του απεσταλμένου μας Ν. Ρούμπου

Τη συμβολή όλων ώστε η Θράκη να αναγεννηθεί και να παραμείνει σύμβολο ομορφιάς, ποικιλομορφίας και ανθεκτικότητας για τις επόμενες γενιές, ζήτησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του διήμερου συνεδρίου, με θέμα “Κλιματική Ανθεκτικότητα και τοπική κοινωνία”, που ύστερα από δική της πρωτοβουλία διοργανώνει το Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αλεξανδρούπολη.

Έναν χρόνο μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στον Έβρο η κυρία Σακελλαροπούλου είπε ότι η Θράκη βρέθηκε στο επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής, μιας από τις μεγάλες απειλές της εποχής μας.

Επείγουσα προτεραιότητα η στήριξη των ανθρώπων της Θράκης

«Ο τραγικός απολογισμός των πυρκαγιών στον Έβρο, κυρίως στο δάσος της Δαδιάς, είναι το καταστροφικό και θλιβερό αποτύπωμα μιας ανθρωπογενούς κρίσης με πολύπλευρες συνέπειες στο φυσικό οικοσύστημα και την οικονομία της περιοχής», τόνισε η Πρόεδρος και συνέχισε:

«Το πλήγμα που δέχθηκαν η υλοτομία, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και άλλα επαγγέλματα ήταν εξαιρετικά βαρύ και η στήριξη των ανθρώπων της Θράκης είναι επείγουσα προτεραιότητα τόσο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, όσο και για τη συγκράτηση των νέων στον τόπο καταγωγής τους. Επείγει η ενίσχυση της ανθεκτικότητας, δηλαδή της ικανότητας επανόδου σε μια κανονική λειτουργία όταν παρέλθει η κρίση. Ανθεκτικότητα που εξαρτάται ασφαλώς από οικονομικούς παράγοντες, όπως γενναία οικονομική ενίσχυση, στοχευμένα και αποτελεσματικά. Εξαρτάται όμως και από κοινωνικούς παράγοντες, ιδίως την αλληλεγγύη μεταξύ όλων των πλευρών. Ο δημόσιος διάλογος για ενημέρωση και συναπόφαση ως προς τις τοπικές προτεραιότητες είναι βασική προϋπόθεση για την προληπτική μείωση του κινδύνου καταστροφών».

Καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης και οικολογική ευαισθησία

«Ζούμε πια σε εποχές υψηλής διακινδύνευσης, γεγονός που επιτάσσει την προσαρμογή του κρατικού μηχανισμού, καθώς και την εγρήγορση της κοινωνίας των πολιτών. Το μέγεθος της φυσικής καταστροφής είναι ανάλογο και της ευθύνης που μας αναλογεί», επισήμανε η κυρία Σακελλαροπούλου και προσέθεσε:

«Η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης και η οικολογική ευαισθησία και ετοιμότητα δεν αποτελούν απλώς μια ακόμη μόδα της εποχής, αλλά συγκροτούν τον πυρήνα μιας νέας πολιτικής θέσης και στάσης. Η αφύπνιση, η επαγρύπνηση και ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών είναι ζήτημα επείγουσας και επιτακτικής ανάγκης. Η φύση είναι η περιουσία μας και οφείλουμε να την προστατεύουμε και να τη συντηρούμε, για να μπορέσουν να την απολαύσουν και οι επόμενες γενιές.

