Άγνωστα σκηνικά που συνέβησαν πίσω από τις κάμερες, απολαυστικές ιστορίες από γυρίσματα, ανάλυση του έργου του αξέχαστου δημιουργού Σταύρου Τσιώλη και προβολή των ταινιών που σκηνοθέτησε, περιλαμβάνονται στο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Θεσσαλονίκης. Η πλήρης ρετροσπεκτίβα στο έργο του Σταύρο Τσίωλη με τίτλο «Μια τόσο κοντινή παρουσία» ξεκινά την ερχόμενη Πέμπτη και θα διαρκέσει έως τις 13 Δεκεμβρίου.
Από την ταινία «Μικρός δραπέτης», με την οποία έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο το 1968, μέχρι την τελευταία του «Γυναίκες που περάσατε από δω» του 2017, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας θα προβληθούν και οι 13 ταινίες δικής του σκηνοθεσίας. Βέβαια ο ίδιος, εργάστηκε σε περισσότερες από πενήντα ταινίες ως βοηθός σκηνοθέτη.
Το αφιερώματα της Ταινιοθήκης θα πλαισιώσουν άνθρωποι από το επαγγελματικό του περιβάλλον, όπως ο Κώστας Ιορδανίδης, που ήταν μοντέρ στις σημαντικότερες ταινίες του Σταύρου Τσιώλη και θα αναλύσει στο κοινό τόσο τον κινηματογραφικό κόσμο που είχε πλάσει ο Έλληνας δημιουργός όσο και τη διαδικασία της ψηφιοποίησης του έργου του, αλλά και η τσελίστρια Εύη Καζαντζή, η οποία συμμετείχε στην ταινία «Ας περιμένουν οι γυναίκες» και θα μεταφέρει παρασκηνιακές πληροφορίες από τα γυρίσματα αυτής. Σε όλες τις προβολές μάλιστα, θα είναι παρούσα η κόρη του σκηνοθέτη, Κατερίνα Τσιώλη, με διάθεση να κάνει διάλογο με το κοινό.
«Πάντα έχουμε να πούμε πράγματα που ενδιαφέρουν τον κόσμο και ειδικά αυτούς που αγαπάνε το έργο του Σταυρού. Όλοι θέλουν να μάθουν κάποιες ιστορίες που δεν είναι γνωστές, που είναι πίσω από τη μηχανή», δηλώνει η κ. Τσίωλη στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Η ίδια, ξεκίνησε να συνεργάζεται μαζί του από την ηλικία των 13 ετών και σταδιακά κατέληξε να είναι παραγωγός και συν-σεναριογράφος σε πολλές ταινίες του, ενώ για άλλες έγραψε τη μουσική. «Ο κόσμος του σινεμά και μάλιστα δίπλα σε έναν τέτοιο άνθρωπο που είχε μία γοητεία στο να διηγείται, όπου το γύρισμα είχε πάντα ένα πολύ ωραίο κλίμα και αισθανόμασταν όλοι ότι κάτι σπουδαίο μπορεί να συμβεί εδώ που βρισκόμαστε, ήταν κάτι από το οποίο δεν θα μπορούσα να ξεφύγω», λέει χαρακτηριστικά.
Έτσι λοιπόν, ως μαθήτρια ακόμη, έπαιξε στην ταινία «Σχετικά με το Βασίλη» (1986) υποδυόμενη την κόρη του πρωταγωνιστή, ενώ το επόμενο καλοκαίρι δούλεψε στο σκριπτ της ταινίας «Ακατανίκητοι εραστές». Με το πέρασμα του χρόνου -κι ενώ βίωνε κάθε στάδιο της δημιουργίας του Σταύρου Τσιώλη στο σπίτι όπου ζούσαν, κατέληξε να γίνει βοηθός του και -αρκετά αργότερα, σπούδασε και η ίδια σκηνοθεσία στην Σχολή Σταυράκου «για να …θεωρητικοποιήσει την εμπειρία του γυρίσματος που είχε αρχικά», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Περίπου τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του πατέρα της, δηλώνει ότι δεν έχει φτάσει ακόμη στη φάση της αποδοχής, ωστόσο επιλέγει να ζει την κάθε μέρα και να είναι δημιουργική, επειδή είναι βέβαιη ότι αυτό θα ήθελε και ο ίδιος. Σύντομα μάλιστα πρόκειται να μπει στο στούντιο για την ηχογράφηση ενός single με τραγούδια σε στίχους του Σταύρου Τσιώλη και μουσική δική της.
Γυρίσματα χωρίς σενάριο και διανυκτέρευση σε εγκαταλελειμμένο σχολείο
Εκτός από την πλούσια κινηματογραφική κληρονομιά του πατέρα της, η Κατερίνα Τσιώλη «κουβαλά» και τις κοινές τους εμπειρίες, ενώ αφηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ μία από τις εκατοντάδες συναρπαστικές ιστορίες που έζησαν στη διάρκεια αυτών των δεκαετιών που συνεργάστηκαν.
