Δυστυχώς για την ανθρωπότητα, δεν είναι πάντα οι ακριβοδίκαιοι αυτοί που έχουν δίκιο. Saull Bellow, 1914-2005, Καναδοαμερικανός συγγραφέας

Το γνωστό επιτραπέζιο Υπερατού …τώρα και στην τέχνη της Ρωσικής Πρωτοπορίας από το MOMus

30 Δεκεμβρίου, 2023

Ανάμεσα σε πολυτελή αυτοκίνητα «κερδίζει» αυτό με τη μεγαλύτερη τελική ταχύτητα, τους περισσότερους ίππους ή την επιτάχυνση. Συγκρίνοντας ποδοσφαιριστές αναζητούμε ποιος έβαλε τα περισσότερα γκολ ή είχε το μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών σε κάποιο πρωτάθλημα. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση έργων τέχνης; Ποιο είναι το …υπερατού τους;

Το δημοφιλές παιχνίδι της δεκαετίας του ’70, ’80 και ’90 με κάρτες που είχαν φωτογραφίες συγκεκριμένης θεματολογίας και οι παίκτες συνέκριναν τα χαρακτηριστικά των εικονιζόμενων θεμάτων -που στην πρώτη έκδοση ήταν κυρίως οχήματα- κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με θέμα έργα τέχνης και κινήματα των αρχών του 20ού αιώνα στη Ρωσία και τίτλο: «Avant Card: Ένα παιχνίδι για την τέχνη της Ρωσικής Πρωτοπορίας», που βασίστηκε στα έργα τέχνης της Συλλογής Κωστάκη του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης.

«Τόσο η συλλογή Κωστάκη, όσο και η ρωσική πρωτοπορία, είναι κάτι …εξωτικό, δηλαδή όχι πολύ οικείο στους περισσότερους. Οπότε θελήσαμε να βρούμε τρόπους να ‘ρθει πιο κοντά στον κόσμο και ένα παιχνίδι πάντα βοηθάει με έναν διαφορετικό τρόπο να προσεγγίσεις οτιδήποτε» δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Δ.Σ. του MOMus Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος.

Οι παίκτες λοιπόν παίρνουν στα χέρια τους τις πενήντα κάρτες του παιχνιδιού, που περιλαμβάνουν τα βασικά έργα της συλλογής Κωστάκη, με πληροφορίες όπως η ονομασία τους, ο καλλιτέχνης που τα δημιούργησε, αλλά και το ρεύμα στο οποίο ανήκουν και συγκρίνουν τα χαρακτηριστικά τους, προκειμένου να κερδίσουν τις κάρτες των αντιπάλων τους και να συγκεντρώσουν όσο περισσότερες γίνεται, για να αναδειχθούν νικητές. «Αναγράφεται το έτος δημιουργίας του κάθε έργου και στην κατηγορία αυτή, κερδίζει το πιο παλιό. Μετά έχουμε την κατηγορία της διάστασης, όπου κερδίζει αυτό με το μεγαλύτερο μέγεθος, ενώ ταυτόχρονα ο παίκτης έχει και μία εικόνα του πόσο μεγάλο είναι το έργο», εξηγεί ο κ. Χριστοφιλόπουλος.

Στη συνέχεια συγκρίνεται ο βαθμός νεωτερικότητας, δηλαδή το πόσο καινοτόμο ήταν το έργο όταν φτιάχτηκε, η περιπλοκότητα της τεχνικής, η δημοτικότητα του καλλιτέχνη και τέλος η προοπτική μελλοντικής ανάδειξης. «Στην κατηγορία “δημοτικότητα του καλλιτέχνη” ο Καζιμίρ Μαλέβιτς αυτή τη στιγμή είναι στο top, όμως ο ίδιος είναι χαμηλά στην “προοπτική μελλοντικής ανάδειξης”, γιατί έχει ήδη αναδειχθεί. Αντίθετα η Λιουμπόβ Ποπόβα, αν και έχει αρκετά υψηλό βαθμό στη δημοτικότητα, είναι ακόμη υψηλότερος αυτός της προοπτικής μελλοντικής ανάδειξης, γιατί μπορεί να δώσει πολλά ακόμα», προσθέτει ο πρόεδρος του MOMus.

Χαρακτηριστικό …παγίδα ενδεχομένως να αποτελεί η περιπλοκότητα της τεχνικής, καθώς όπως αναφέρει ο ίδιος, «κάποια έργα μπορεί να μοιάζουν εύκολα, όπως ας πούμε το “Μαύρο Τετράγωνο” του Μαλέβιτς, όμως αν δεις τον πίνακα ζωντανό, νομίζεις ότι είναι μία λάμπα που φέγγει». Το συγκεκριμένο έργο στην κατηγορία «βαθμός νεωτερικότητας» …σπάει το κοντέρ, καθώς την περίοδο εκείνη που όλοι ζωγράφιζαν συμβατικά θέματα, όπως π.χ. τοπία, ήταν ό,τι πιο καινοτόμο μπορούσε να σκεφτεί κανείς.

Τη «βαθμολογία» των έργων έβαλαν οι Μαρία Τσαντσάνογλου και Αγγελική Χαριστού, οι οποίες υπογράφουν και την επιμέλεια του παιχνιδιού, ενώ πολύτιμη ήταν η βοήθεια της Ομάδας Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, καθώς θα ενταχθεί και εκεί με διάφορους τρόπους. Τον γραφιστικό σχεδιασμό και την εικονογράφηση έκανε η Κωνσταντίνα Κυρατζίδου. «Όλα αυτά τα έργα που υπάρχουν μέσα στο παιχνίδι, δεν μπορούμε να τα εκθέσουμε ταυτόχρονα, οπότε ο κάτοχος του παιχνιδιού έχει στα χέρια του μία επιλογή έργων που θεωρούμε ότι είναι σπουδαία, εκπροσωπούν σημαντικά ρεύματα και υπάρχει μία επιμέλεια, σαν να είναι ουσιαστικά μία έκθεση», τονίζει ο κ. Χριστοφιλόπουλος.

Το επιτραπέζιο παιχνίδι υπερατού «Avant Card: Ένα παιχνίδι για την τέχνη της Ρωσικής Πρωτοπορίας» κυκλοφορεί σε ελληνική και αγγλική έκδοση, υπάρχει στα πωλητήρια όλων των μουσείων του MOMus σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ η αγγλική του έκδοση σύντομα θα είναι διαθέσιμη και σε άλλα μουσεία της χώρας και του εξωτερικού.

Βαρβάρα Καζαντζίδου

*Φωτογραφίες MOMus/Αντώνης Βλάχος

© ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ και παραχωρούνται σε συνδρομητές μόνον για συγκεκριμένη χρήση.