Την ώρα που στις κινηματογραφικές αίθουσες του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης βγαίνουν …φαντάσματα, μέσα από 33 ταινίες – διαμάντια του παγκόσμιου σινεμά, στον εκθεσιακό χώρο του Glass House, στην προβλήτα 1 στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης, ξυπνούν επίσης τέσσερα «φαντάσματα» και παρουσιάζουν το έργο τους.
Πρόκειται για κάποιους από τους σημαντικότερους Έλληνες εικαστικούς του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, οι οποίοι έχουν φύγει από τη ζωή και «επιστρέφουν» στο παρόν μας, με έργα που άλλαξαν την ιστορία της σύγχρονης ευρωπαϊκής τέχνης.
«Στο πλαίσιο του κεντρικού αφιερώματος για τα φαντάσματα, κάνουμε και μία έκθεση, η οποία -σε αντίθεση με άλλες χρονιές, δεν ήταν ανάθεση σε νέους καλλιτέχνες, αλλά ήταν επιστροφή τεσσάρων καλλιτεχνών που δεν είναι πια στη ζωή και ως …φαντάσματα ήρθαν στη Θεσσαλονίκη για να φέρουν κάποια μυστικά, κάποιους ψιθύρους, κάποιους φόβους από το παρελθόν», δήλωσε κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της έκθεσης «Φ ΝΤΑΣΜ ΤΑ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Με την είσοδό του στην κάθε αίθουσα της έκθεσης ο επισκέπτης, εισέρχεται στον κόσμο του Νίκου Κεσσανλή, του Βλάση Κανιάρη, της Σίλειας Δασκοπούλου και του Ιάσονα Μολφέση αντίστοιχα. Σαν …υποσημείωση, έργα του φωτογράφου του σήμερα Δημήτρη Τσουμπλέκα, «σχολιάζουν» τα εκθέματα των τεσσάρων.
«Αφού είχε κάνει ο Ορέστης την επιλογή των έργων των τεσσάρων καλλιτεχνών, έψαξα στη δική μου δουλειά των τελευταίων εννέα ετών, που αποτελείται από δύο μεγάλες ενότητες τον «Αμαζόνιο» και το «Ναυάγιο με θεατή» και επέλεξα κάποιες φωτογραφίες που θεωρώ ότι συνομιλούν πολύ άμεσα με το έργο των τεσσάρων, και ανοίγουν ένα είδος διαλόγου μαζί τους», υπογράμμισε ο κ. Τσουμπλέκας.
«Τα θέματα που παρουσιάζουν οι τέσσερις εικαστικοί έχουν να κάνουν με την ίδια την τέχνη της ζωγραφικής και του κινηματογράφου, με τη θέση της γυναίκας σε μία πατριαρχική κοινωνία, με την πολιτική των μεταναστών και των ανθρώπων που δεν έχουν λόγο και δύναμη σε ένα σκληρό κόσμο και με την τεχνολογία η οποία κάποτε ήταν μια ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο και τώρα είναι ένας φόβος ότι ίσως η μηχανή που ελπίζαμε ότι θα μας βοηθήσει, τώρα φοβόμαστε ότι μπορεί να μας κυριεύσει και να μας καταδυναστεύσει», περιγράφει ο κ. Ανδρεαδάκης.
Τα έργα του Νίκου Κεσσανλή (1930-2004) είναι από τη σειρά «Φαντασμαγορίες της ταυτότητας», όπου είχε τοποθετήσει ανθρώπους πίσω από μια διάφανη οθόνη, τους ζήτησε να ποζάρουν σε διαφορετικές στάσεις και να κινούνται, ενώ τους φώτιζε με προβολείς. Φωτογραφίζοντας τις σκιές που εμφανίζονταν στην οθόνη, πέτυχε μια τεράστια γκάμα φωτοσκιάσεων, αποχρώσεων του μαύρου και του λευκού και αλλοιώσεων των περιγραμμάτων. Τα φωτογραφικά …σχόλια του Δημήτρη Τσουμπλέκα, ανήκουν σε μία σειρά που στο σύνολό της -όπως είπε o ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, είχε δημιουργηθεί στο εργαστήριο του Κεσσανλή.
Στη διπλανή αίθουσα οι πρώτες ντυμένες με κουρέλια κούκλες που κατασκεύασε ο Βλάσης Κανιάρης (1928-2011) είναι στην πραγματικότητα ρούχα από τα οποία απουσιάζει η ανθρώπινη σάρκα. Με αυτά τα έργα συνομιλούν φωτογραφίες του Τσουμπλέκα με αναφορές στα φθαρμένα ρούχα.
Ακολούθως, τα γυναικεία κυρίως πορτρέτα της Σίλειας Δασκοπούλου (1936-2006) θυμίζουν μάσκες απόκοσμων όντων και «δένουν» άψογα με τα αντίστοιχα φωτογραφικά θέματα του Τσουμπλέκα.
Τέλος, από τον Ιάσων Μολφέση (1925-2009) επιλέχθηκαν τα ανάγλυφα έργα που περιλαμβάνουν στοιχεία της κωδικοποιημένης γλώσσας των πρώτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, με υλικά όπως ο πολυεστέρας, ο γύψος, το μέταλλο, τα φύλλα αλουμινίου. Σχετικές με την ύλη και τις υφές είναι και οι φωτογραφίες που συνοδεύουν ως σχόλια.
«Όντως οι φωτογραφίες μου παραπέμπουν σε σημειώσεις και επιλέξαμε αυτόν τον τρόπο ανάρτησης και παρουσίας για να είναι διακριτικός. Δεν θα βάζαμε ένα έργο που να … “ανταγωνίζεται” τα υπόλοιπα», τόνισε ο φωτογράφος, λέγοντας ότι εκεί εδράζεται για τον ίδιο η έννοια των φαντασμάτων: Στη διαρκή και μόνιμη σχέση με τους προηγούμενους καλλιτέχνες.
Η έκθεση «Φ ΝΤΑΣΜ ΤΑ / FANT SM S» θα διαρκέσει έως τις 12 Νοεμβρίου, με ωράριο λειτουργίας 10.00-22.00 και είσοδο ελεύθερη.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
