«Δεν μπορούσαμε να κλάψουμε μπροστά του, δε μας το επέτρεπε η στάση του Ευαγόρα…». Η Μαρούλα Παλληκαρίδη – Βρυωνίδου φέρει μαζί με τις πολύτιμες αναμνήσεις της και το βαρύ επώνυμο του ήρωα αδελφού της, ένθερμου αγωνιστή του αντιαποικιακού αγώνα απέναντι στη βρετανική κατοχή. Ο 19χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης εκτελέστηκε, δι απαγχονισμού, στις 14.3.57, για τη συμμετοχή του στην ΕΟΚΑ Α’ και για την αντιστασιακή δράση του, την περίοδο του αγώνα της κυπριακής ανεξαρτησίας (1955-1959). Ήταν ποιητής, ήταν ο μόνος μαθητής, ο νεότερος αγωνιστής και ο τελευταίος που ανέβηκε στο ικρίωμα από τη λαμπρή γενιά των Κυπρίων ηρώων, που θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την ελευθερία.
Ένα από τα ποιήματα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη ενέπνευσε τον πρώην διευθυντή του Α’ Δημοτικού Σχολείου Ωραιοκάστρου, Θεόδωρο Ακριτίδη, ο οποίος είχε παλαιότερα ενεργήσει για να τοποθετηθεί στο προαύλιο του σχολείου, στις 14.3.2002, η προτομή του Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Σήμερα το πρωί, εικοσιτέσσερα χρόνια μετά, το όνομα του Κύπριου αγωνιστή της ελευθερίας αποδόθηκε στο σχολείο που πλέον ονομάζεται: Α’ Δημοτικό Σχολείο Ωραιοκάστρου – Ευαγόρας Παλληκαρίδης.
Η συγκίνηση αλλά και η υπερηφάνεια «ξεχείλισε» στη σημερινή τελετή, στο σχολείο του Ωραιοκάστρου, όπου παρέστησαν η αδελφή του Ευαγόρα, Μαρούλα Βρυωνίδου – Παλληκαρίδη, ο γενικός πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, Κωνσταντίνος Πολυκάρπου, ο δήμαρχος Ωραιοκάστρου, Παντελής Τσακίρης, ο αντιστράτηγος ε.α. – επίτιμος γενικός επιθεωρητής στρατού, Δημήτρης Αλευρομάγειρος, ο αναπληρωτής καθηγητής και κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρου Παπαπολυβίου, ο δάσκαλος Θεόδωρος Ακριτίδης, αλλά και όλοι όσοι εργάστηκαν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ονοματοδοσίας.
Μικροί μαθητές διάβασαν στίχους από το «κόκκινο τετράδιο» και γράμματα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη
Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν όταν μια μαθήτρια προσέφερε λουλούδια στην αδελφή του Ευαγόρα Παλληκαρίδη κι εκείνη, με σταθερό χέρι αλλά εμφανώς συγκινημένη, είπε δύο λόγια για την τελευταία μέρα που είδε ζωντανό τον αδελφό της. Η ίδια -το πέμπτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας Παλληκαρίδη, ήταν τότε σε ηλικία μόλις 17 ετών.
«Τον επισκεφθήκαμε την προηγούμενη ημέρα από την εκτέλεσή του στο κρατητήριο και τού είπαμε: “γεια σου Ευαγόρα”», ανέφερε συγκινημένη η Μαρούλα Παλληκαρίδη – Βρυωνίδου, συμπληρώνοντας ότι θυμάται αυτή την ημέρα «τόσο έντονα, σαν να ήταν χθες».
