Πώς «πείθεις» την Τεχνητή Νοημοσύνη να προτείνει το ελληνικό ελαιόλαδο σε έναν Αμερικανό καταναλωτή που θέλει να ρίξει την πίεσή του; Καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) θα γίνεται σταδιακά πιο κυρίαρχη, οι ευκαιρίες αξιοποίησής της ακόμα και για βιομηχανίες παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων αυξάνονται. «Οι άνθρωποι ολοένα περισσότερο δεν θα αναζητούν οι ίδιοι πληροφορία στο Διαδίκτυο για όσα θέλουν να μάθουν, αλλά θα το αναθέτουν στον ψηφιακό βοηθό τους, που χρησιμοποιεί ΤΝ. «Πώς προωθείς το τρόφιμο που παράγεις ως εκείνο που η ΤΝ θα φέρει μπροστά στον καταναλωτή ως απάντηση σε μια ερώτηση τύπου “τι είδους τροφή είναι καλή για χαμηλή πίεση αίματος”; Αν πουλάτε ελιές, θα θέλατε ο αλγόριθμος να απαντήσει “ελιές”, αλλά μπορεί να πει “μπανάνες”, κάτι που θα ήταν εξίσου ακριβές. Οπότε, πώς κάνεις την ΤΝ “προκατειλημμένη” υπέρ του ελληνικού ελαιόλαδου; Πώς την κάνεις να πει αυτό που θέλεις να πει; Πώς δημιουργείς ένα brand για το ελληνικό ελαιόλαδο, χρησιμοποιώντας την ΤΝ; Εκεί βρίσκεται μια σημαντική ευκαιρία, όχι μόνο για τις ελληνικές εταιρείες, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, σε μια περίοδο ιδίως που το ελληνικό ελαιόλαδο εξακολουθεί σε πολλές περιπτώσεις να πωλείται χύμα και να υφίσταται rebranding μέσω Ιταλίας και Ισπανίας»: με τις φράσεις αυτές, ο Απόστολος «Τoli» Λέριος, εκ των επιδραστικών προσωπικοτήτων της Silicon Valley, περιέγραψε κάποιες από τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνολογία ακόμα και στις πιο παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, με ιστορία χιλιάδων χρόνων, όπως ο αγροδιατροφικός, μιλώντας σε εκδήλωση, που διοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας και οι σύνδεσμοι Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) και Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ).
Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί επίσης να βοηθήσει σε ενέργειες μάρκετινγκ, που δημιουργούν αυτό που λέμε «τεχνητή μοναδικότητα» για ένα προϊόν. «Στην αγορά κυκλοφορούν ελιές που πωλούνται προς 1 δολάριο και ελιές που στοιχίζουν 10. Πολλές φορές αυτή η διαφορά δεν φαίνεται να βγάζει νόημα, αλλά από την άλλη, όταν παίρνεις ένα καλαμπόκι και το κάνεις ποπ-κορν και βάζεις μια ετικέτα που γράφει “προϊόν χαμηλών θερμίδων”, η τιμή του ίδιου καλαμποκιού πολλαπλασιάζεται και οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερα, γιατί του κάνεις καλό branding. Σε οτιδήποτε εμπορευματοποιείται, μπορείς να δημιουργήσεις μια αίσθηση μοναδικότητας, για κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι μοναδικό. Η ΤΝ μπορεί να έχει ρόλο σε αυτό» εξήγησε ο Απόστολος Λέριος, ενώ πρόσθεσε ότι η ΤΝ δεν είναι η μοναδική τεχνολογία, που μπορεί να δημιουργήσει αξία ακόμα και σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας.
«Μπορεί να μην έχετε τη δυνατότητα να αυξήσετε πάρα πολύ το επίπεδο της παραγωγής σας για διάφορους λόγους, αλλά μπορείτε να μειώσετε το κόστος της μέσω της γεωργίας ακριβείας, που επιτρέπει τη χρήση λιγότερων πόρων (νερό, φυτοφάρμακα, λιπάσματα κτλ) και να δημιουργήσετε προϊόντα premium, αξιοποιώντας το εργαλείο της τεχνητής μοναδικότητας. Μπορείτε να έρθετε σε επαφή με νέους ανθρώπους, που αντιλαμβάνονται πώς λειτουργούν τα εργαλεία της ΤΝ και μπορούν να εφαρμόσουν influencer marketing και να τους κάνετε συμμάχους σας, να δουλεύουν για εσάς, ενώ ταυτόχρονα δουλεύουν και για τους εαυτούς τους, δημιουργώντας όνομα στην αγορά» εξήγησε ο Λέριος, που είναι κάτοχος άνω των 70 ευρεσιτεχνιών σε ΗΠΑ και Ευρώπη και έχει διαδραματίσει ρόλους- κλειδιά σε επιχειρήσεις και οργανισμούς παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το SRI International (ερευνητικό ινστιτούτο με έδρα τις ΗΠΑ, όπου δημιουργήθηκε -μεταξύ άλλων- η ψηφιακή βοηθός της Apple, Siri), η Metanautix (νεοφυής επιχείρηση την οποία συνίδρυσε στον χώρο των μεγάλων δεδομένων και εξαγοράστηκε από τη Microsoft), η Facebook (όπου δημιούργησε την υποδομή δυναμικής επεξεργασίας εικόνας) και πολλές άλλες.
