Η μετανάστευση πρέπει να νοείται ως κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως προς όφελος των κρατών των εξωτερικών συνόρων που πλήττονται ιδιαίτερα, όπως η Ελλάδα, είναι σημαντική, τονίζει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Σάντρο Κίρχνερ (Sandro Kirchner), υφυπουργός Εσωτερικών της Βαυαρίας, στη νότια Γερμανία.
Ο κ. Κίρχνερ επισκέφθηκε προ ημερών τη Θεσσαλονίκη και την 88η ΔΕΘ, στην οποία η Γερμανία είναι η τιμώμενη χώρα και με την ευκαιρία αυτή μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, τον ρόλο χωρών, όπως η Ουγγαρία, που δεν φαίνονται διατεθειμένες να το υιοθετήσουν, τη στάση της Τουρκίας στο μεταναστευτικό αλλά και το πώς μπορεί να συμβάλει η μετανάστευση στην αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης, με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρώπη.
Σε ό,τι αφορά το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ο κ. Κίρχνερ τονίζει ότι η επιτυχία του εξαρτάται από το πόσο αποτελεσματική θα είναι ταυτοποίηση, η καταγραφή και ο έλεγχος των μελλοντικών αφίξεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, καθώς και η διεξαγωγή της διαδικασίας ασύλου και επαναπατρισμού αιτούντων άσυλο από χώρες με χαμηλό ποσοστό προστασίας. «Ειδικά η Ελλάδα έχει να διαδραματίσει σημαντικό και υπεύθυνο ρόλο εδώ», υπογραμμίζει.
Αναφορικά με την Τουρκία, ο Βαυαρός πολιτικός επισημαίνει πως παρά τις δυσκολίες, ο ρόλος της είναι σημαντικός κι αυτός είναι ο λόγος που ζητείται και αναβίωση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας.
Ο κ. Κίρχνερ μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και για τη μεταναστευτική πίεση στη Γερμανία, αναφέροντας -μεταξύ άλλων- πως θα πρέπει να υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές στην πολιτική ασύλου. «Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την επιστροφή των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο στο Αφγανιστάν και στη Συρία. Σε γενικές γραμμές, η γερμανική κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να συνάψει συμφωνίες μετανάστευσης με σημαντικές χώρες προέλευσης και διέλευσης, προκειμένου να διευκολύνει τον επαναπατρισμό», λέει χαρακτηριστικά.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Σάντρο Κίρχνερ στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
– Είχατε την ευκαιρία να επισκεφθείτε τη ΔΕΘ, όπου η Γερμανία είναι η τιμώμενη χώρα. Πόσο σημαντική είναι αυτή η πρωτοβουλία για τη Γερμανία, ποιες είναι οι προσδοκίες και πώς εκτιμάται πως αυτό μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων;
Φυσικά, είμαι πολύ ικανοποιημένος που η Γερμανία ανέλαβε τον ιδιαίτερο ρόλο της τιμώμενης χώρας στη ΔΕΘ και έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει επί εννέα ημέρες τις καλύτερες πλευρές της στο ελληνικό και διεθνές κοινό, κάτι που φυσικά αποτελεί και μεγάλη τιμή. Αυτό δείχνει επίσης τους στενούς δεσμούς και τις καλές διμερείς σχέσεις που η Γερμανία και η Ελλάδα – καθώς και η Βαυαρία, η πατρίδα μου και η Ελλάδα- έχουν διατηρήσει για πολλές δεκαετίες.
Η ΔΕΘ προσφέρει έναν σημαντικό χώρο ανταλλαγής και δικτύωσης για γερμανικές, ελληνικές και διεθνείς εταιρείες. Σε προσωπικό επίπεδο, προσβλέπω επίσης σε πολλές ενδιαφέρουσες και πολύτιμες συζητήσεις με σημαντικούς συνομιλητές.
Επιπλέον, είχα την ευκαιρία να συζητήσω το θέμα της «Διασυνδεσιμότητας των γερμανικών και ελληνικών ενεργειακών δικτύων» ως ομιλητής σε πάνελ που διοργάνωσε το Ίδρυμα Hanns Seidel – είμαι πολύ ενθουσιασμένος γι’ αυτή τη συζήτηση και τις προοπτικές σε αυτό το σημαντικό θέμα. Γενικά, η επίσκεψή μου στη ΔΕΘ εμβάθυνε τις γνώσεις μου σχετικά με τις στενές οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας, οι οποίες θα αποβούν χρήσιμες στο έργο μου στη Βαυαρία.
