Η Ιουλιανή Μοναρχία ήταν η περίοδος της φιλελεύθερης συνταγματικής μοναρχίας υπό τον βασιλιά Φίλιππο Λουδοβίκο στη Γαλλία, που ξεκίνησε με την Ιουλιανή Επανάσταση (τις Τρεις Ένδοξες Ημέρες) το 1830 και τελείωσε με την Επανάσταση του 1848. Η ανατροπή της κυβέρνησης του Καρόλου Ι’, από τα χρόνια του Οίκου των Βουρβόνων, ανέβασε στον θρόνο τον Φίλιππο Λουδοβίκο, του κλάδου της Ορλεάνης, που κοίταζε ανέκαθεν προς τον φιλελευθερισμό. Κατά τη μακρά διάρκεια της βασιλείας του Φίλιππου η Γαλλία ανέβηκε οικονομικά, αλλά διατήρησε μεγάλο μέρος των κοινωνικών ανισοτήτων που προκάλεσαν την Επανάσταση του 1789. Ο καινούργιος βασιλιάς αντιμετώπισε στην αρχή πλήθος πολιτικές δυσκολίες από ποικίλες πλευρές. Το κυριότερο πρόβλημά του ήταν οι αντιδράσεις των κύκλων του παλαιού καθεστώτος, που προσπάθησαν πάση θυσία να τον εκπαραθυρώσουν. Αυτή η προσπάθεια επιβίωσης της τελευταίας γαλλικής μοναρχίας αποτελεί το ιστορικό πλαίσιο του αστυνομικού μυθιστορήματος του Ερίκ Φουασιέ «Γραφείο Αποκρυφιστικών Υποθέσεων», που μόλις κυκλοφόρησε σε μετάφραση του Σέργιου Τρεχλή από τον Gutenberg.
Ο Φουασιέ γεννήθηκε το 1961 και έχει δημοσιεύσει διηγήματα και πολλά αστυνομικά μυθιστορήματα, συμπεριλαμβανομένου του ανά χείρας, το οποίο βραβεύτηκε με το Maison de la Presse 2022. Διδάκτωρ Νομικής και Φαρμακευτικής, ο Φουασιέ είναι καθηγητής πανεπιστημίου και μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Φαρμακευτικής. Υπηρέτησε επίσης για σχεδόν είκοσι χρόνια στο Εθνικό Συμβούλιο του Τάγματος των Φαρμακοποιών. Με έναν τέτοιο οπλισμό ήρθε ο συγγραφέας στο αστυνομικό μυθιστόρημα, υπενθυμίζοντας τις απαρχές του: την παραδοσιακή ιστορία μυστηρίου, που είναι η ιστορία ενός πανέξυπνου ντετέκτιβ και ενός ή μερικών ακόμα φόνων, χωρίς αναφορές στην κοινωνία της και την εποχή της. Ο Φουασιέ στήνει μια περίπλοκη, ακατάπαυστη και γεμάτη μυστικά δράση, δημιουργεί ανδρικούς και γυναικείους χαρακτήρες σε στιλ Αλέξανδρου Δουμά και γράφει με τους τρόπους μιας ξεχασμένης γαλλικής αβρότητας. Από την άλλη μεριά δεν ξεχνά τη γενιά του και την εποχή μας και σπεύδει να ανοίξει πολλούς καινούργιους δρόμους για το αστυνομικό μυθιστόρημα: το εντάσσει σε ένα ιστορικό πλαίσιο θερμών πολιτικών μεταβολών και κοινωνικών κινητοποιήσεων για τη Γαλλία, παραπέμποντας στο φλεγόμενο 1830 και στην τεράστια κοινωνικοπολιτική του ρευστότητα. Την ίδια ώρα παίζει τόσο με τον αποκρυφισμό και με τις επιστήμες της Ιατρικής και της Χημείας όσο και με την ιστορία της ευρωπαϊκής αστυνομικής λογοτεχνίας.
Γιατί πέθανε ο γιος ενός υπουργού του νέου βασιλιά; Ήταν αυτοκτονία ή κάτι άλλο; Και πώς θα απαντήσει σε τέτοια ερωτήματα ο νεαρός επιθεωρητής Βαλεντίν Βερν; Ο συγγραφέας ρίχνει στην αρχή στο τραπέζι πολλά χαρτιά, για να μας ανοίξει την όρεξη και για να μην το εγκαταλείψουμε ποτέ – ξέρει, ωστόσο, πώς να τα μαζέψει εν συνεχεία, δίχως να χαθεί ούτε πόντος. Πάντοτε σε ένα Παρίσι ανάστατο από τη φωτιά των πολιτικών γεγονότων, και κοντά στις όχθες ενός σκοτεινού Σηκουάνα, με τις άμαξες να διαβαίνουν απειλητικά το πλακόστρωτο, ο Βερν όχι μόνο θα βρει την άκρη του μίτου, αλλά και θα αποκαλύψει ένα εκτεταμένα τραυματικό (ψυχικά και κοινωνικά) παρελθόν, όπου ο ίδιος θα μοιάζει άλλοτε με παρατεταμένα κακοποιημένο παιδί και άλλοτε με «χλωρό ίππο» του θανάτου.
Δεν επιτρέπεται να πω περισσότερα για την πλοκή, μπορώ, όμως, να γράψω για τον ιδιοφυή τρόπο μέσω του οποίου εισάγει στην αστυνομική μυθοπλασία ο Φουασιέ το πρόσωπο του Φρανσουά Βιντόκ, λήσταρχου, μαχαιροβγάλτη, καταδότη, κατάσκοπου, ειδικού επί της βαλλιστικής, εγκληματολόγου, διευθυντή της Γενικής Ασφάλειας της Γαλλικής Αστυνομίας, απομνημονευματογράφου και εμπνευστή του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, του Ουγκό, του Πόε, του Μπαλζάκ και του Ντίκενς. Ο Βιντόκ αποκτά στις σελίδες του Φουασιέ μια δεύτερη, μυθιστορηματική ζωή εξίσου συναρπαστική με τον πραγματικό του βίο. Το άλλο πρόσωπο που αναλαμβάνει κρίσιμο ρόλο στο «Γραφείο Αποκρυφιστικών Υποθέσεων» είναι ο Φρανς Άντον Μέσμερ, Γερμανός γιατρός που έχει θεωρηθεί πρόδρομος του υπνωτισμού. Σύμφωνα με τη θεωρία του Μέσμερ, υπάρχει μια φυσική ενεργητική αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των έμψυχων και άψυχων αντικειμένων, ο «ζωικός μαγνητισμός», που έχει να κάνει με το λεπτό μαγνητικό ρευστό του Σύμπαντος. Ο «μεσμερισμός» γοήτευσε κάποια στιγμή και τον Διονύσιο Σολωμό. Εν προκειμένω, πάντως, γίνεται ένα από τα βασικά κλειδιά για τη λύση των μυθιστορηματικών αινιγμάτων κι ένα από τα ισχυρότερα μέσα του Φουασιέ για να μας προσελκύσει στον μυστηριώδη πλην κάθε άλλο παρά μεταφυσικό κόσμο του.
Β. Χατζηβασιλείου
