίνουμε όλα αυτά που μπορούμε να κάνουμε μαζί», είπε χαρακτηριστικά.
Ως «αποθέωση της συμφωνικής μουσικής», χαρακτήρισε το συγκεκριμένο έργο ένας παλιός γνώριμος της ΚΟΘ, ο Mihkel Kütson, που επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη από τη Γερμανία όπου ζει για να προετοιμάσει την ορχήστρα την οποία και διηύθυνε στη συγκεκριμένη συναυλία. «Ήταν η πιο σημαντική Συμφωνία του Μπετόβεν, γιατί μετά από τις οκτώ προηγούμενες, αποφάσισε να προσθέσει και την ανθρώπινη φωνή ώστε να ενισχύσει την ορχήστρα με το λόγο και το χρώμα της, με σκοπό να εκφραστεί στο μέγιστο η δύναμη των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ήταν όμως και η πιο σημαντική Συμφωνία του 19ου αιώνα γενικά, γιατί κάθε επόμενος συνθέτης είχε να έρθει αντιμέτωπος με μεγάλη πίεση και να δώσει μεγάλο αγώνα μετά από το τόσο υψηλό επίπεδο και τον αντίκτυπο του συγκεκριμένου έργου», τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γνωστός Εσθονός μαέστρος.
Όπως είπε λίγη ώρα πριν τη συναυλία, ήταν μεγάλη η χαρά του που συνέπραξε για μία ακόμη φορά με την ΚΟΘ, είδε καλούς φίλους, ταξίδεψε μαζί τους για έναν προορισμό όπου δεν είχε ξαναβρεθεί, τη Σόφια και ακόμα μεγαλύτερος ο ενθουσιασμός του που θα ανακάλυπτε το Bulgaria Hall. «Θα έρθουμε αντιμέτωποι με νέες συνθήκες και θα ανακαλύψουμε νέες ακουστικές. Είμαστε όμως τόσο καλά προετοιμασμένοι, που είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα δώσουμε μια σπουδαία συναυλία», είχε προβλέψει.
Λίγη ώρα αργότερα, στεκόταν με πλάτη στο κοινό μπροστά στους μουσικούς, τους κατηύθυνε με τη μπαγκέτα του και αυτοί, ανταποκρινόμενοι στις οδηγίες του, εκτέλεσαν άψογα ο καθένας το δικό του μέρος του προγράμματος, βγάζοντας ένα αποτέλεσμα που καθήλωσε τους θεατές.
Μάλιστα, επρόκειτο για μία απόλυτα συμμετοχική διαδικασία, αφού ακόμα και το κοινό συντόνιζε τις ανάσες του -και σε κάποιες περιπτώσεις τις κρατούσε, ανάλογα με τις αυξομοιώσεις της μουσικής. Μόνο στα κενά λίγων δευτερολέπτων ανάμεσα στα τέσσερα μέρη της συμφωνίας, παρατηρούνταν κάποια κίνηση των θεατών, που κατά τ’ άλλα στεκόταν ακίνητοι να απολαμβάνουν το πρόγραμμα.
Στο τέταρτο μέρος της Συμφωνίας πήραν τις θέσεις τους τα μέλη της Εθνικής Χορωδίας της Φιλαρμονικής της Σόφιας, για να ερμηνεύσουν τους στίχους από το ποίημα «Ωδή στη Χαρά» του Φρίντριχ Σίλερ, που περιέχεται στη χορωδιακό μέρος της Συμφωνίας, ενώ μπροστά από τα αναλόγια των τεσσάρων σολίστ στάθηκαν δύο Έλληνες και δύο Βούλγαροι καλλιτέχνες: Ο μπάσος Αλέξανδρος Σταυρακάκης, ο τενόρος Mihail Mihaylov, η μέτζο σοπράνο Mariana Pencheva και η σοπράνο Μαρία Κωστράκη.