– Η μετανάστευση φαίνεται να έχει σημαντικό πολιτικό αντίκτυπο, όπως αντικατοπτρίζεται στα πρόσφατα αποτελέσματα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τι συμπεράσματα βγάζετε από αυτό, όχι μόνο για τη Γερμανία αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη;
Ευτυχώς μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν σε ένα νέο, πιο αποτελεσματικό κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου. Πάνω απ’ όλα, ελπίζουμε ότι η μεταρρύθμιση θα βελτιώσει την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης, ότι οι διαδικασίες ασύλου στα εξωτερικά σύνορα θα συμβάλουν στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης και ότι μπορεί να επιτευχθεί δικαιότερη κατανομή των ατόμων που αναζητούν προστασία εντός της Ευρώπης. Η συμφωνία, ακόμη και αν χρειάστηκε πολύ χρόνος, δείχνει την ικανότητα δράσης της Ευρώπης και ότι οι προκλήσεις της μετανάστευσης μπορούν να επιλυθούν μόνο από κοινού. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε αυτούς τους πολιτικά ταραγμένους καιρούς.
– Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που προτάθηκε από την Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2020 και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2024 και από το Συμβούλιο τον Μάιο του 2024, απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να καταρτίσουν τα εθνικά τους σχέδια εφαρμογής έως το τέλος του 2024. Πότε αναμένετε να εφαρμοστεί στην πράξη και πόσο αποτελεσματικό πιστεύετε ότι θα είναι; Ποιο θεωρείτε ως το πιο αδύναμο σημείο αυτής της πολιτικής;
Η μεταρρύθμιση πρέπει τώρα να εφαρμοστεί με συνέπεια, ώστε να μπορέσει να τεθεί σε πλήρη ισχύ σε δύο χρόνια. Τελικά, η επιτυχία της μεταρρύθμισης εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το πόσο αποτελεσματική θα είναι η ταυτοποίηση, η καταγραφή και ο έλεγχος των μελλοντικών αφίξεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, καθώς και η διεξαγωγή της διαδικασίας ασύλου και επαναπατρισμού αιτούντων άσυλο από χώρες με χαμηλό ποσοστό προστασίας. Ειδικά η Ελλάδα έχει να διαδραματίσει σημαντικό και υπεύθυνο ρόλο εδώ.
– Παρατηρούμε ότι χώρες όπως η Ουγγαρία και άλλες φαίνονται απρόθυμες να εφαρμόσουν το Σύμφωνο. Πιστεύετε ότι η μετανάστευση θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακή πρόκληση για την ΕΕ;
Η μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου βασίζεται σε μια ευαίσθητη ισορροπία αλληλεγγύης και ευθύνης και είναι δεσμευτική για όλα τα κράτη μέλη -αυτό ισχύει και για την Ουγγαρία παρά την αρνητική της στάση. Η μετανάστευση πρέπει να νοείται ως κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως προς όφελος των κρατών των εξωτερικών συνόρων που πλήττονται ιδιαίτερα, όπως η Ελλάδα, είναι σημαντική προκειμένου να δημιουργηθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου βασισμένο στην αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη και την αποτελεσματικότητα.
– Πώς βλέπετε τον ρόλο της Τουρκίας; Έχουμε δει στο πρόσφατο παρελθόν ότι έχει χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό ζήτημα ως μέσο γεωπολιτικής πίεσης προς την Ευρώπη.
Η μεταρρύθμιση του ασύλου αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Επιπλέον, η λεγόμενη «εξωτερική διάσταση» πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Στόχος της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται εντατικά με σημαντικές χώρες προέλευσης και διέλευσης, προκειμένου να περιοριστεί η παράτυπη μετανάστευση προς την Ευρώπη. Η παραδοχή του σημαντικού ρόλου της Τουρκίας ως χώρας υποδοχής εκατομμυρίων προσφύγων και ως χώρας διέλευσης, παρά την πολιτικά δύσκολη κατάσταση, είναι σημαντική για εμάς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζητούμε επίσης την αναβίωση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας.
– Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες της τρέχουσας μεταναστευτικής πολιτικής του υπουργείου σας και πώς εξισορροπείτε τις ανθρωπιστικές υποχρεώσεις με τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια;
Προκειμένου να μειωθεί αισθητά η μεταναστευτική πίεση στη Γερμανία, η Βαυαρία καλεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να χαράξει γρήγορα την πορεία και να προβεί σε θεμελιώδη αλλαγή της πολιτικής ασύλου. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την επιστροφή των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο στο Αφγανιστάν και στη Συρία. Σε γενικές γραμμές, η γερμανική κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να συνάψει συμφωνίες μετανάστευσης με σημαντικές χώρες προέλευσης και διέλευσης, προκειμένου να διευκολύνει τον επαναπατρισμό. Δεν υπάρχουν ακόμη αξιοσημείωτα αποτελέσματα εδώ, αν και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διόρισε ακόμη και τον δικό της ειδικό εκπρόσωπο για το σκοπό αυτό πριν ενάμιση χρόνο. Ο κατάλογος των ασφαλών χωρών προέλευσης πρέπει τουλάχιστον να διευρυνθεί ώστε να συμπεριλάβει την Αλγερία, το Μαρόκο, την Τυνησία, την Αρμενία και την Ινδία, ούτως ώστε να μπορέσουμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες ασύλου και να στείλουμε ένα μήνυμα ότι οι αυτές οι αιτήσεις ασύλου δεν έχουν καμία προοπτική .
Επιπλέον, παρουσιάσαμε φέτος τη βαυαρική κάρτα πληρωμής στη Βαυαρία. Αυτό συνδέεται με τον στόχο της σημαντικής μείωσης της διαθεσιμότητας μετρητών. Ως εκ τούτου, η άμεση μεταφορά μετρητών στο εξωτερικό είναι πολύ περιορισμένη και σχεδόν αδύνατη. Επιπλέον, η χρηματοδότηση πιθανών λαθρεμπόρων είναι επίσης πολύ πιο δύσκολη. Εκτός από τη διοικητική απλούστευση για την ελάφρυνση του φόρτου των δήμων, η κάρτα προσφέρει επίσης μια ποικιλία τεχνικών χαρακτηριστικών, π.χ. ότι δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μεταφορές με την κάρτα ενώ εξαιρούνται οι μεταφορές χρημάτων με εμβάσματα. Συνολικά, ο στόχος είναι να αποδυναμωθεί σημαντικά το οικονομικό κίνητρο για να έρθει κανείς στη Γερμανία ή τη Βαυαρία.
– Η οικογενειακή επανένωση είναι μια κρίσιμη πτυχή της μετανάστευσης. Ποια είναι η στάση του υπουργείου σας σχετικά με αυτό και πώς διευκολύνετε τη διαδικασία για τους μετανάστες που ήδη διαμένουν στη Γερμανία;
Η οικογενειακή επανένωση αποτελεί επίσης σημαντικό μέρος της μεταναστευτικής πολιτικής στη Βαυαρία από ανθρωπιστικής απόψεως. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να επιβαρύνει υπερβολικά την δυνατότητα της Γερμανίας να ενσωματώσει μετανάστες. Τα κρατίδια και οι δήμοι έχουν φτάσει εδώ και καιρό στα όρια αντοχής τους στον τομέα της στέγασης και της ένταξης. Ως εκ τούτου, απαιτείται επειγόντως περιορισμός της οικογενειακής επανένωσης -λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψη τα θεμελιώδη δικαιώματα, την προστασία του γάμου και της οικογένειας και τις δεσμευτικές διατάξεις του ευρωπαϊκού δικαίου. Η Βαυαρία δεσμεύεται συνεχώς γι’ αυτό το θέμα σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
– Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το 2070, οι Ευρωπαίοι θα αποτελούν μόνο το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού, από 6% σήμερα. Μέχρι το 2050, το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών θα αυξηθεί σε περίπου 30%, από 20% σήμερα. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει σημαντική συζήτηση για το πώς η μετανάστευση μπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις δημογραφικές της προκλήσεις και υπό ποιες συνθήκες. Ποια είναι η άποψή σας για αυτό το θέμα;
Στην περίπτωση μετανάστευσης από τρίτες χώρες, η παράτυπη μετανάστευση πρέπει να διαχωρίζεται σαφώς από τη νόμιμη μετανάστευση, για παράδειγμα με σκοπό την απασχόληση. Η παράτυπη μετανάστευση πρέπει να περιοριστεί άμεσα και αποτελεσματικά. Η νόμιμη, ειδικευμένη μετανάστευση εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες, από την άλλη πλευρά, μπορεί να αποτελέσει δομικό στοιχείο για την άμβλυνση των συνεπειών της δημογραφικής αλλαγής και την άμβλυνση της υφιστάμενης έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν αποτελεσματικές συνθήκες-πλαίσιο ώστε οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες να εισέρχονται νόμιμα στη χώρα χωρίς γραφειοκρατία. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να ενεργοποιηθεί και να αξιοποιηθεί πλήρως το εγχώριο εργατικό δυναμικό που εξακολουθεί να υπάρχει στη Γερμανία, των πολιτών της ΕΕ και όσων δικαιούνται να παραμείνουν.
Σοφία Παπαδοπούλου
[φωτογραφία ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΗΡΑΣ]
