«Η ανάγκη να δώσουμε στην Ουκρανία, τη Γεωργία και τον Μόλδοβα ένα μέλλον στην ΕΕ, δεν θα γίνει εις βάρος των Δ. Βαλκανίων», δήλωσε η υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ανοίγοντας τη συζήτηση «Δυτικά Βαλκάνια και Διεύρυνση της ΕΕ 2030: Όνειρο ή πραγματικότητα», που διοργάνωσε το ΕΛΙΑΜΕΠ. «Οι γεωπολιτικές ανησυχίες έχουν την ίδια αξία και για την Ανατολή και για τον Νότο και δεν θα αφήσουμε το ένα εις βάρος του άλλου», πρόσθεσε.
Διευκρίνισε επίσης, ότι «η κάθε χώρα θα προχωρά ανάλογα με την πρόοδο που θα πραγματοποιεί και η διεύρυνση θα γίνεται βήμα-βήμα. Όλοι πρέπει να σεβαστούν αυτή τη διαδικασία».
Ειδικότερα, ως προς τα Δ. Βαλκάνια, είπε ότι πρέπει να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, να είμαστε προσεκτικοί, να μην απογοητεύσουμε τους λαούς ότι υπάρχει κούραση της διεύρυνσης στα κράτη μέλη και να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας. Να μην δώσουμε υποσχέσεις που δεν μπορούμε να τηρήσουμε. Θα γίνεται χωριστός διάλογος με κάθε χώρα, ανάλογα με την πρόοδό της και πιστεύω ότι υπάρχει νέο μομέντουμ το οποίο πρέπει να αξιοποιήσουμε, γιατί αν αποτύχουμε οι επιπτώσεις θα είναι πολύ οδυνηρές.
Στο θέμα των μεταρρυθμίσεων απάντησε ότι πολλές φορές ζητάμε από τις υποψήφιες χώρες να κάνουν μεταρρυθμίσεις πολύ γρήγορα. Δηλαδή ζητάμε μεταπτυχιακό από μαθητή που δεν έχει τελειώσει το λύκειο. Οι χώρες αυτές βγήκαν από πόλεμο και χρειάζονται χρόνο για να αφομοιώσουν τις μεταρρυθμίσεις, γι’ αυτό πρέπει να τους δώσουμε χρόνο να προσαρμοστούν. Και να λάβουμε υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας.
Η υφυπουργός εξέφρασε την πεποίθηση ότι υπάρχει δέσμευση να ζήσουμε μαζί και από τις υποψήφιες χώρες και από τα κράτη-μέλη, γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Έχουμε προκλήσεις και εντός της ΕΕ, αλλά η Ένωση προσαρμόζεται γι’ αυτό επιβιώνει. Αλλά οι δύο διαδικασίες είναι παράλληλες, η διεύρυνση δεν πρέπει να εξαρτάται από το κατά πόσον η Ευρώπη προσαρμόζεται. Ωστόσο, πρόσθεσε στο σημείο αυτό, άλλο είναι να δεχθείς 600.000 πολίτες από το Μαυροβούνιο και άλλο 70 εκατομμύρια από την Ουκρανία.
Η κ. Παπαδοπούλου, σε συνέχεια απάντησης που έδωσε νωρίτερα η υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Αλβανίας Άρτεμις Μάλο, σε ερώτηση που δέχθηκε από το κοινό σχετικά με την υπόθεση Μπελέρη, απάντησε: «Υπάρχουν πολλά κριτήρια που πρέπει να εκπληρώσουν οι υποψήφιες χώρες, αλλά υπάρχει ένα που υπερέχει έναντι όλων των άλλων και αυτό είναι το κράτος δικαίου. Το κράτος δικαίου εφαρμόζεται σε κάθε τομέα, στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις, στις οικονομικές, παντού. Το κράτος δικαίου είναι η βάση για όλα και δεν φτάνει να έχεις καλή νομοθεσία, αλλά πώς την εφαρμόζεις, πώς δουλεύει το δικαστικό σύστημα, πώς οι δικαστές το εφαρμόζουν. Είναι η βάση στην οποία στηρίζονται όλα. Η χώρα μου είναι πολύ ευαίσθητη σ΄ αυτό και όλοι στην ΕΕ το συμμεριζόμαστε».
Η κ. Μάλο ερωτηθείσα για την υπόθεση Μπελέρη απάντησε ότι δεν είναι διεθνής υπόθεση, είναι υπόθεση του δικαστικού συστήματος να αποφασίσει και να σεβαστούμε το Σύνταγμα και τους νόμους που είναι το ίδιο για όλους και για τα μέλη της μειονότητας.
Ο Μάρκο Στούτσιν, υφυπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων της Σλοβενίας, επεσήμανε ότι η ΕΕ πρέπει να κάνει σαφέστερες τις υποχρεώσεις των υποψήφιων χωρών. «Για να προχωρήσει η διαδικασία, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, διότι όταν πληρούν τις προϋποθέσεις, οι ΕΕ θέτει νέες και κανείς δεν ξέρει πότε έχει εκπληρώσει αυτές που απαιτούνται για να πάει ένα βήμα πιο πέρα», είπε χαρακτηριστικά. Η ΕΕ κάνει τις εσωτερικές της μεταρρυθμίσεις, αλλά αυτό να μην είναι δικαιολογία για να μην προχωρήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, πρόσθεσε και έφερε το παράδειγμα του Brexit, με το οποίο έφυγαν από την ΕΕ 70 εκατομμύρια πολίτες.
Ο Μιροσλάβ Γκάτσεβιτς, υφυπουργός Ευρωπαϊκής Ενσωμάτωσης της Σερβίας, ερωτηθείς για την άρνηση της χώρας του να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, απάντησε ότι η Σερβία μετέχει σε δύο στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ και δεν έχει αυξήσει το εμπόριό της με την Ρωσία, τονίζοντας ότι αυτό δεν μπορούν να το υποστηρίξουν όλες οι χώρες-μέλη της ΕΕ.
Το θέμα των κυρώσεων, πρόσθεσε, είναι σύνθετο για τρεις λόγους. Ο ένας αφορά την ενεργειακή συνεργασία, ο δεύτερος είναι η στήριξη που προσφέρει η Ρωσία στη Σερβία στα διεθνή φόρα για το Κόσοβο και ο τρίτος είναι κοινωνικός και συναισθηματικός και αφορά την κοινή γνώμη.
Η Μάιντα Γκόρτσεβιτς, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Μαυροβουνίου, μίλησε με θερμά λόγια για τη στήριξη που δίνει η κυβέρνησή της και οι Βρυξέλλες στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας της, στην πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και στην έμφαση στο κράτος δικαίου.
Το Κόσοβο εκπροσώπησε ο πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης για την Ευρωπαϊκή Ενσωμάτωση Μπέσνικ Μπισλίμι, ο οποίος σημείωσε ότι η κούραση των Βρυξελλών χαλαρώνει και τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και ζήτησε να μετράει η ταχύτητα και η δέσμευση των υποψήφιων χωρών προς την ευρωπαϊκή τους πορεία.
Το άνοιγμα της εκδήλωσης έκανε η καθηγήτρια και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ Μαρία Γαβουνέλη και ο Πίτερ Γκέρκ, γενικός γραμματέας του φόρουμ Bled της Σλοβενίας, που αποτελεί εταίρο του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο καθηγητής Ιωάννης Αρμακόλας, επικεφαλής του προγράμματος Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Νίνα Μελισόβα