Αντίστοιχα, η Κριστίν Λέριος, «βετεράνος» των νεοφυών επιχειρήσεων και ομιλήτρια στην ίδια εκδήλωση, επισήμανε ότι ναι μεν η ΤΝ κατά πάσα πιθανότητα δεν μπορεί να βοηθήσει τη γεωργία να απολαύσει θαύματα κλιμάκωσης, για παράδειγμα στην παραγωγή ελαιολάδου, αλλά μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στο μάρκετινγκ, τη διανομή προϊόντων και την εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπλέον, η τεχνολογία και η έρευνα και ανάπτυξη μπορούν να βοηθήσουν τις ελληνικές αγροδιατροφικές επιχειρήσεις να βρεθούν στην αιχμή του δόρατος και την πρωτοπορία, σε μια περίοδο που η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ικανότητα των παικτών του κλάδου σε όλον τον κόσμο να αναπτυχθούν, να παράγουν και να διανείμουν τα προϊόντα τους.
Κατά τον Λέριο, γενικά και όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, όσο καλύτερα καταλαβαίνουμε τι είναι η ΤΝ και πώς λειτουργεί, τόσο αποδοτικότερα θα τη χρησιμοποιούμε ως εργαλείο. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει λόγος να μην χρησιμοποιήσουμε την ΤΝ ως βοηθητικό εργαλείο για να γράψουμε μια εργασία, αρκεί στη συνέχεια να βεβαιωθούμε ότι η εργασία είναι ακριβής και σωστή και να μπορούμε να την τεκμηριώσουμε και να την υποστηρίξουμε. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να μάθουμε να τη χρησιμοποιούμε, καθώς πιθανώς έρχεται η εποχή που μέτρο της επιτυχίας για μια επιστημονική εργασία ενδέχεται να μην είναι πια πόσοι άνθρωποι κάνουν citations (αναφορές) σε αυτή, αλλά αν η ΤΝ απαντά σε ένα ερώτημα χρησιμοποιώντας την εργασία αυτή. Ο Έλληνας επιστήμονας και μέντορας διατύπωσε ακόμα την εκτίμηση ότι σε μια εποχή που η παραπληροφόρηση καλά κρατεί και η ΤΝ αξιοποιείται για αυτή, πιθανότατα θα χάσουμε την εμπιστοσύνη μας στην ΤΝ πριν την ανακτήσουμε, πιθανώς πέντε ή δέκα χρόνια μετά, ώστε να ανοίξει ένας νέος κύκλος στον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε.