Το ενδιαφέρον και η ενασχόλησή μου με τα περιβαλλοντικά ζητήματα ανατρέχει στη μακρά θητεία μου ως δικαστή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ιδιαίτερα στο Ε΄ Τμήμα, αρμόδιο για την εκδίκαση των περιβαλλοντικών υποθέσεων. Εκεί συνειδητοποίησα τη συνθετότητα των ζητημάτων που θέτει η εφαρμογή της αρχής της βιώσιμης ή αειφόρου ανάπτυξης, η οποία κατοχυρώνεται από το Σύνταγμά μας. Η συμφιλίωση της περιβαλλοντικής προστασίας με την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή απαιτεί λεπτές σταθμίσεις και κρίσιμες επιλογές που θα πρέπει να υλοποιούνται με γνώμονα όχι μόνο τη σημερινή γενιά, αλλά και εκείνες που θα ακολουθήσουν.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Σήμερα, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής εμπεριέχει νέες προκλήσεις. Η επιστημονική κοινότητα μας έχει προειδοποιήσει για τους κινδύνους της ανεπαρκούς προετοιμασίας. Έχει επίσης δείξει ότι το κόστος της αδράνειας είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος της πρόληψης. Γνωρίζουμε πλέον τι απαιτείται για τη διαχείριση του προβλήματος. Συνεργασία και συντονισμός, γενναία οικονομική στήριξη, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων, και τέλος της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα με στροφή σε πράσινες ενεργειακές λύσεις και βιώσιμες οικονομικές πρακτικές. Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να βοηθήσουμε την ικανότητα προσαρμογής στις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που ήδη συντελούνται, μέσω της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας κατοικημένων και μη περιοχών, αλλά και γενικότερα των υποδομών μας και των παραγωγικών τομέων της οικονομίας. Υπάρχουν πλέον αρκετές τεχνολογικές λύσεις οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν προκειμένου να αποφευχθούν καταστροφές, όπως αυτές που βίωσε η πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια σε διάφορες περιοχές.

Η υλοποίηση των απαραίτητων δράσεων έχει ήδη ξεκινήσει. Σε ορισμένους τομείς προχωρά σχετικά γρήγορα, σε άλλους τομείς πιο αργά. Το πιο δύσκολο έργο όμως για την προστασία ενός δημόσιου αγαθού είναι να εξασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων. Δεν αρκεί οι κυβερνήσεις να λαμβάνουν μέτρα, ούτε ο ιδιωτικός τομέας και η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών να έχουν απλώς επίγνωση του προβλήματος. Απαιτείται υψηλό επίπεδο συντονισμού και κινητοποίησης όλων των φορέων και των πολιτών στους τομείς που υπηρετούν, ενώ παράλληλα θα πρέπει να σχεδιαστούν πολιτικές που θα ανταποκρίνονται περισσότερο στις τοπικές ανάγκες και τις ευάλωτες περιοχές.

Χρειάζεται επίσης να βελτιώσουμε την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων, των πολιτικών και της κοινωνίας, ώστε οι πολιτικές αποφάσεις να στηρίζονται στην επιστημονική γνώση και να εφαρμόζονται σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών. Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους είναι αναγκαίες οι αλλαγές που απαιτεί η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως και τα διλήμματα που προκύπτουν σε αυτή τη διαδικασία. Να ενημερωθούν για τα οφέλη που θα αποκομίσουν και για το πώς μπορούν και οι ίδιοι να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια.

Για πολύ καιρό, θεωρούσαμε την κλιματική αλλαγή ως περιβαλλοντικό πρόβλημα, προκρίνοντας τεχνικές λύσεις. Είναι πλέον βέβαιο ότι πρόκειται επίσης για ένα κοινωνικό πρόβλημα, όπου οι λύσεις διευρύνονται και περιλαμβάνουν οικονομικές, πολιτικές, πολιτιστικές και θεσμικές αλλαγές. Ορισμένες από αυτές έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίσουν την κοινωνία, για να αντιμετωπιστούν πολλαπλές προκλήσεις, που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας, την καταπολέμηση των ανισοτήτων, την επισιτιστικής και υδατικής ασφάλειας, τη διαχείριση των δασών και της βιοποικιλότητας».

