Σε …μουσικό κουτί μετατρέπεται το επόμενο διάστημα η σκηνή Σωκράτης Καραντινός της Μονής Λαζαριστών για να φιλοξενήσει ένα μικρότερο «μαγικό μουσικό κουτί» που θα ανοίξει για να ακουστούν νότες που θα ταξιδέψουν τον θεατή στη μαγεία μιας άλλης εποχής. Συγκεκριμένα, στη χρονική περίοδο ανάμεσα στο 1920 και το 1960, στα σαράντα χρόνια που διαμόρφωσαν το ελληνικό λαϊκό τραγούδι σε όλες του τις εκδοχές: Σμυρναίικο, ρεμπέτικο, λαϊκό.
Πάνω στη σκηνή θα είναι η Μαρίκα. Είτε αυτή είναι η Μαρίκα Παπαγκίκα, είτε η Μαρίκα Νίνου, είτε οποιαδήποτε λαϊκή τραγουδίστρια «Μαρίκα» του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Πρόκειται για τη μουσικοθεατρική παράσταση «Μαρίκα με είπανε – Μαρίκα με βγάλανε» των Γιώργου Ανδρέου και Οδυσσέα Ιωάννου, τη μεγάλη συμπαραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος με το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Σερρών, σε σκηνοθεσία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Αστέριου Πελτέκη. Μάλιστα, τους ρόλους της Μαρίκας ενσαρκώνουν δύο σημαντικές τραγουδίστριες, η Ελένη Τσαλιγοπούλου και η Κορίνα Λεγάκη.
«Είναι ένα υπέροχο ποιητικό ταξίδι, το οποίο ουσιαστικά μιλάει για τις αρχετυπικές μορφές τις γυναικείες τού ελληνικού τραγουδιού, την ιστορία και τη διαδρομή που διένυσαν και διανύουν, συγκινώντας και ταξιδεύοντάς μας μέχρι και σήμερα. Είναι ένα πολύ ωραίο κείμενο, το οποίο με τη σκηνική διαμόρφωση που έχει γίνει και την ανάγνωση που βγήκε, νομίζω ότι έχει μία ωραία διαδρομή να μας ταξιδέψει θεατρικά» δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αστέρης Πελτέκης.
Η αρχική ιδέα και το χρέος απέναντι στη «Μαρίκα»
Ο «σπόρος» της ιδέας για την παράσταση που θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρώτη την ερχόμενη Πέμπτη, «φύτρωσε» πριν από περίπου 20 χρόνια στο μυαλό του τραγουδοποιού Γιώργου Ανδρέου. «Όπως φαίνεται κι από τη δισκογραφία μου, μού αρέσουν και τιμώ πολύ τις γυναίκες και έχω τραγουδηθεί κυρίως από γυναίκες ερμηνεύτριες. Πιστεύω ότι στο δικό μας πολιτισμό, τον πολιτισμό της Μεσογείου, η γυναίκα είχε έναν ξεχωριστό αρχετυπικό ρόλο κι αυτό φαίνεται από τα αρχαία χρόνια ακόμη» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών, επισημαίνοντας ότι έτσι αποφάσισε να γράψει ένα μουσικοθεατρικό έργο που να αφορά τις γυναίκες, τον ρόλο τους μέσα στο ελληνικό τραγούδι και γενικότερα στον ελληνικό πολιτισμό.
«Τις γυναίκες αυτές λοιπόν, εμείς τις μαθαίνουμε από τις αρχές του 20ού αιώνα χάρη στις ηχογραφήσεις, διότι διαφορετικά θα ξέραμε ελάχιστα πράγματα. Τις ξέρουμε επειδή τις ακούμε μέσα από τη διαδρομή τους από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και το 1955-1960, που είναι η πρώτη μεγάλη φάση της μετεξέλιξης του τραγουδιού της Πόλης (το τραγούδι της Σμύρνης) σε αυτό που λέμε εμείς σήμερα “ελληνικό λαϊκό τραγούδι”» εξηγεί ο κ. Ανδρέου.
