Η δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Εθελοντισμού Υγείας σε βάθος τριετίας, που θα αφορά εθελοντικές αιμοδοσίες και λήψη δειγμάτων για πιθανούς δότες μυελού των οστών μέσα από το σχολείο, αποτελεί τον στόχο του προγράμματος «Για ένα εθνικό σχέδιο εθελοντισμού υγείας» το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα στη διάρκεια συνέντευξης τύπου. Πρόκειται για ένα τριετές σχέδιο δράσης της Περιφέρειας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας και του Συλλόγου Open School Days, με την υποστήριξη της 3ης και 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας το οποίο ξεκινά για πρώτη φορά στην Ελλάδα την ερχόμενη εβδομάδα σε dημόσια Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για το σχολικό έτος 2024-2025.
Όπως ανέφερε ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας , Αλέξανδρος Κόπτσης , βασικός στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία κουλτούρας εθελοντισμού και ειδικότερα αιμοδοσίας . «Είναι η αρχή μιας μεγάλης προσπάθειας με σκοπό να επεκταθεί φέτος πιθανόν στο 1/3 των λυκείων και τα επόμενα χρόνια σε όλα τα Λύκεια της Κεντρικής Μακεδονίας και πιθανόν να εφαρμοστεί και σε όλη τη χώρα.
«Το πρόγραμμα ξεκινά άμεσα, την ερχόμενη εβδομάδα. Ξεκινά στη Θεσσαλονίκη, γίνεται σε Λύκεια όλης της Κεντρικής Μακεδονίας πιλοτικά. Υπολογίζουμε γύρω στα 80 Λύκεια στην πρώτη χρονιά και θα τριπλασιαστούν, θα φτάσουμε στο σύνολο των σχολείων τα επόμενα έτη” σημείωσε ο κ. Κόπτσης.
Για το σχολικό έτος 2025-2026 το σχέδιο περιλαμβάνει δια-περιφερειακή συνεργασία των Περιφερειών Εκπαίδευσης Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπως ανέφερε ο εκπαιδευτικός,μέλος του Συλλόγου Open School Days και υπεύθυνος του Προγράμματος από την πλευρά του Συλλόγου Ζαχαρίας Σπανός Το σχολικό 2026-2027 έτος θα προστεθούν η Περιφέρεια Πελοποννήσου και η Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Παρουσιάζοντας το πρόγραμμα ο κ Ζαχαρίας Σπανός και η ψυχολόγος Μαριάννα Ζάχου ανέφεραν ότι το “ know how” αποκτήθηκε μετά από πέντε αιμοδοσίες στο 28ο ΓΕΛ από το 2017. Η ιδέα δοκιμάστηκε το 2023 σε ένα πυρήνα-δίκτυο οκτώ σχολείων (2ο ΓΕΛ Πυλαίας, 12ο, 10ο, 28ο, 27ο, 18ο και 20ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης).
«Το 2024 ενεργοποιήθηκε ένας δεύτερος πυρήνας σχολείων και αντίστοιχα ένα δεύτερο νοσοκομείο, το Ιπποκράτειο, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό στα δώδεκα. Για τον λόγο αυτό, ήταν πολύ σημαντικό να καταγραφεί τόσο η ανταπόκριση των σχολείων του νέου πυρήνα (14ο, 19ο, 5ο, 8ο), όσο και η στάθμιση των συμμετοχών των σχολείων που συμμετείχαν και πέρυσι. Τα δεδομένα του 2024 ήταν ο πειστικότερος λόγος να γενικευθεί η προσπάθεια. Η προσέλευση των σχολείων που για δεύτερη χρονιά συμμετείχαν υπήρξε εντυπωσιακή και σε απόλυτους αριθμούς (154 έναντι 98 πέρυσι) και σε ποσοστά αιμοληψιών σε σχέση με τις προσελεύσεις» ανέφερε ο κ. Σπανός .
Το χρονοδιάγραμμα του σχεδίου δράσης περιλαμβάνει :
Τον Οκτώβριο ενημέρωση σχολείων για το πρόγραμμα. Το πρόγραμμα θα επιλεχθεί από τους ενδιαφερόμενους συλλόγους διδασκόντων και θα τεθεί σε εφαρμογή με τη δημιουργία ομάδας δράσης αποτελούμενη από ένα/μια εκπαιδευτικό και δύο μαθητές, εκπροσώπους του 15μελούς συμβουλίου.
Στο διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου: Οι εκπαιδευτικοί θα υλοποιούν το προτεινόμενο μάθημα, σχεδιασμένο από τον σύλλογο και ενσωματωμένο στο ομώνυμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σε δύο διδακτικές ώρες εντός του σχολικού ωραρίου. Το μάθημα θα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των μαθητών/ριών για την αξία της εθελοντικής αιμοδοσίας θα βασίζεται στον συμμετοχικό διάλογο και θα περιλαμβάνει κείμενα, οπτικοακουστικό υλικό και ομαδικές δραστηριότητες. Οι εκπαιδευτικοί θα κινητοποιούν το 15μελές μαθητικό συμβούλιο ώστε να έχει ενεργό ρόλο στη διαδικασία. Επίσης θα ενεργοποιηθεί ομάδα υποστήριξης/ καθοδήγησης από τον σύλλογο και την Περιφέρεια που θα συνοδεύει την προσπάθεια των σχολείων καθ΄όλη τη διάρκεια υλοποίησής της δράσης.
