της ανταποκρίτριάς μας Λ. Παπαδημητρίου
Έναν χρόνο μετά την εκδήλωση της μεγαλύτερης σε έκταση πυρκαγιάς στην Ευρώπη την τελευταία εικοσαετία, με το αποτύπωμά της να παραμένει εμφανές στον Έβρο -κυρίως στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς -Λευκίμης- Σουφλίου, στο δάσος της Κίρκης και στον οικισμό του Άβαντα, ο φωτογράφος Δημήτρης Αλεξούδης, συνεργάτης επί σειρά ετών του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, παρουσιάζει στην πρώτη του ατομική φωτογραφική έκθεση -με τίτλο «17»- στιγμές της πρωτοφανούς καταστροφής που αποτύπωσε ο φωτογραφικός του φακός.
Στιγμές που διαρκούν όσο ένα βλεφάρισμα και χάνονται, εικόνες που μεταβάλλονται εν ριπή οφθαλμού, στατικές αλλά συνάμα με μία ιδιότυπη δυναμική στην ενεργοποίηση συναισθημάτων και τη δημιουργία συνειρμών που δεν οριοθετούνται και δεν υπαγορεύονται, συνθέτουν τη φωτογραφική προσέγγιση των περίπου 200 έργων του φωτογράφου Δημήτρη Αλεξούδη.
Όσα ο φωτογραφικός φακός αποτύπωσε
Στην έκθεση, που διοργάνωσε ο Δήμος Αλεξανδρούπολης και φιλοξενείται στην Αποθήκη νο1 στο λιμένα της πόλης, οι επισκέπτες συνειδητοποιούν ότι οι μνήμες είναι ακόμη νωπές. Δεκαεπτά ημέρες αγωνιώδους προσπάθειας των πολυάριθμων πυροσβεστικών εναέριων και επίγειων δυνάμεων να αναχαιτίσουν την πύρινη λαίλαπα, άνθρωποι που μοιάζουν ανίσχυροι απέναντι στην καταστροφική μανία της φωτιάς, βλέποντας να εξαφανίζει στο διάβα της κτίρια, δάση, καλλιέργειες, τον μικρόκοσμό τους, όπως τον γνώριζαν μέχρι εκείνη τη στιγμή, αλλά όχι παραιτημένοι από την προσπάθεια της αντίστασης. «Μετά το αρχικό ξάφνιασμα και τη δυσκολία να πιστέψουμε όλα όσα συνέβαιναν, όλοι μαζί, κάτοικοι, δυνάμεις πυρόσβεσης, φορείς, δημιούργησαν ένα τείχος προστασίας που συνεχώς μεγάλωνε. Ίσως το ότι πολύ σύντομα ήταν τέτοια η έκταση του φαινομένου που όσο περνούσε η ώρα απειλούσε όλους και τα πάντα βοήθησε στο να γίνει η απόγνωση δύναμη και στη συνέχεια ελπίδα», αναφέρει ο Δημήτρης Αλεξούδης.
Δείχνοντας την πρώτη του φωτογραφία από την έναρξη της πυρκαγιάς στην περιοχή της Μελίας, στην οποία απεικονίζεται μόνο μία στήλη καπνού, εξηγεί ότι στη θέα της σήκωσε ενστικτωδώς τη φωτογραφική μηχανή απαθανατίζοντας μία εικόνα που εκείνη τη στιγμή δεν προοιώνιζε τα όσα θα ακολουθούσαν. Ωστόσο, στις περίπου 200 φωτογραφίες που σχεδόν στο σύνολό τους αποτέλεσαν μέρος της ειδησεογραφικής κάλυψης του φαινομένου από το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρακολουθούμε την πορεία της πυρκαγιάς από την πρώτη μέχρι και την τελευταία ημέρα.
Το πορφυρό κόκκινο της φλόγας και οι πυκνοί σαν αδιαπέραστο τείχος καπνοί που κύκλωσαν την Αλεξανδρούπολη, δημιουργώντας ένα απόκοσμο σκηνικό, κυριαρχούν στα περισσότερα πλάνα. Κάτοικοι και πυροσβέστες σαν μαύρες σκιές στη διάρκεια της νύχτας, με φόντο το κόκκινο της φωτιάς, το νοσοκομείο να περιβάλλεται από τις φλόγες που το προσέγγισαν σε απόσταση αναπνοής και πλάνα ασθενών και του υγειονομικού προσωπικού κατά την επιχείρηση εκκένωσής του, η καταστροφή της φύσης, η προσπάθεια διάσωσης ζώων και ανθρώπων, όλα ξαναζωντανεύουν.
«Η κάθε φωτογραφία είναι επιλογή, δεν είναι μία τυχαία λήψη. Το ένστικτο και η εμπειρία είναι που καθοδηγούν τον φωτογράφο. Το “κλικ” την κατάλληλη στιγμή δεν είναι ποτέ δεδομένο. Οι φωτογράφοι ήμασταν εκεί από την πρώτη στιγμή και καθ’ όλη τη διάρκεια της πυρκαγιάς. Στην πρώτη γραμμή δίπλα στους πυροσβέστες που ήταν η ασπίδα προστασίας μας. Ζήσαμε και καταγράψαμε τον εξαντλητικό αγώνα που έδιναν μέρα – νύχτα σ’ ένα σκηνικό που συνεχώς άλλαζε. Πώς μπορείς να τα βάλεις με τα φαινόμενα της φύσης; Οι φλόγες ξεπηδούσαν σε διάφορα σημεία συνεχώς, ο αέρας δεν βοηθούσε γιατί τις δυνάμωνε και δημιουργούσε ακατάπαυστα νέα μέτωπα. Όλοι έκαναν υπεράνθρωπες προσπάθειες. Είναι στιγμές που δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς, δεν συναισθάνεσαι τον κίνδυνο ακόμη και όταν στη διαδρομή προς τη νέα εστία η φωτιά ξαφνικά καλύπτει για δευτερόλεπτα το αμάξι…», εξηγεί ο Δημήτρης.