Θεωρεί χρέος να ασχοληθούμε με τις γυναίκες αυτές, ενώ υπογραμμίζει τις επιτυχίες της κάθε μίας. «Η Νίνου έκανε αυτήν την τρομερή καριέρα μέσα σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα, λιγότερο από μία δεκαετία. Η δε Παπαγκίκα -την οποία όλοι οι μεγάλοι σημαντικοί μουσικολόγοι του 20ού αιώνα τη θεωρούν από τις σπουδαιότερες τραγουδίστριες παγκοσμίως, ηχογράφησε σχεδόν 300 τραγούδια στις αρχές του 20ου αιώνα, κάτι που αποτελεί έναν τρομερό άθλο προσωπικό και πολιτιστικό, ειδικά αν σκεφτούμε ότι τα γραμμοφώνησε μία και έξω -γιατί δεν υπήρχε στούντιο τότε» λέει.
Η ιδέα γίνεται πράξη με τη συμβολή του Οδυσσέα Ιωάννου
Η αρχική ιδέα του συνθέτη και στιχουργού, αποτυπώθηκε σε τραγούδια και μουσικές που έγραψε ο ίδιος και τα οποία προχωρούσαν τη δράση και τη σχέση αυτών των γυναικών. Η Μαρίκα της Αθήνας κι η Μαρίκα της Αμερικής βέβαια δεν συναντήθηκαν ποτέ στη ζωή, αλλά πρόκειται να συναντηθούν στη σκηνή, αφού -όπως επισημαίνουν οι συντελεστές του έργου, δεν πρόκειται για βιογραφική παράσταση, αλλά για μυθοπλασία, που κρατά μεν πραγματικά στοιχεία, αλλά συγχρόνως τα ανατρέπει και προσθέτει ιστορίες από ζωές άλλων ερμηνευτριών κι άλλων διαδρομών.
«Όταν λοιπόν έφτασα έως ένα μουσικό σημείο, μετά ζήτησα τη βοήθεια του Οδυσσέα ώστε να υπάρξει ένα θεατρικό κείμενο, ένα θεατρικό εύρημα που μπορεί να στηρίξει όλο αυτό ως θεατρική παράσταση και όχι μόνο ως μουσική. Όντως ο Οδυσσέας Ιωάννου έγραψε ένα εξαιρετικό θεατρικό κείμενο, το οποίο περιέλαβε όλες τις πληροφορίες για τις ζωές αυτών των γυναικών, όχι όμως με τρόπο ερευνητικό ή μουσικολογικό, αλλά με λειτουργικό καλλιτεχνικό, ως θεατρική πράξη» αναφέρει ο κ. Ανδρέου.
Επιπλέον, ο Οδυσσέας Ιωάννου έγραψε τους στίχους στα δύο από τα 11 πρωτότυπα τραγούδια του έργου, ενώ επινόησε έναν ρόλο που συνδέει τις δύο προσωπικότητες, οι οποίες αποτέλεσαν την αφορμή για το έργο, τον ρόλο της κόρης – αφηγήτριας, που υποδύεται η Παναγιώτα Βιτετζάκη.
Ένα έργο γυναικών, από το οποίο οι άνδρες …λάμπουν διά της απουσίας τους
Τα πρωτότυπα τραγούδια της παράστασης είναι τραγούδια που «πατάνε σε δύο βάρκες», αφού δεν είναι τραγούδια της εποχής εκείνης, αλλά ούτε και σύγχρονα. Καταφέρνουν ωστόσο να κρατούν μουσικά τη σχέση με τη ζώσα παράδοση του τραγουδιού, που αρχίζει στις αρχές του 20ού αιώνα, συγχρόνως όμως καταλαβαίνει κάποιος ότι είναι γραμμένα με τη ματιά ενός σύγχρονου συνθέτη, που έχει γνώση της ιστορίας του λαϊκού τραγουδιού. Ακούγονται όμως και γνωστά σμυρναίικα, παραδοσιακά, καθώς και σπουδαίων ιστορικών δημιουργών του λαϊκού τραγουδιού.
Επί σκηνής, τα ερμηνεύει μία από τις σημαντικότερες τραγουδίστριες του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού, η Ελένη Τσαλιγοπούλου και μία από τις πιο ταλαντούχες τραγουδίστριες της νεότερης γενιάς, η Κορίνα Λεγάκη.
