Tους 4 βασικούς άξονες για σύγχρονες και ισχυρές Περιφέρειες, ζητήματα τα οποία θα απασχολήσουν το ετήσιο Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών, έθεσε ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ και περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, στην εισήγηση του, κατά την έναρξη των εργασιών, ενώ τόνισε πως τα τελευταία χρόνια των μεγάλων και πολλαπλών κρίσεων, οι 13 Περιφέρειες της χώρας ανέλαβαν ρόλους, ανταποκρίθηκαν με επιτυχία σε θέματα, πέραν από την καταστατική τους αποστολή.
Το 1ο ζήτημα είναι εκείνο των αρμοδιοτήτων, όπως ανέφερε, με την σημείωση, ότι «σε κάποιες περιπτώσεις αλληλοκαλύπτονται, δεν είναι ξεκάθαρες, σε άλλες περιπτώσεις μεταβιβάζονται χωρίς πόρους και ανθρώπινο δυναμικό και σε άλλες περιπτώσεις είναι τόσο διασκορπισμένες, που στο τέλος, κανένας επί της ουσίας δεν μπορεί να λειτουργήσει – και το χειρότερο, πολίτες δεν γνωρίζουν ποιος έχει την ευθύνη».
Ο Απόστολος Τζιτζικώστας υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει άλλος χρόνος, υπάρχει ανάγκη από ξεκάθαρες κάθετες αρμοδιότητες, που θα συνοδεύονται όμως από τους αντίστοιχους πόρους.
Αναφερόμενος στις ανάγκες για ανθρώπινο δυναμικό, είπε πως είναι τεράστιες και άμεσες, διότι μετά από 13 χρόνια χρειάζονται προσλήψεις και αύξηση των εργαζομένων σε συγκεκριμένες ειδικότητες, ώστε οι Περιφέρειες της χώρας, να λειτουργήσουν και να ανταποκριθούν στον πολυδιάστατο ρόλο τους.
«Η κινητικότητα δεν καλύπτει τις ανάγκες των Περιφερειών, ούτε ποσοτικά, ούτε ποιοτικά – το αντίθετο, δημιουργεί μείζον ζήτημα αποδυνάμωσής τους από έμπειρο στελεχιακό δυναμικό» είπε χαρακτηριστικά.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον 2ο άξονα συζήτησης. Όπως τόνισε, δεν επαρκούν οι πόροι που διαθέτουν οι Περιφέρειες για μεγάλα έργα, τα οποία θα πρέπει να είναι εναρμονισμένα με τα νέα δεδομένα για την θωράκιση πόλεων και χωριών από τα ακραία φαινόμενα και τις νέες συνθήκες. Παράλληλα, υποστήριξε πως πρέπει να μειωθεί η γραφειοκρατία των αδειοδοτήσεων, με την κάθετη ευθύνη των Περιφερειών.
«Πρέπει κάθετα οι Περιφέρειες να έχουν τη δυνατότητα να αδειοδοτούν δια των υπηρεσιών τους τα έργα αρμοδιότητάς τους. Αυτό σημαίνει αρμοδιότητα. Η ανάληψη από την αρχή έως το τέλος της ευθύνης υλοποίησης, για να μπορούμε να παρεμβαίνουμε πιο έγκαιρα και αποτελεσματικά, αλλά και για να ασχολούνται τα υπηρεσιακά στελέχη των Περιφερειών με τη δουλειά τους και την προστασία των πολιτών κι όχι να αναλώνονται σε ατέρμονες ανταλλαγές εγγράφων με άλλες δημόσιες υπηρεσίες, ενώ ταυτόχρονα να πρέπει να αντιμετωπίσουν κατηγορίες και ελέγχους για τυχόν καθυστερήσεις».
Ο 3ος άξονας είναι οι πόροι και η χρηματοδότηση. Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας ανέφερε πως στο ΕΣΠΑ 2021 – 2027, η ΕΝΠΕ, σε στενή συνεργασία με την κυβέρνηση, κατάφερε να εξασφαλίσει για τις 13 Περιφέρειες της χώρας τους περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους από ποτέ, ενώ εξέφρασε την εκτίμηση, πως «η πραγματική μας επιτυχία θα είναι να καταφέρουμε και στο νέο ΕΣΠΑ, να αξιοποιήσουμε όλους τους διαθέσιμους πόρους, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο ευρώ, όπως άλλωστε κάναμε και στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, εκτοξεύοντας τους ρυθμούς απορρόφησης και υλοποίησης έργων».