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την ελπίδα ότι το συνέδριο θα βοηθήσει να ανοίξουν νέοι ορίζοντες: Να φέρει πιο κοντά την επιστήμη, τις τοπικές αρχές και την τοπική κοινωνία, να εδραιώσει έναν ουσιαστικό δημόσιο διάλογο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της Θράκης, εστιάζοντας όχι μόνο στα προβλήματα αλλά και στις λύσεις. Να αναδείξει τις προκλήσεις που θέτει η εφαρμογή των κλιματικών στόχων, τόσο σε ό,τι αφορά τη μείωση των επιβλαβών εκπομπών, όσο και την προετοιμασία και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με στόχο να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις από τις φυσικές καταστροφές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

«Στη δύσκολη συγκυρία που διανύουμε, η Θράκη συνιστά ένα εργαστήριο πολιτικών και εμπειριών που μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε παράδειγμα προοδευτικής εξέλιξης και συμβίωσης για την υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη. Στη μικρή της κλίμακα συμπυκνώνονται κρίσιμα ερωτήματα του καιρού μας, με καθολική εμβέλεια.

Το πλούσιο θρακιώτικο βίωμα, το ήθος και το πνεύμα των ανθρώπων του τόπου, αυτό της απαράμιλλης αυταπάρνησης και του ξεχωριστού ακριτικού πατριωτισμού, της ειρηνικής και δημιουργικής συνύπαρξης με τη διαφορετικότητα, της βαθιάς ευαίσθητης και οικολογικής επαφής με τη φύση, είναι πολύτιμη παρακαταθήκη και ελπίδα μας για το μέλλον. Ας συμβάλλουμε όλοι ώστε η Θράκη να αναγεννηθεί και να παραμείνει σύμβολο ομορφιάς, ποικιλομορφίας και ανθεκτικότητας για τις επόμενες γενιές», επισήμανε.

Η Θράκη των ανοιχτών οριζόντων και της αρμονικής συμβίωσης κοινοτήτων με διαφορετική πολιτισμική προέλευση

Θρακιώτισσα και η ίδια η κυρία Σακελλαροπούλου είπε ότι κάθε φορά που βρίσκεται στη Θράκη αισθάνεται «το μοναδικό αποτύπωμα που φέρει ως τόπος πολιτισμού, συνύπαρξης και ηθικής δύναμης. Το σπάνιο φυσικό κάλλος αυτής της ξεχωριστής γέφυρας ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση και το υψηλό της φορτίο για τον ελληνισμό. Το βάρος της, που συμπυκνώνει και εκπέμπει μια συναρπαστική και διδακτική ιστορία».

«Η Θράκη υπήρξε σταυροδρόμι συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών και προϊόντων. Μια επικράτεια που χαρακτηρίζεται από τους ανοικτούς της ορίζοντες και την αρμονική συμβίωση ανάμεσα σε κοινότητες διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης. Εδώ διδάχτηκα από παιδί ότι, ανεξάρτητα από φυλή, θρήσκευμα ή άλλη διάκριση, είναι με την καρδιά σου που θα γνωρίσεις τον γείτονα, τον συνάνθρωπο, τον άλλον· αυτό που σήμερα αποκαλούμε συμπεριληπτική κοινωνία» ανέφερε η Πρόεδρος και επισήμανε:

«Η συνεχής διάδραση ανάμεσα στην ταυτότητα και την ετερότητα είναι το ανεξίτηλο στίγμα της περιοχής και συνάμα η ηθική της πυξίδα ενόψει των πολλαπλών προκλήσεων που αντιμετωπίζει.

Πόσους δεν γέννησε αυτός ο τόπος, πόσοι δεν πέρασαν από εδώ. Ιστοριογράφοι που μελέτησαν τα πλούσια αποτυπώματα του παρελθόντος στη θρακική γη, σπουδαίες γυναίκες πρωτοπόρες του γυναικείου κινήματος, κορυφαίοι αρχαιολόγοι, συγγραφείς, ποιητές, μουσικοί. Εθνικοί ευεργέτες, όπως ο Ευγένιος Ευγενίδης, που προήγαγαν την ποιοτική επιστημονική εκπαίδευση της νέας γενιάς και την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για έναν κόσμο με λιγότερες ανισότητες, και τόσοι άλλοι».