Στο διάστημα Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου θα δραστηριοποιηθεί η ομάδας δράσης κάθε σχολείου για : α) την ίδρυση αιμοδοτικών συλλόγων ανά σχολείο, β) τη δημιουργία προωθητικού/ κινητοποιητικού υλικού έμπνευσης των μαθητών/ριών σε έξι κατηγορίες (εικαστικά, λογοτεχνία, κείμενα εμψύχωσης, βίντεο, podcast, φωτογραφία). Παράλληλα θα διεξαχθεί ψηφιακό forum για γνωριμία των συμμετεχόντων σχολείων σε πυρήνες των έξι από διαφορετικές περιοχές της περιφέρειας (μία διδακτική ώρα εντός σχολικού ωραρίου). Επίσης θα γίνει παρουσίαση των όσων έχουν προετοιμαστεί ανά σχολείο, ώστε να εμπεδώνεται ένα αίσθημα ταυτότητας.
Τον Ιανουάριο θα πραγματοποιηθεί ενημέρωση μαθητών/ριών από επισκέπτες/ριες υγείας για τη διαδικασία της αιμοδοσίας (μία διδακτική ώρα εντός σχολικού ωραρίου). Στη συνέχεια θα υποβάλουν δήλωση οι ενδιαφερόμενοι/ες μαθητές/ριες για αιμοδοσία και θα οριστικοποιηθούν οι πυρήνες-δικτύων σχολείων με βάση τις δηλώσεις συμμετοχής. Για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες μαθητές/τριες θα γίνει φέτος προσπάθεια να συνταγογραφηθούν γενικές εξετάσεις αίματος.
Τον Φεβρουάριο θα γίνει αποστολή των αφισών κάθε αιμοδοτικού συλλόγου και του προωθητικού/ κινητοποιητικού υλικού που δημιουργήθηκε, στην ομάδα υποστήριξης.
Τον Μάρτιο από τις 7 έως τις 14 του μήνα θα διοργανωθεί έκθεση που θα μπορούν να την επισκέπτονται σχολεία αλλά και το κοινό. Στο διάστημα 10-14 Μαρτίου τα συμμετέχοντα σχολεία υλοποιούν τις αιμοδοσίες σε ομαδοποιημένους πυρήνες σχολείων.
«Προτείνουμε αυτή τη δράση γιατί πέρα από το προφανές επιδιωκόμενο της ενίσχυσης των τραπεζών αίματος της χώρας μας, ωφελείται το σύνολο της σχολικής κοινότητας σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο. Λαμβάνοντας ως δεδομένο πως τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα στην εφηβεία και τη νεότητα, όπως είναι η μοναξιά, η βία, η εφηβική κατάθλιψη, το έντονο άγχος, οι εξαρτήσεις, οι διατροφικές διαταραχές και άλλα, αναδύονται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που υπερισχύει ο ατομικισμός, ο καταναλωτισμός, η παθητικότητα και οι διακρίσεις, οραματιζόμαστε ένα δημόσιο σχολείο που ενισχύει τα «αντίθετα». Ένα δημόσιο σχολείο που προάγει την υγεία των μελών του καλύπτοντας τις βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες τους για φιλία, συλλογικότητα, δημιουργικότητα, αλληλεγγύη και ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών. Με υπενθύμιση την φράση «είναι θέμα παιδείας» και ερώτημα οδηγό το «τι είδους πολίτες δια-μορφώνουν τα σχολεία μας», επιμένουμε στην τοποθέτηση της δράσης αυτής εντός του σχολικού περιβάλλοντος} ανέφερε η κ Ζάχου.
Αναφερόμενος στους επιμέρους στόχους ο κ. Σπανός είπε ότι είναι:
Οι μαθητές/ριες:
Να γνωρίσουν τη σημασία, ιατρική και κοινωνική, ενός προγράμματος εθελοντισμού υγείας.
Να αισθανθούν την ασφάλεια μιας υπεύθυνα σχεδιασμένης διαδικασίας.
Να αισθανθούν μέλη μικρότερων και ευρύτερων δικτύων που ενεργοποιούνται συντονισμένα για το θέμα και να αντλήσουν την ατομική και συλλογική αυτοπεποίθηση που η εμπειρία αυτή μπορεί να προσφέρει («όλοι μαζί πράγματι μπορούμε»), σε μια εποχή που το αίτημα για ανθρώπινα δίκτυα εμφανίζεται ως θεμελιώδης παράγοντας κοινωνικής βιωσιμότητας.
Να ενεργοποιηθούν μέσω των μαθητικών συμβουλίων στο πλαίσιο του σημαντικού ρόλου που τους δίνεται από το πρόγραμμα.
Να αναγνωρίζουν, να διασαφηνίζουν και συχνά να προκαλούν τις ίδιες τους τις αξίες και να αντιληφθούν πως αυτές οι αξίες επηρεάζουν τις αποφάσεις, τους στόχους και τις συμπεριφορές τους.
Να συμμετάσχουν σε μια υπεύθυνη κοινωνική δράση, όπου η έννοια της υπευθυνότητας λειτουργεί ως αξιακή και πρακτική προϋπόθεση.
Να αναγνωρίσουν τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν δημόσιοι φορείς και εθελοντικές ομάδες πολιτών κοινωνικά και τους τρόπους με τους οποίους οι πολίτες μπορούν να συνεργάζονται για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κοινοτήτων τους, και μάλιστα με δράσεις που θέτουν το σχολείο στο κέντρο της ζωής της κοινότητας.
Α.Φ.