Ωστόσο, παρατήρησε ότι «το ΕΣΠΑ έπρεπε να αποτελέσει το πρότυπο συνεργασίας και αποτελεσματικότητας μεταξύ των Περιφερειών και της κεντρικής πολιτείας και στο Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι που δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έγινε. Αυτό δηλαδή που είδαμε να συμβαίνει στην Ευρώπη με τις Περιφέρειες, να συμμετέχουν και στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση των έργων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τώρα όμως, αυτό που έχει σημασία είναι τα έργα να τρέξουν και να ολοκληρωθούν εντός των αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων. Και εδώ, θα μου επιτρέψετε να τονίσω, ότι πρέπει άμεσα να δοθεί παράταση των χρόνων υλοποίησης και να μην απενταχθεί κανένα έργο του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα έργα πρέπει να τα κάνουμε και θα τα κάνουμε. Αλλά για να το πετύχουμε, απαιτείται η αδιάλειπτη χρηματοδότηση, προκειμένου τα έργα να εξελίσσονται ομαλά, χωρίς διακοπές. Και το αναφέρω αυτό, γιατί είναι η δεύτερη χρονιά που στο πιο κρίσιμο δίμηνο του έτους, αντί να αυξάνονται οι ροές χρηματοδότησης προς τις Περιφέρειες, δια του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, δυστυχώς μειώνονται. Κι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο, επειδή αντανακλά σε όλα τα μικρά και μεγάλα έργα σε όλη την Ελλάδα. Είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα που θα το συζητήσουμε και στην αυριανή θεματική ενότητα με τους αρμόδιους υπουργούς, γιατί είναι ένα θέμα που πρέπει να λυθεί άμεσα, ώστε να ομαλοποιηθεί η κατάσταση και στις 13 Περιφέρειες της χώρας».
Ο 4ος άξονας, είναι η μετάβαση από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση στην περιφερειακή διακυβέρνηση, ένα όραμα για ισχυρές Περιφέρειες στη νέα εποχή, τόνισε ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ. Σχετικά, ο κ. Τζιτζικώστας ανέφερε: «Όλα όσα προανέφερα και τα οποία πρέπει να επιτευχθούν, αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για έναν σύγχρονο τρόπο λειτουργίας, όπως συμβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με έχετε ακούσει πολύ συχνά να μιλώ για το όραμά μας, τη μετάβαση από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση στην περιφερειακή διακυβέρνηση. Πιστεύω ότι πλέον έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να κάνουμε στην Ελλάδα το επόμενο μεγάλο βήμα, να μπούμε στη σύγχρονη εποχή. Με απευθείας έσοδα στις Περιφέρειες. Με οικονομική ανεξαρτησία και πλήρη θεσμική θωράκιση. Με ενίσχυση του πολιτικού ρόλου των Περιφερειών. Με αρμοδιότητες οριζόντιες και κάθετες, που θα διατρέχουν τομείς όπως η Υγεία, η Παιδεία, οι Μεταφορές. Μην ξεχνάτε ότι οι Περιφέρειες είναι ο θεσμός που βρίσκεται πιο κοντά στις τοπικές κοινωνίες, που λογοδοτεί απευθείας στους πολίτες, που ξέρει καλύτερα τις ανάγκες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής, που απέδειξε στις κρίσεις ότι είναι πυλώνας σταθερότητας και αποτελεσματικότητας. Τώρα είναι η ώρα, που μπροστά μας έχουμε τις μεγάλες προκλήσεις. Και μπορώ σήμερα να σας διαβεβαιώσω, ότι οι 13 Περιφέρειες της χώρας είναι έτοιμες να αναλάβουν αυτόν τον κομβικό ρόλο. Μπορούν να στηρίξουν και να ενισχύσουν την εθνική προσπάθεια για περισσότερη ανάπτυξη, για πιο δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη, για εξωστρέφεια και ανταγωνιστικότητα, για την Ελλάδα της επόμενης ημέρας. Με σύγχρονες, ισχυρές Περιφέρειες και με συνεργασία θα ξεκλειδώσουμε την κοινή μας επιτυχία, που θα είναι επιτυχία της πατρίδας, θα είναι επιτυχία της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό, από αυτό το βήμα, ζητώ και επίσημα τη συμμετοχή των Περιφερειών και των δήμων στη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση, που θα αρχίσει του χρόνου. Γιατί πιστεύω ότι είναι χρυσή ευκαιρία να εμπεδωθεί αυτή η νέα μορφή συνεργατικότητας μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της κεντρικής Πολιτείας.
Μ. Τζώρα
