«Το όνομα σού βγαίνει από το πώς ντύνεσαι μέχρι με το πόσους άντρες θα βγεις». «Δεν μπορεί κάποια να πάει να δουλέψει αλλού χωρίς να έχει δεύτερο αυτοκίνητο, γιατί το πρώτο το χρησιμοποιεί ο άντρας της για τη δουλειά. Όμως αν η γυναίκα δεν δουλεύει, η οικογένεια δεν έχει και λόγο -ή και χρήματα- για να πάρει δεύτερο αυτοκίνητο». Οι φράσεις αυτές προέρχονται από γυναίκες που συμμετείχαν στις έρευνες του οργανισμού για την επαγγελματική και την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία, Women on Top.
Σε πολλές περιπτώσεις περιγράφουν τον προσωπικό μας σαμποτέρ, μια εσωτερική φωνή που μπορεί να ακούγεται στον καθένα και την καθεμία και ουσιαστικά μεταφέρει το μήνυμα ότι δεν μπορεί να καταφέρει τα πράγματα που επιθυμεί. Άλλες φορές αποκαλύπτουν τους φαύλους κύκλους που, σε συνδυασμό με τα έντονα έμφυλα στερεότυπα της περιφέρειας, θέτουν εμπόδια στην επαγγελματική αποκατάσταση και ανάπτυξη των γυναικών.
«Ο προσωπικός μας σαμποτέρ είναι η φωνή που μάς λέει ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε. Όμως όλο αυτό δεν είναι πραγματικότητα. Είναι ένα σύνολο από πεποιθήσεις που πολλές φορές κουβαλάμε από τα παιδικά μας χρόνια σε σχέση με τον ρόλο μας και τις δυνατότητές μας. Αυτό μαθαίνουμε να το μεταφράζουμε ως αντικειμενική πραγματικότητα, ενώ δεν είναι», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Στέλλα Κάσδαγλη, συνιδρίτρια του οργανισμού Women on Top και inc.lude, συγγραφέας, με αφορμή την πραγματοποίηση εργαστηρίων ενδυνάμωσης για τις γυναίκες του Δήμου Θέρμης, στην κοινότητα της Καρδίας.
Η ίδια αναφέρει ότι υπάρχει μια σειρά από δραστηριότητες, κυρίως βιωματικές, με τη βοήθεια των οποίων μπορεί να περιγραφεί η φύση του σαμποτέρ και να αναδειχτούν τρόποι διαχείρισής του. «Το βασικό είναι να αναγνωρίσουμε τον σαμποτέρ. Αν αρχίσουμε να μην ταυτιζόμαστε με αυτή τη φωνή και με αυτές τις πεποιθήσεις, τότε θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε και μια άλλη εικόνα για το τι μπορούμε και το τι δεν μπορούμε να κάνουμε», συμπληρώνει.
Παράλληλα τονίζει ότι «υπάρχουν κάποια εργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να καταλάβουμε, αν η σκέψη που έχουμε είναι η φωνή της προσωπικής σαμποτέρ ή ένας λογικός ενδοιασμός. Ένα τέτοιο εργαλείο είναι η γνώση ότι η φωνή του προσωπικού σαμποτέρ μιλά με πολύ αρνητικές έννοιες και προσπαθεί να μας τρομοκρατήσει πολλές φορές. Αντίθετα, η φωνή της λογικής χαρακτηρίζεται από μια ψυχραιμία και υποστηρίζεται από επιχειρήματα».
Τα μεγαλύτερα προβλήματα των γυναικών – Αποτελέσματα έρευνας
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα που υλοποιεί εδώ και ενάμιση χρόνο η Women on Top για τις ανάγκες των γυναικών που ζουν σε μικρές περιοχές, στην περιφέρεια, η κ. Κάσδαγλη επισημαίνει ότι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, έχουν να κάνουν με την ερήμωση των περιοχών τους, την αποδυνάμωση των κοινοτήτων τους, λόγω μείωσης και γήρανσης του πληθυσμού και τους χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. «Ένα δεύτερο μεγάλο ζήτημα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης και κοινωνικής συνοχής που βιώνουν οι γυναίκες στις περιοχές αυτές. Μιλάνε πολύ έντονα για δυσπιστία, για το κουτσομπολιό, για την κριτική που δέχονται ο ένας και η μία από τον άλλο. Αναφέρουν, μάλιστα, ότι δεν υπάρχει ενότητα και συνεργασία πολλές φορές στις κοινότητες αυτές», σημειώνει και προσθέτει ότι χαρακτηριστική είναι η αναφορά των ίδιων των γυναικών: «το ότι σκεφτόμαστε να πεθάνει η κατσίκα της γειτόνισσας το νιώθεις στην ατμόσφαιρα». Ένα τρίτο ζήτημα είναι οι στερεοτυπικοί έμφυλοι ρόλοι που βάζουν κάποια εμπόδια στην ανάπτυξη των γυναικών, στο να γίνουν αυτό που θέλουν και να αναλάβουν τον ρόλο που θέλουν στην κοινωνική ζωή.
