Η ζέστη αποτελεί μια κρυφή απειλή για πολλές γυναίκες που εργάζονται κατά την εγκυμοσύνη, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Ανδρέας Φλουρής, καθηγητής Φυσιολογίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, «η αυξημένη θερμοκρασία μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία τόσο της εγκύου όσο και του αγέννητου παιδιού, καθιστώντας την προστασία τους στο εργασιακό περιβάλλον εξαιρετικά σημαντική». Ο ίδιος είναι ένας από τους πιο γνωστούς επιστήμονες παγκοσμίως στη μελέτη των επιπτώσεων που έχουν περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η ζέστη στην υγεία και την ποιότητα ζωής.
Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής εξηγεί ότι «η έκθεση της μητέρας στη ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης, όπως συγγενείς ανωμαλίες, θνησιγένεια, πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης, προεκλαμψία και πρόωρη ρήξη εμβρυικών υμένων. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο πώς η έκθεση στη ζέστη προκαλεί αυτές τις ανεπιθύμητες συνέπειες. Με την κλιματική αλλαγή να κάνει κάθε χρόνο πιο έντονη την παρουσία της και με τις γεννήσεις στη χώρα μας να μειώνονται συνεχώς, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που προκαλεί η ζέστη στην υγεία της εγκύου και του εμβρύου».
«Αποφασίσαμε να μελετήσουμε αυτό το ζήτημα στη χώρα μας, αλλά θέλαμε να βοηθήσουμε και γυναίκες που ζουν σε χώρες όπου υπάρχει πολύ περισσότερη ζέστη και λιγότερη υγειονομική φροντίδα», μας αναφέρει ο Δρ Φλουρής. Με χρηματοδότηση από το WelcomeTrust του Ηνωμένου Βασιλείου και συνεργασία με το Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας της Γκάμπια και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ο Δρ Φλουρής και οι συνεργάτες του στο Εργαστήριο FAMELab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα μελετήσουν 30 έγκυες γυναίκες στην Ελλάδα και 800 έγκυες γυναίκες στη Γκάμπια. Όπως εξηγεί ο Δρ Φλουρής, «οι εθελόντριές μας στην Ελλάδα θα εκτεθούν σε συνθήκες ήπιας ζέστης και σωματικής άσκησης σε ένα ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο που έχουμε στο Εργαστήριο. Οι συνθήκες αυτές είναι αποδεδειγμένο ότι δεν προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία της μητέρας και του εμβρύου, όμως οι υψηλής τεχνολογίας αισθητήρες μας και οι λεπτομερείς μετρήσεις που θα κάνουμε θα μας επιτρέψουν να ανιχνεύσουμε αν θα υπήρχε κάποιος κίνδυνος σε περίπτωση που οι εθελόντριές μας είχαν εκτεθεί σε εντονότερη ζέστη ή σωματική εργασία. Επίσης, θα μπορέσουμε να μελετήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία της εγκύου και του εμβρύου. Αυτό είναι σημαντικό γιατί αν κατανοήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς, μπορούμε να βρούμε λύσεις για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.»
Με τα πειράματα στην Ελλάδα να έχουν ήδη ξεκινήσει, ο Δρ Φλουρής και ο Δρ Λεωνίδας Ιωάννου, που είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εργαστήριο FAMELab, μετέβησαν πρόσφατα στη Γκάμπια για να οργανώσουν τη μελέτη που θα γίνει εκεί. Όπως εξηγεί ο Δρ Ιωάννου, «πρόθεσή μας είναι να μεταβιβάσω στους συνεργάτες μας στη Γκάμπια την τεχνογνωσία που έχουμε αναπτύξει στη μελέτη των επιπτώσεων που έχει η ζέστη στη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος. Σε όλο τον κόσμο, οι γυναίκες αποτελούν σημαντικό ποσοστό των μη-καταγεγραμένων εργαζομένων και συχνά εργάζονται σε επισφαλείς συνθήκες. Σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής όπου βρίσκεται η Γκάμπια, οι μισοί εργαζόμενοι στη γεωργία είναι γυναίκες και πολλές από αυτές εργάζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επιπλέον, κάνουν καθημερινή πολύωρη εργασία για να επιτελέσουν τις καθημερινές ανάγκες του σπιτιού καθώς και πολλές επίπονες χειρωνακτικές εργασίες. Όλα αυτά, παρόλο που μελέτες μας δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιθανό να έχουν χαμηλότερη ανοχή στη ζέστη από ότι οι άνδρες.»
Οι μελέτες του Δρ Φλουρή και των συνεργατών του στη Γκάμπια θα κάνουν συνεχείς καταγραφές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης 800 γυναικών. Οι μισές από αυτές τις ζουν στη Μπαντζούλ, την πρωτεύουσα της χώρας που βρίσκεται στα παράλια του Ατλαντικού. Οι άλλες μισές εγκυμονούσες ζουν στη Μπάσσε, μια πόλη 200 χιλιάδων κατοίκων που βρίσκεται περίπου 350 χιλιόμετρα στα ενδότερα της χώρας. Στη Μπαντζούλ, η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του έτους κυμαίνεται από 18 έως 33 βαθμούς Κελσίου ενώ στη Μπάσσε η ζέστη είναι πολύ πιο έντονη με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται από 22 έως 42 βαθμούς Κελσίου. «Επιλέγοντας σκόπιμα δύο περιοχές στη Γκάμπια με διαφορετικά επίπεδα έκθεσης στη ζέστη, θα μπορέσουμε να μελετήσουμε αν οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης αυξάνονται όσο αυξάνεται η έκθεση στο θερμό περιβάλλον» εξηγεί ο Δρ Φλουρής. Συνεχίζει λέγοντας ότι «η μελέτη αυτή αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την κατανόηση και αντιμετώπιση των κινδύνων που συνεπάγεται η έκθεση στη ζέστη για τις έγκυες εργαζόμενες. Καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνει τις θερμοκρασίες, η γνώση που θα αποκτηθεί από την έρευνα στην Ελλάδα και τη Γκάμπια θα προσφέρει ζωτικής σημασίας δεδομένα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την προστασία της υγείας των εγκύων γυναικών. Τα δεδομένα μας θα οδηγήσουν σε νέες στρατηγικές πρόληψης και παρέμβασης, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο». Καταλήγοντας, ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι «είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να στηρίζουμε και να επενδύουμε στην έρευνα και την εκπαίδευση για την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών από τις ακραίες θερμοκρασίες, διασφαλίζοντας έτσι ένα καλύτερο μέλλον για όλες τις γυναίκες και τα παιδιά τους.»
Αποστόλης Ζώης
(ΣΣ: Στη φωτογραφία, ο Δρ Φλουρής (αριστερά) και ο Δρ Ιωάννου (δεξιά) στο παράρτημα του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας της Γκάμπια, στη Μπάσσε. Η φωτογραφία είναι του κ. Φλουρή για χρήση από το ΑΠΕ-ΜΠΕ)