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου Λεωνίδας Δημητριάδης – Ευγενίδης: Αναγκαία η ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας

Για την έννοια της κλιματικής ανθεκτικότητας στη Πράκη μίλησε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Λεωνίδας Δημητριάδης – Ευγενίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στη δίκαιη μετάβαση και σημείωσε πως «μέσα σε αυτήν την κρίση, υπάρχει και η ελπίδα που έγκειται στην αποφασιστικότητα και τη δέσμευση για αλλαγή».

«Η έννοια της κλιματικής ανθεκτικότητας στη Θράκη αναφέρεται στην ικανότητα της περιοχής να προβλέπει, να προετοιμάζεται και να προσαρμόζεται στις κλιματικές αλλαγές, καθώς και να ανακάμπτει από αυτές. Η κλιματική ανθεκτικότητα μπορεί να προωθηθεί μέσω της πρόληψης και της μείωσης των κινδύνων, της προσαρμογής στις νέες συνθήκες και της ανάκαμψης από αρνητικά κλιματικά γεγονότα», τόνισε και συνέχισε:

Οι πρόσφατες πυρκαγιές στη Θράκη αναδεικνύουν την ανάγκη για ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας. Η περιοχή πρέπει να επενδύσει σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και σε στρατηγικές διαχείρισης δασικών πυρκαγιών, καθώς και σε προγράμματα αναδάσωσης. Παράλληλα, η έννοια της δίκαιης μετάβασης είναι καίρια για την εξασφάλιση ότι οι αλλαγές προς μια πιο ανθεκτική κλιματικά Θράκη θα ωφελήσουν όλες τις κοινότητες.

Η δίκαιη μετάβαση

Η δίκαιη μετάβαση επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι καμιά κοινωνική ομάδα δεν αποκλείεται κατά τη διαδικασία της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, προσφέροντας ευκαιρίες απασχόλησης και εκπαίδευσης σε όλους.

Η επιτυχία εξαρτάται από τη συνεργασία κυβέρνησης, τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τοπικών φορέων και επιχειρήσεων, με έμφαση στους νέους. Μέσω αυτών των προσπαθειών, η Θράκη μπορεί να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τις κλιματικές προκλήσεις, προστατεύοντας το περιβάλλον και αποθαρρύνοντας την εσωτερική μετανάστευση.

Η σύνδεση της επιστημονικής εκπαίδευσης με την τεχνολογία είναι καθοριστική για την αύξηση της κλιματικής ανθεκτικότητας. Μέσω των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων, εμπνέουμε και καλλιεργούμε τη νέα γενιά επιστημόνων και τεχνολόγων, οι οποίοι θα ηγηθούν στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η γνώση και η κατανόηση της επιστήμης είναι η βάση για την ανάπτυξη των τεχνολογιών που επιτρέπουν την προσαρμογή και την ανθεκτικότητα στις κλιματικές αλλαγές.

Το συνέδριο αυτό αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία για να συναντηθούν επιστήμονες, πολιτικοί, και πολίτες, και να ανταλλάξουν ιδέες και γνώσεις.

Η Θράκη, με τις ιδιαίτερες κλιματικές και γεωγραφικές συνθήκες της, είναι ένας σημαντικός τόπος για να διεξαχθούν τέτοιες συζητήσεις και να αναδειχθούν οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που υπάρχουν στην περιοχή».

Η δράση του Ιδρύματος Ευγενίδου

Σχετικά με τη δράση του Ιδρύματος Ευγενίδου είπε ότι μπορεί να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και κατάρτισης των νέων σε εφαρμοσμένα τεχνικά επαγγέλματα που θα απαιτηθούν με προτεραιότητα στη Θράκη. «Για τον προσδιορισμό αυτών των επαγγελμάτων είναι απαραίτητη η ανάλυση της τοπικής αγοράς εργασίας και η πρόσβαση σε στατιστικά στοιχεία μέσω συνεργασιών με βιοτεχνικά και βιομηχανικά επιμελητήρια, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι κεντρικές επιλογές της Πολιτείας για ανάπτυξη μετά τις πυρκαγιές θα καθορίσουν προφανώς τα επαγγέλματα που θα αναζητηθούν άμεσα και τις απαιτούμενες δεξιότητες» σημείωσε και προσέθεσε:

«Το Ίδρυμα Ευγενίδου μπορεί επίσης να συμβάλει στη διαμόρφωση εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης για τα επαγγέλματα αυτά, σε συνεργασία με επαγγελματικούς φορείς και εκπαιδευτικά ιδρύματα, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της δίκαιης μετάβασης στη Θράκη. Τέλος, μπορεί να καταρτίσει πρόγραμμα υποτροφιών για την ενθάρρυνση των νέων να στραφούν σε αυτά τα τεχνικά επαγγέλματα, προάγοντας την τοπική οικονομική ανάπτυξη και μειώνοντας τη μετανάστευση από την περιοχή.

Το Ίδρυμα Ευγενίδου, με μια πορεία που ξεπερνά τις πέντε δεκαετίες, έχει προσφέρει διαχρονικά πολύτιμες υπηρεσίες στην επιστήμη και την κοινωφελή δράση. Ο ιδρυτής του, ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, αν και πολίτης του κόσμου, παρέμενε πάντα στενά συνδεδεμένος με τη Θράκη, τη γενέτειρά του».

Ο σκοπός του συνεδρίου

«Με σεβασμό προς αυτή τη σχέση και με βαθιά αγάπη για την ακριτική Ελλάδα, το Ίδρυμα Ευγενίδου, με την πρωτοβουλία της Προέδρου της Δημοκρατίας, διοργανώνει σήμερα το συνέδριο.

Σκοπός του συνεδρίου μας είναι να αναδείξουμε αυτή την ποικιλότητα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον και την κοινωνία, παρέχοντας παράλληλα την ευκαιρία για ανάπτυξη ευρύτερων επιστημονικών συζητήσεων, εμπνευσμένων από τις εισηγήσεις των διακεκριμένων προσωπικοτήτων της επιστημονικής μας κοινότητας που συμμετέχουν στο συνέδριο», είπε ο πρόεδρος του Ιδρύματος.

«Επιδιώκουμε, επίσης, να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία των πολιτών και ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους σχετικά με τις εκτεταμένες επιρροές της κλιματικής αλλαγής, όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και σε κάθε οργανωμένη κοινωνία. Οι ενότητες του συνεδρίου θα επικεντρωθούν σε διάφορους τομείς επιρροής της κλιματικής αλλαγής, όπως στην εκπαίδευση, την οικονομία, τον τουρισμό, τις καλλιέργειες, την επισιτιστική ασφάλεια, τον υδροφόρο ορίζοντα και τις φυσικές καταστροφές. Η θεματολογία περιλαμβάνει επίσης ζητήματα που αφορούν την υγεία των πολιτών και την ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ θα επιχειρηθεί η σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με την πολιτιστική κληρονομιά.

Μέσα από τις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν, φιλοδοξούμε να γεννηθούν νέες ιδέες και να αναπτυχθούν λύσεις που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής. Η συνάντησή μας δεν είναι απλώς μια ευκαιρία για ανταλλαγή γνώσεων, αλλά και μια πλατφόρμα για συνεργασία και κοινή δράση. Θέλουμε να ενισχύσουμε την επιστημονική έρευνα, να προωθήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία για τις κρίσιμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Με την ενεργή συμμετοχή και τη δέσμευση όλων μας, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Γιατί μέσα σε αυτήν την κρίση, υπάρχει και η ελπίδα. Η ελπίδα έγκειται στην αποφασιστικότητα και τη δέσμευση για αλλαγή. Μπορούμε να αναλάβουμε δράση, τώρα».

Το συνέδριο πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Προέδρου της Δημοκρατίας και διοργανώνεται από το Ίδρυμα Ευγενίδου, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 21, με τη συμβολή του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, του Δήμου Αλεξανδρούπολης και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου.

Φωτό: Θεόδωρος Μανωλόπουλος – Επίσημος φωτογράφος της Προεδρίας της Δημοκρατίας