«Στη συνεργασία μας τους μιλώ περισσότερο με όρους μουσικούς, γιατί τους κατανοούν και είναι πιο κοντά τους κι έχουμε βρει ένα πολύ ωραίο modus vivendi στην καθημερινότητα της πρόβας μας, έχουμε μία πολύ καλή επικοινωνία και θεωρώ θα είναι και οι δύο εξαιρετικές, δεν θα υπολείπονται σε τίποτα από τις ηθοποιούς μας» σχολιάζει ο σκηνοθέτης της παράστασης για τη συνεργασία του με τις δύο τραγουδίστριες.
Βέβαια, όπως λέει, σύμφωνα με τη δική του αντίληψη υπάρχει διαφορά μεταξύ τραγουδιστή και ερμηνευτή. «Ένας τραγουδιστής ο οποίος τραγουδάει τις νότες και έχει έναν τρόπο να έχει μια σωστή φωνή όπως αντίστοιχα ένας μουσικός που παίζει ένα όργανο, έχει τεράστια διαφορά από έναν ερμηνευτή, ο οποίος ερμηνεύει ολόκληρους κόσμους, τους οποίους κοινωνεί και επικοινωνεί στους υπόλοιπους. Η Ελένη και η Κορίνα είναι ερμηνεύτριες και αυτό τους δίνει ένα προβάδισμα σε σχέση με έναν εντελώς αδαή σκηνικά άνθρωπο, σε σχέση με τη συμμετοχή του σε μία θεατρική παράσταση» καταλήγει ο κ. Πελτέκης.
Όσο για τις υπόλοιπες γυναίκες που θα βρίσκονται επί σκηνής, ο Αστέρης Πελτέκης αποκαλύπτει τη σχέση τους με τις Τρεις Μοίρες της ελληνικής μυθολογίας, ενώ όσον αφορά στους άντρες, λέει πως αυτοί «θα λάμπουν διά της απουσίας τους». «Οι υπόλοιπες γυναίκες του έργου αντιστοιχίζονται με την Άτροπο, τη Λάχεσις και την Κλωθώ και μία μάντισσα/ χαρτορίχτρα/ μέντιουμ, που καλύπτει το αρχετυπικό της μαντικής και της δεισιδαιμονίας αργότερα, με τους διάφορους τρόπους μαντικής είτε λέγονται χαρτιά, είτε γυάλινες σφαίρες, είτε μάντης Τειρεσίας, είτε αρχαίοι μάντεις άλλων πολιτισμών» εξηγεί.
Το «Θέατρο Μαζί» του ΚΘΒΕ έφερε για πρώτη φορά συμπαραγωγή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών
Στα 30 χρόνια ύπαρξης του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών, για πρώτη φορά συνεργάζεται με το Κ.Θ.Β.Ε., ενώ συμβολικό θεωρείται το γεγονός ότι ο συνθέτης και ο σκηνοθέτης της πρώτης τους συμπαραγωγής, είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του κάθε φορέα αντίστοιχα. «Η δική μου λογική είναι πάρα πολύ της συνέργειας και των συνεργασιών με άλλους πολιτιστικούς φορείς σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό, γιατί πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε τρόπους και λύσεις να κάνουμε καλύτερες και δημιουργικότερες δουλειές, να αναπαραγάγουμε δηλαδή παραστάσεις και δράσεις πολιτιστικού περιεχομένου, οι οποίες να μπορούν μέσα από τις συνεργασίες να είναι καλύτερες σαν αποτέλεσμα. Εξ ου και το μότο μας «θέατρο μαζί», το οποίο κάτι έχει να πει για τη λειτουργία και τη λογική της δικής μου καλλιτεχνικής διεύθυνσης για το θέατρο» τονίζει ο κ. Πελτέκης.
Η παράσταση «Μαρίκα με είπανε – Μαρίκα με βγάλανε» για τις ιστορίες γυναικών του Λαϊκού Τραγουδιού, κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 28 Μαρτίου, στις 21.00, στη Μονή Λαζαριστών (Σκηνή Σωκράτης Καραντινός), όπου θα ανεβαίνει κάθε Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00, κάθε Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00 και κάθε Σάββατο με διπλή παράσταση στις 18:00 και στις 21:00.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