Στην ταινία «Ακατανίκητοι εραστές», ένα αγόρι το σκάει από το ορφανοτροφείο για να πάει να βρει τη γιαγιά του στο χωριό. Στο δρόμο συναντά μία κοπέλα που της έχει χαλάσει το αμάξι και περνούν μαζί ένα μεγάλο μέρος του καλοκαιριού, ώσπου να τον πάει στον προορισμό του. Εκεί όμως δεν βρίσκει τη γιαγιά του, ενώ το χωριό είναι ερειπωμένο. Η κοπέλα εξαφανίζεται, ο μικρός Βασίλης πάει στην Τρίπολη να βγάλει το χειμώνα και ανήμερα της γιορτής του επιστρέφει στο χωριό, για να γίνει ο πρώτος του κάτοικος.
«Η παραπάνω περίληψη, είναι πολύ μεγαλύτερη από το σενάριο που υποβάλλαμε αρχικά στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, προκειμένου να μας δώσει τη σχετική άδεια. Θυμάμαι ότι πήγα να το καταθέσω εγώ και ήταν τρεις γραμμές, γραμμένες σε ένα από τα χαρακτηριστικά μπλε, σχολικά τετράδια της α’ δημοτικού, με το μεγάλο κενό πλαίσιο ανάμεσα στις γραμμές», θυμάται η κ. Τσιώλη.
Εν τέλει, κατάφεραν να πάρουν την άδεια, κυρίως λόγω των δειγμάτων που παρουσίασε ο σκηνοθέτης με τις δύο προηγούμενες δουλειές του «Μια τόσο μακρινή απουσία» (1985) και «Σχετικά με το Βασίλη» (1986). Έτσι λοιπόν, την επόμενη κιόλας μέρα, (σχεδόν) χωρίς σενάριο και χωρίς λεφτά, ξεκίνησαν για την πατρίδα του σκηνοθέτη για να κάνουν την πρώτη αμιγώς αρκαδική ταινία, κάτω από συνθήκες του ακραίου καύσωνα του ‘87.
«Ήμασταν ένα σφιχτό συνεργείο, με τέσσερα βασικά άτομα (συν δύο που μετά αποχώρησαν), τα γυρίσματα διήρκησαν 51 μέρες κι από αυτές, τις ’50 κοιμόμασταν σε ένα εγκαταλελειμμένο σχολείο όπου κάθε μέρα αποφασίζαμε όλοι μαζί τη συνέχεια του σεναρίου. Ήταν μία διαδικασία που λατρέψαμε, μας άρεσε πάρα πολύ αυτή η φοβερή ελευθερία και καταλαβαίναμε ότι είναι κάτι που πιθανότατα δεν θα μας ξανασυμβεί», σημειώνει.
Το …σκάουτινγκ για την εύρεση του πιτσιρικά – πρωταγωνιστή και η «Τόλμη και Γοητεία»
Ένα άλλο μεγάλο θέμα που προέκυψε, ήταν το ποιος θα είναι ο νεαρός πρωταγωνιστής, κάτι που αποφάσισαν να …ανακαλύψουν στο Νομό Αρκαδίας, όπου θα γίνονταν τα γυρίσματα. «Πριν την προετοιμασία πήγαμε ένα ταξίδι στην Επίδαυρο, όπου πετύχαμε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ των ομάδων Παλαιάς Επιδαύρου και Αδαμίου. Εκεί, ήταν ένας μικρός που δεν έπαιζε, αλλά γυρόφερνε με αγωνία το γήπεδο έξω από τις γραμμές. Συμφωνήσαμε ότι διαθέτει ακριβώς το σουλούπι που θέλαμε», λέει η Κατερίνα Τσιώλη.
Ο πατέρας της σκέφτηκε να τον προσεγγίσει αρχικά η ίδια, δεδομένου ότι είχαν μόνο έναν χρόνο διαφορά ηλικίας, κάτι που όμως ο 12χρονος απέφευγε συστηματικά και συνεχώς απομακρυνόταν όταν τον πλησίαζε. «Τελικά, μετά τη λήξη του αγώνα, ρωτήσαμε τον προπονητή, μας είπε ποιο παιδί είναι και κάναμε το πρώτο ραντεβού με την οικογένειά του. Την ώρα όμως που μπήκαμε στο σπίτι τους, έπαιζε στην τηλεόραση το σίριαλ “ Τόλμη και γοητεία”, οπότε δεν είπαμε τίποτα παραπάνω από ένα “ γεια”. Όταν ολοκληρώθηκε το επεισόδιο, τότε μόνο ξεκινήσαμε την κουβέντα», επισημαίνει γελώντας και σημείωσε πως ήταν η πρώτη φορά που έβλεπε τη συγκεκριμένη αμερικανική σαπουνόπερα.
Στο πλαίσιο της ρετροσπεκτίβας στο έργο του Σταύρου Τσιώλη, εκτός από τις προβολές που θα έχει καθημερινά από τις 7 έως τις 13 Δεκεμβρίου στο Ολύμπιον, θα πραγματοποιηθεί και μία μουσική βραδιά στις 11/12, με το μουσικό σχήμα των Qarabağ (Καραμπάχ) που θα παίξει τραγούδια που έντυσαν τις ταινίες του Σταύρου Τσιώλη, όπως και άλλα που ερμηνεύτηκαν σε ταινίες του, αλλά δεν ηχογραφήθηκαν ποτέ.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