Η εκκένωση του νοσοκομείου «κάτι που δεν έχουμε ξαναζήσει και νομίζω ότι συμβαίνει μόνο στον πόλεμο, η μεταφορά των ασθενών στο πλοίο, που μετατράπηκε σε λίγες ώρες σε πλωτό νοσοκομείο, ο απεγκλωβισμός ενός ηλικιωμένου στον Άβαντα και η καταστροφή στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, η φωτιά και η στάχτη που υπήρχε παντού γύρω μας» είναι οι εικόνες που, όπως λέει, θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη του.
Μία έκθεση υπενθύμιση όχι της καταστροφής, αλλά της δύναμης του «μαζί»
Εξηγεί πως την απόφαση για τη διοργάνωση της έκθεσης δεν την υπαγόρευσε πρωτίστως η ανάγκη της θύμησης της καταστροφής αλλά αυτή της υπενθύμισης της δύναμης της ελπίδας και του «μαζί». «Η ελπίδα και το να θυμόμαστε όσα μπορούμε να πετύχουμε ενωμένοι είναι αυτό που χρειαζόμαστε μετά την καταστροφή για να χτίσουμε την επόμενη μέρα. Όχι μόνοι οι κάτοικοι αλλά όλη η Ελλάδα αλλά και ο κόσμος παρακολούθησαν το τι συνέβη. Όσα άφησε πίσω της η πυρκαγιά μας θυμίζουν καθημερινά τα όσα ζήσαμε, χάσαμε και πρέπει να δημιουργήσουμε από την αρχή. Γι΄αυτό, όταν έγινε η πρόταση διοργάνωσης της έκθεσης από τον δήμαρχο Αλεξανδρούπολης, Γιάννη Ζαμπούκη, -τον οποίο ευχαριστώ καθώς και όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της έκθεσης- η απάντηση ήταν δεδομένη. Είναι γνωστό ότι η φωτογραφία, όταν τυπωθεί δεν ανήκει πλέον στο φωτογράφο αλλά στο κοινό, και στη συγκεκριμένη περίπτωση οι φωτογραφίες είναι κτήμα όσων πρωταγωνίστησαν επί 17 ημέρες σε όσα αποτυπώνονται σ’ αυτές -και ήταν πολλοί και ήταν όλοι».
Γ. Ζαμπούκης: Είναι μία βιωματική έκθεση – υπενθύμιση της απροσδιόριστης δύναμης που εκείνες τις στιγμές μας ένωσε όλους σε μία γροθιά
«Έναν χρόνο μετά την πρωτόγνωρη για όλους μας φωτιά του περασμένου Αυγούστου, δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που βρισκόταν στην Αλεξανδρούπολη, βίωσε αυτές τις πρωτοφανείς καταστάσεις και σήμερα έχει βγάλει από το μυαλό του αυτές τις εικόνες. Ήταν τόσο έντονο αυτό που ζήσαμε όλοι μας που θα το θυμόμαστε για πάντα. Διοργανώνουμε αυτή την έκθεση φωτογραφίας γιατί πιστεύουμε ότι πίσω από αυτές τις στιγμές που ο φωτογραφικός φακός κατάφερε να αιχμαλωτίσει και να απεικονίσει μ’ ένα κλίκ:
-κρύβεται μια απροσδιόριστη δύναμη που εκείνες τις στιγμές μας ένωσε σε μια γροθιά. Γεωργοί, κτηνοτρόφοι, πρόσκοποι, ερυθροσταυρίτες, εθελοντές… όλοι ήμασταν εκεί,
-κρύβεται η απεριόριστη αγάπη για τον τόπο μας,
-κρύβονται πλήθος συναισθημάτων, αγωνία, απόγνωση, ένταση, πάθος, αισιοδοξία, ελπίδα.
Γιατί δεν θέλουμε να ξεχάσουμε. Θέλουμε να θυμόμαστε για να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβεί.
Αυτή είναι η “δουλειά” του φωτογράφου Δημήτρη Αλεξούδη, που με αμείωτο πάθος επί 17 ημέρες παρέμενε στο μέτωπο της φωτιάς, αγωνιώντας για ένα κλικ. Πιστεύοντας ότι είναι χρέος μας να αναδεικνύουμε το έργο των ανθρώπων του τόπου μας, διοργανώνουμε τη συγκεκριμένη βιωματική έκθεση, η επιμέλεια της οποίας μεταμορφώνει έναν σύγχρονο αρχιτεκτονικά χώρο σε ένα περιβάλλον «πολεμικής ανταπόκρισης». Οι φλόγες, ο ήχος της φωτιάς, οι καμένες από την πυρκαγιά στολές των πυροσβεστών πλαισιώνουν τις φωτογραφίες του Δημήτρη Αλεξούδη προσφέροντας στον επισκέπτη μία μοναδική εμπειρία», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης.
*Αναζητήστε φωτογραφίες στην αντίστοιχη υπηρεσία του ΑΠΕ-ΜΠΕ