Sold out η παράσταση στο Bulgaria Hall
Παρά τις ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν στη Βουλγαρική πρωτεύουσα και τα ίχνη του χιονιού σε δέντρα και πάρκα, η ατμόσφαιρα στη Χριστουγεννιάτικα στολισμένη αίθουσα με τους δύο εξώστες, χωρητικότητας 1.100 θέσεων ήταν ζεστή, τόσο κυριολεκτικά, όσο και μεταφορικά. Οι θεατές δεν άφησαν σχεδόν καμία θέση κενή, ενώ ανάμεσά τους υπήρχε και ένα γκρουπ Θεσσαλονικέων, που ταξίδεψαν αυθημερόν, συμμετέχοντας στη …μουσική εκδρομή που διοργάνωσε τουριστικό πρακτορείο της πόλης.
Το μεγαλοπρεπές Bulgaria Hall της Σόφιας, που αποτελεί την έδρα της Φιλαρμονικής της Σόφιας, χτίστηκε το 1937 και ξεχωρίζει για την εξαιρετικά καλή ακουστική του. Γι’ αυτόν τον λόγο πραγματοποιούνται σε αυτό οι πιο γνωστές μουσικές εκδηλώσεις και από τη σκηνή του έχουν περάσει οι πιο σπουδαίες ορχήστρες της Ευρώπης. Το κοινό της Σόφιας από την άλλη, θεωρείται εκπαιδευμένο στη συμφωνική μουσική, αν αναλογιστεί κανείς ότι η πόλη με το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους, διαθέτει τουλάχιστον έξι συμφωνικές ορχήστρες.
«Είναι ένα περιβάλλον που έχει πολύ μεγάλη μουσική παράδοση. Η μουσική ιστορία της Βουλγαρίας και της Σόφιας είναι πάρα πολύ σπουδαία και η ορχήστρα της έχει τακτική παρουσία κάθε χρόνο στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αίθουσες», εξήγησε ο κ. Παπάνας.
Αξιοσημείωτη είναι όμως και η εξωστρέφεια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, όπως και οι διεθνείς της επιτυχίες, με πρόσφατη το γεγονός ότι είναι το πρώτο ελληνικό σχήμα που ηχογράφησε για την εταιρεία Deutsche Grammophon. «Για μένα, αυτό που έχει σημασία, είναι όπου κι αν πηγαίνει η ορχήστρα να αφήνει ένα καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Να πηγαίνουμε και να αφήνουμε κάτι από τον ελληνικό πολιτισμό που κουβαλάμε μαζί μας», σημείωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ.
«Πιστεύω ότι η γενική ιδέα του προγράμματος για τη δημιουργία ενός δεσμού μεταξύ των ορχηστρών της Σόφιας και της Θεσσαλονίκης θα διευρύνει τη σύνδεση μεταξύ των δύο χωρών σε μουσικό, πολιτιστικό και οικονομικό πλαίσιο, ενώ θα ενισχύσει και θα επεκτείνει την αμοιβαία μας συνεργασία σε ένα νέο επίπεδο. Είναι καιρός να αρχίσουμε να χτίζουμε πάνω σε αυτά που ενώνουν τους Έλληνες και τους Βούλγαρους και να μη στεκόμαστε στα δεσμά του παρελθόντος που μας χώριζαν ως έθνη, ώστε να αρχίσουμε να χτίζουμε νέες γέφυρες. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναφέρεται επίσης στη διεύρυνση της ΕΕ στα Βαλκάνια, με τις χώρες μας να είναι “πρεσβευτές” σε αυτό τον σκοπό. Έτσι, πιστεύω ότι το πρόγραμμα θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να αναπτύξουμε τη γραμμή της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ Σόφιας και Θεσσαλονίκης», είχε δηλώσει δύο εβδομάδες νωρίτερα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υφυπουργός Πολιτισμού της Βουλγαρίας Victor Stoyanov. Στο ίδιο πλαίσιο, ο Έλληνας ομόλογός του Χρίστος Τζίμας εξήρε την αδελφοποίηση της Κ.Ο.Θ. με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Σόφιας, την οποία χαρακτήρισε ως παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας.
*Φωτογραφίες Αμάντα Πρωτίδου/Κ.Ο.Θ.