Από την άλλη πλευρά, στο αστικό περιβάλλον υπάρχει ένα κατά τι διαφορετικό σετ προκλήσεων που έχουν να κάνουν με την ποιότητα ζωής, η οποία εξαρτάται από την έλλειψη χρόνου και το έντονο άγχος, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί το ίδιο να συμβαίνει και με τις γυναίκες της περιφέρειας.
Μέχρι στιγμής έχουν δημοσιευτεί τα συμπεράσματα της έρευνας από την ορεινή Χαλκιδική και τον Δήμο Φαιστού στην Κρήτη, ενώ σύντομα θα δημοσιευτούν τα αποτελέσματα για τις περιοχές της Μεσσηνίας και των Φαρσάλων και θα ακολουθήσουν τα συμπεράσματα από την Ηλεία και τις άλλες περιοχές. Η έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025.
Τρόποι αντιμετώπισης των προκλήσεων
Σε ό,τι αφορά τους τρόπους αντιμετώπισης των παραπάνω προκλήσεων, η συνιδρίτρια του οργανισμού Women on Top και inc.lude, επισημαίνει ότι εξετάζονται τρόποι ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και της συνεργασίας μεταξύ των γυναικών, ωστόσο ζητούμενο είναι και η υποστήριξη από τους θεσμούς, την πολιτεία και την αυτοδιοίκηση, ώστε να βελτιωθούν οι υποδομές που σε πολλές περιπτώσεις έχουν αποδυναμωθεί στις μικρές κοινότητες.
«Πολλές φορές επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της προβολής ενός τόπου προκειμένου να δημιουργηθούν και νέες ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης. Επιπλέον βλέπουμε το ζήτημα του επαγγελματικού προσανατολισμού να είναι πολύ έντονο για τις νεότερες ηλικίες» σχολίασε. Ενδεικτικά ανέφερε ότι στο πλαίσιο σχετικών εργαστηρίων, γυναίκες ηλικίας 18 έως 29 ετών δήλωναν πως δεν βοηθήθηκαν πολύ από το σχολείο ή το φροντιστήριο για το επάγγελμα που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Έτσι κινητοποιήθηκαν σε οικογενειακό επίπεδο ώστε να έχουν μια κατεύθυνση.
Ειδικά στον τομέα της ατομικής επιμόρφωσης, η έρευνα που έγινε στον Δήμο Αριστοτέλη έδειξε ότι ήταν ισχυρό το αίτημα των γυναικών για περισσότερες ευκαιρίες επιμόρφωσης, τόσο για τις ίδιες όσο και για τα παιδιά τους, σε θεματικές περιοχές όπως η οριοθέτηση, η αυτοπεποίθηση, η διαπραγμάτευση σχέσεων σε μικρές κοινωνίες, η διαχείριση της κοινωνικής κριτικής, η μη βίαιη επικοινωνία, η επιμόρφωση σε γνώσεις και δεξιότητες Α’ βοηθειών αλλά και σε πεδία ψυχαγωγικά ή και επαγγελματικά, για ενήλικες και παιδιά. Σε επίπεδο ενίσχυσης της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, οι προτάσεις που διατυπώθηκαν αφορούν την υποστήριξη της δημιουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών, ή επιχειρήσεων που δίνουν έμφαση στην πρωτογενή παραγωγή δασικών ή αγροκτηνοτροφικών προϊόντων και τον τουρισμό αλλά και την τόνωση των υπαρχόντων τοπικών συνεταιρισμών. Σε κοινωνικό επίπεδο, έμφαση δόθηκε στην ανάγκη υλοποίησης δράσεων ευαισθητοποίησης για τον αποστιγματισμό της ψυχικής ασθένειας, τη δημιουργία ομάδων συμμετοχικού σχεδιασμού και διαλόγου και την ενδυνάμωση των συλλόγων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων της περιοχής.
Το διήμερο ενδυνάμωσης για τις γυναίκες του Δήμου Θέρμης διοργάνωσε ο Σύλλογος Γυναικών Καρδίας, με την υποστήριξη της Metlen Energy & Metals και υπό την αιγίδα της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας και της Αντιδημαρχίας Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θέρμης. Η υλοποίηση των εργαστηρίων έγινε από τον Οργανισμό Women on Top.
Π. Γιούλτση