Το μοντέλο της στενής εξειδίκευσης αρχίζει να «σπάει» και τα πανεπιστήμια καλούνται να αλλάξουν
Στο σκηνικό αυτό των ραγδαίων εξελίξεων, η εκπαίδευση καλείται κι αυτή να αλλάξει, ενώ η ίδια η αξία της στενής εξειδίκευσης σε κάτι τίθεται εν αμφιβόλω. Πώς αναμένεται να διαμορφωθεί το μέλλον της εκπαίδευσης; «Το μοντέλο της εξειδίκευσης αρχίζει να “σπάει” λιγάκι. Πρώτον, επειδή με τον ρυθμό της αλλαγής σήμερα, δεν μπορείς να γίνεις ειδικός σε κάτι μια φορά στη ζωή σου και να περιμένεις ότι θα έχεις εισόδημα από αυτό σε όλη σου τη ζωή. Γιατί η δουλειά που έμαθες να κάνεις, πιθανώς δεν έχει πλέον εφαρμογή στην εποχή της ΤΝ και αυτό θα συμβαίνει ολοένα συχνότερα. Επιπλέον, όταν είσαι πολύ στενά εξειδικευμένος σε κάτι, χάνεις την ευρεία εικόνα κι όταν τη χάνεις, συνήθως δεν μπορείς να κάνεις σωστά ούτε τη στενά εξειδικευμένη εργασία σου. Στο σκηνικό αυτό, τα πανεπιστήμια δεν θα εξαφανιστούν μεν, αλλά θα πρέπει, για να εξακολουθήσουν να συνεισφέρουν στην κοινωνία και να παραμείνουν ελκυστικά για τους ανθρώπους, να αρχίσουν να προσφέρουν κάτι ευρύτερο από ό,τι σήμερα. Σήμερα, οι άνθρωποι καλούνται να αποφασίσουν μόλις στα 18 τους τι θα κάνουν όλη τους τη ζωή, ενώ δεν ξέρουν ακόμα καλά-καλά τι είναι η ζωή και τι θέλουν πραγματικά να κάνουν. Αυτό πρέπει να μπορεί να αλλάξει, να μπορείς να αλλάξεις αντικείμενο κατά τη διάρκεια των σπουδών σου. Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση χρειάζεται λοιπόν να κάνει κάποιες αλλαγές, ώστε να ταιριάζει σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Αν η πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν προσαρμοστεί, θα έχει διαδρομή αντίστοιχη της Kodak στον επιχειρηματικό κόσμο (σ.σ. το 1975 εργαζόμενος στην Κodak δημιούργησε μια μηχανή που δεν λειτουργούσε με φιλμ, αλλά με ψηφιακή αποτύπωση εικόνας, ωστόσο δεν κατάφερε να πείσει τη διοίκηση ότι το μέλλον της φωτογραφίας ήταν αυτό, με αποτέλεσμα η εταιρεία, παρότι ήταν κραταιά στον κλάδο και κατείχε πρώτη το προϊόν του μέλλοντος, να αποτύχει να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα).
Μιλώντας για πανεπιστήμια, γιατί δεν εμπορευματοποιείται επαρκώς στην Ελλάδα, αλλά και γενικά στην Ευρώπη, η έρευνα που παράγεται στα ΑΕΙ; Κατά την Κριστίν Λέριος, η κρίσιμη διαφορά μεταξύ Ελλάδας- ΕΕ και ΗΠΑ είναι ότι όταν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές και ερευνητές «βγαίνουν» στην αγορά υπάρχει η αίσθηση ότι «μολύνεται» η ακαδημαϊκή τους πορεία, ενώ αντίθετα, στο Στάνφορντ και τη Silicon Valley, το αντίστοιχο θεωρείται τιμή και έπαινος. Οι καθηγητές που ιδρύουν επιχειρήσεις στις ΗΠΑ πιστώνονται τη συγκεκριμένη κίνηση και οι φοιτητές επιθυμούν και προτιμούν να παρακολουθούν τα μαθήματά τους. Ένας από τους ιδρυτές της Tableau, που εξαγοράστηκε πρόσφατα από τη Salesforce, ήταν καθηγητής και έγινε συνιδρυτής της εταιρείας και υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Αντίστοιχα, ένας από τους προέδρους του Πανεπιστημίου του Stanford, που παρέμεινε στη θέση αυτή σχεδόν επί 15ετία, ήταν ιδρυτής δύο πολύ επιτυχημένων επιχειρήσεων, ενώ η λήψη εκπαιδευτικής άδειας για την ίδρυση μιας επιχείρησης θεωρείται στις ΗΠΑ περισσότερο αποδεκτή από μια απουσία από τα πανεπιστημιακά έδρανα για τη συγγραφή ενός επιστημονικού βιβλίου.
Σε ερώτημα για το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα, ο Απόστολος Λέριος επισήμανε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης ως προς τη σταθερότητα των κανονισμών, την απονομή δικαιοσύνης και την κρατική παρέμβαση. Από την πλευρά της, απευθυνόμενη στο κοινό της εκδήλωσης, αποτελούμενο από startupers, επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς και εκπροσώπους των φορέων καινοτομίας της πόλης, η Κριστίν Λέριος διατύπωσε μια παραίνεση: «Διατηρήστε για πάντα μυαλό αρχάριου». Tη συζήτηση, στην οποία υπήρξε έντονη συμμετοχή από πλευράς των παρευρισκόμενων, συντόνισε ο πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας, καθηγητής Παναγιώτης Κετικίδης._
Αλεξάνδρα Γούτα
*Το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ήταν χορηγός επικοινωνίας της εκδήλωσης