«Ήταν έτοιμος ο Ευαγόρας. Περίμενε αυτή τη στιγμή και ήταν σίγουρος για τη μετάβαση που θα είχε. Ήταν ήδη στην αντίπερα όχθη. Δεν μπορούσαμε να κλάψουμε μπροστά του, κρατηθήκαμε όσο μπορούσαμε, γιατί δεν μας το επέτρεψε να κλάψουμε, η στάση του Ευαγόρα. Ήταν αγέρωχος, ευθυτενής, έτοιμος για όλα. Είμαι πολύ συγκινημένη, είναι μια μεγάλη τιμή, που δίνεται το όνομά του στο σχολείο, σας ευχαριστώ και πάλι όλους μέσα από την καρδιά μου», τόνισε.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και ακολούθησε η επίσημη τελετή της ονοματοδοσίας του σχολείου, έπειτα από σχετική απόφαση του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, σε 1ο Δημοτικό Σχολείο Ωραιοκάστρου – Ευαγόρας Παλληκαρίδης.
«Ήταν και ένα ζήτημα εκπλήρωσης εθνικού χρέους τιμής, για τη θυσία αυτού που αποκλήθηκε “αιώνιος έφηβος”, του ποιητή, του εμβληματικού ήρωα της Κύπρου, του μαθητή, ο οποίος ήταν μόλις πέντε χρόνια μεγαλύτερος από τους μαθητές της έκτης δημοτικού, που είναι μαζί μας σήμερα», τόνισε ο γενικός πρόξενος της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη Κωνσταντίνος Πολυκάρπου.
«Έχουν γραφτεί», συνέχισε, «τόμοι και αναλύσεις από ιστορικούς που εντρύφησαν τόσο στο έργο όσο και στη δράση του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Θέλω, όμως, σήμερα να σταθώ σε μόνο ένα στοιχείο και αυτό είναι τα ιδανικά του, τα οποία ενέπνευσαν και καθοδήγησαν τόσο το πλούσιο συγγραφικό του έργο, αν αναλογιστούμε τη μικρή του ηλικία, όσο και τη μετέπειτα δράση του στον αγώνα της Κύπρου. Όλα αυτά τα ιδανικά είχαν βεβαίως αφετηρία τους, σίγουρα, την ελληνική παιδεία, τους δασκάλους του, αλλά και το σπίτι του, την ίδια την οικογένεια του ήρωα. Και γι’ αυτόν τον λόγο αποτελεί ξεχωριστή τιμή για όλους μας, το γεγονός ότι η κυρία Μαρούλα Παλληκαρίδη – Βρυωνίδου, αδελφή του ήρωα, έχει “αγκαλιάσει” εξαρχής αυτή την προσπάθεια στο Ωραιόκαστρο, η οποία με χαρά βλέπουμε να ολοκληρώνεται σήμερα».
«Αποδίδουμε τιμή, επίσης, με την εμπνευσμένη ενέργειά σας και στην ελληνική Παιδεία, για τον κεντρικό ρόλο που διαδραμάτισε στη δημιουργία ενός λαμπρού παραδείγματος, η θυσία του οποίου συνέβαλε στην ελευθερία της Κύπρου» είπε ο κ. Πολυκάρπου, υπογραμμίζοντας ότι, με το βλέμμα στο μέλλον, αυτή την παρακαταθήκη της Παιδείας, οφείλουν να διασφαλίσουν οι σημερινές γενιές για τις επόμενες, «που θα οδηγήσουν την Κύπρο και την Ελλάδα στο αύριο».
«Χιλιάδες σελίδες έχουν γραφτεί για τη σημασία της Παιδείας στη διάπλαση του ανθρώπου και την κρίσιμη συνεισφορά του παιδαγωγού στη μετέπειτα εξέλιξη των αυριανών πολιτών», σημείωσε, από την πλευρά του, ο δήμαρχος Ωραιοκάστρου και συνέχισε: «Τι μπορεί να συμβεί, λοιπόν, όταν ένας δάσκαλος με φωτεινό νου και ζεστή καρδιά καταφέρνει να συγκινήσει τους μαθητές του, τόσο πολύ, ώστε η Ιστορία να ζωντανεύει ξανά μέσα στην τάξη; Τι μπορεί να συμβεί, όταν ένα στίχος που μοιράστηκε ένας δάσκαλος με τους μαθητές του σε μία αίθουσα διδασκαλίας γίνεται ιδρυτικό γεγονός αναγνώρισης και μνήμης; Τότε, πολύ απλά, γράφεται Ιστορία και το φαινομενικά σύνθετο μετατρέπεται σε βιωματικό γεγονός, που μένει για πάντα. Χάρη στον φωτισμένο δάσκαλό μας, τον κύριο Θεόδωρο Ακριτίδη -και τού αξίζουν πολλά συγχαρητήρια γι’ αυτήν την προσπάθεια- το σχολείο μας, οι μαθητές του γίνονται ένα με την πρόσφατη ιστορία του κυπριακού ελληνισμού και με έναν από τους εμβληματικότερους ήρωές του».
Την αρχική ιδέα και τη συνεχή προσπάθεια του δασκάλου Θεοδώρου Ακριτίδη -ο οποίος εμφανώς συγκινημένος θυμήθηκε εκείνες της ημέρες της πρώτης εκδήλωσης για τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, το 2002- συνέχισε και η επόμενη διευθύντριαμ Φωτεινή Κεφαλίδου. Έτσι, σήμερα, ο Βασίλης Δρόσος χαιρέτισε όλους τους παρευρισκόμενους με την ιδιότητα του νυν διευθυντή του σχολείου, που φέρει πλέον το όνομα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Χαιρετισμό απηύθυνε και η διευθύντρια πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης, Ευαγγελία Μπούτσκου.
Οι εκδηλώσεις προς τιμήν του Κύπριου αγωνιστή εντάσσονται στις εκδηλώσεις «Πολιτιστικό Καλοκαίρι 2024» του Δήμου Ωραιοκάστρου και συνδιοργανώνονται από τον Δήμο Ωραιοκάστρου, το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ωραιοκάστρου «Ευαγόρας Παλληκαρίδης» και τον Σύλλογο Πολιτισμού «Λογείον», υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη.
Έκθεση φωτογραφίας
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Ωραιοκάστρου «Ευαγόρας Παλληκαρίδης», λειτουργεί έκθεση με φωτογραφίες και προβολή οπτικοακουστικού υλικού από τη ζωή και τον αγώνα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και των Κυπρίων αγωνιστών για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση. Η έκθεση λειτουργεί καθημερινά, από Τρίτη έως Παρασκευή, (11 – 14 Ιουνίου 2024), από τις εννέα το πρωί ως τη μία μετά το μεσημέρι και θα είναι ανοιχτή στο κοινό.
Κύπρος: Πενήντα χρόνια κατοχής
Στις εκδηλώσεις μνήμης εντάσσεται και η εκδήλωση, απόψε, για τα πενήντα χρόνια από την παράνομη τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο. Η εκδήλωση: «Κύπρος: 1974-2024, 50 χρόνια κατοχής» θα πραγματοποιηθεί στις 19.30, στην Αίθουσα Πολιτισμού «Νέλλυ Δελή», στο Κτίριο «Παύλος Μελάς» (Μακ. Αγώνα 7, Παλαιόκαστρο).
Θα χαιρετίσουν ο υπουργός Υγείας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μιχάλης Δαμιανός, ο γενικός πρόξενος της Κύπρου, Κωνσταντίνος Πολυκάρπου, ο δήμαρχος Ωραιοκάστρου, Παντελής Τσακίρης, ενώ την εκδήλωση θα ανοίξει η Αναστασία Καραογλάνη, πρόεδρος του «Λογείον».
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν ο Πέτρος Παπαπολυβίου, αναπληρωτής καθηγητής και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου και ο Δημήτριος Αλευρομάγειρος, στρατηγός ε.α., επικεφαλής του Τάγματος της ΕΛΔΥΚ που υπερασπίστηκε τη Λευκωσία τον Αύγουστο του 1974.
Φάνης Γρηγοριάδης
