Πρώτη εβδομάδα του εορταστικού Δεκεμβρίου και στο κινηματογραφικό πρόγραμμα έρχονται να προστεθούν ακόμη επτά νέες ταινίες, για να βρουν απέναντί τους τη «Φόνισσα», που έκανε, πέρα από κάθε προσδοκία, ένα ομολογουμένως εντυπωσιακό «άνοιγμα» το προηγούμενο επταήμερο. Από τις αποψινές πρεμιέρες ξεχωρίζει «το κύκνειο άσμα» η τελευταία ταινία του σημαντικού Άγγλου σκηνοθέτη Κεν Λόουτς «Η Τελευταία Παμπ», ενώ ο φιλόδοξος «Μαέστρος» του Μπράντλεϊ Κούπερ αναμένεται να τραβήξει το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού. Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και το ιρλανδικό ντοκιμαντέρ «Γάζα».
Η Τελευταία Παμπ
(“ The Old Oak”) Κοινωνικό δράμα, βρετανικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Κεν Λόουτς, με τους Ντέιβ Τέρνερ, Έμπλα Μαρί, Τρέβορ Φοξ, Νιλ Λάιπερ κα.
Το κύκνειο άσμα του Κεν Λόουτς, όπως τουλάχιστον δήλωσε ο ίδιος, ο βασικότερος εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού μάχιμου κοινωνικού σινεμά. Μία αντιπροσωπευτική ταινία του Άγγλου σκηνοθέτη, που έκανε πρεμιέρα στο φετινό φεστιβάλ των Καννών, απ’ το οποίο έχει φύγει δυο φορές με τον Χρυσό Φοίνικα.
Ακολουθώντας τους απλούς και ορισμένες φορές μελοδραματικούς δρόμους, τους λιτούς αυθεντικούς διαλόγους, χωρίς να ενδιαφέρεται πλέον για φιλολογικές φιοριτούρες, ψαγμένους χαρακτήρες και εμπνεύσεις που θα εμπλουτίσουν το σενάριο, το οποίο έγραψε μαζί με τον Πολ Λάβερτι και πάλι, ο 87χρονος σκηνοθέτης θα μπει κατευθείαν στο ψαχνό του θέματός του.
Από τα πρώτα του πλάνα, ο Λόουτς θα δείξει τις προθέσεις του, θα μας ρίξει στα βαθιά, όταν σε μια κωμόπολη της βορειοανατολικής Αγγλίας, κάποτε τόπο ανθρακωρύχων, που παρακμάζει για δεκαετίες, καταφθάνουν με λεωφορείο Σύριοι πρόσφυγες, οι οποίοι δέχονται τον τραμπουκισμό ορισμένων κατοίκων. Οι φτωχοί απόγονοι των εργατών απέναντι στους εξαθλιωμένους πρόσφυγες. Ο ιδιοκτήτης της παλαιότερης παμπ, που παραμένει ανοικτή, ως μοναδική διέξοδος διασκέδασης στους κατοίκους, αντιθέτως με τους πολλούς και τους πελάτες του, θα τους δει με καλό μάτι και θα έρθει κοντά με μία νεαρή θαρραλέα πρόσφυγα, η οποία περιφρονεί τις σεξιστικές και άλλες απειλές που δέχεται. Αυτή θα έχει μια ιδέα για να μονιάσουν οι δυο κοινότητες, με τη διοργάνωση συσσιτίων για όσους έχουν ανάγκη, δηλαδή τους ντόπιους που ζουν πλέον με κοινωνικά επιδόματα και τους πρόσφυγες.
Ο Κεν Λόουτς, θέτει τους προβληματισμούς του με τη γνωστή του αμεσότητα. Για το προσφυγικό ζήτημα και την περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της αγγλικής κοινωνίας, που ξεχνούν την καταγωγή τους, τους αγώνες τους και τη συντροφικότητα που είχαν επιδείξει σε δύσκολες εποχές. Ανθρώπους που όμως προδόθηκαν πολλές φορές και βρέθηκαν έρμαια ξενοφοβικών νοοτροπιών και ιδεολογίες μίσους.
Ο Λόουτς, όμως, θα κάνει εύστοχες παρατηρήσεις και για μια σειρά από άλλα θέματα, όπως τα παιχνίδια κερδοσκοπίας με τα ακίνητα και την περαιτέρω απαξίωση της ζωής των φτωχών Άγγλων, το δέσιμο των προσφυγικών οικογενειών, της απώλειας (ο πρόσφατα χήρος ιδιοκτήτης της παμπ) και της δύναμης που μπορεί να βρει ένας άνθρωπος στα αισιόδοξα μάτια μιας νέας γυναίκας.
Με σκόπιμη απλοϊκότητα αλλά και ξεχωριστή ευαισθησία ο Λόουτς θα αφηγηθεί την ιστορία του με ευκρίνεια και χωρίς κανέναν δισταγμό, προσπαθώντας να αφυπνίσει, κάτι στο οποίο πάντα στόχευε ο κινηματογράφος του.
Συμπαθέστατη η πρωτοεμφανιζόμενη Σύρια ηθοποιός Έμπλα Μαρί, παρά την εμφανή υποκριτική της απειρία και ικανός της συμπαραστάτης ο Ντέιβ Τέρνερ, ενώ τη χάρη τους έχουν και οι υπόλοιποι ερασιτέχνες ηθοποιοί που χρησιμοποίησε ο Λόουτς.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Το «Old Oak» (Παλιά Βελανιδιά) είναι η τελευταία παμπ, ο μοναδικός δημόσιος χώρος που έχει απομείνει σε μια κοινότητα πρώην ανθρακωρύχων που παρακμάζει εδώ και 30 χρόνια. Ο ιδιοκτήτης TJ Μπαλαντάιν παλεύει να την κρατήσει ανοιχτή, και τα πράγματα χειροτερεύουν όταν η παμπ γίνεται αντικείμενο έριδας μετά την άφιξη προσφύγων από τη Συρία. Εντωμεταξύ, μια απρόσμενη φιλία ανθίζει ανάμεσα στον TJ και μια νεαρή Σύρια, τη Γιάρα. Θα μπορέσουν να βρουν έναν τρόπο ώστε οι δύο κοινότητες να καταλάβουν η μία την άλλη;
Ο Μαέστρος
(“ Maestro”) Βιογραφικό δράμα, αμερικάνικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Μπράντλεϊ Κούπερ, με τους Μπράντλεϊ Κούπερ, Κάρεϊ Μάλιγκαν, Ματ Μπόμερ, Σαμ Νίβολα, Σάρα Σίλβερμαν κα.
Καλλιγραφική και ιδιαιτέρως λουσάτη βιογραφία ενός θρύλου της κλασικής μουσικής και του μιούζικαλ, του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, με υπέροχα σκηνικά και κοστούμια, μελετημένη ανασύσταση της εποχής και έξοχες φυσικά μελωδίες, αλλά ως αποτέλεσμα αρκετά επιφανειακό και συμβατικό, που χάνει την ισορροπία του παραπατώντας μεταξύ του θαυμασμού για τον φημισμένο συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας και αυτοθαυμασμού του σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή Μπράντλεϊ Κούπερ.
Αν συνδυάσεις τη σπουδή του Κούπερ να περάσει στη σκηνοθεσία, με τη δεύτερη ταινία του, έπειτα από το σχετικά αδιάφορο ριμέικ του «Ένα Αστέρι Γεννιέται» και το αυτοματοποιημένο σύστημα απονεύρωσης που διαθέτει το Netflix, το αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο.
Η ταινία ξεκινά με τον Μπέρνσταϊν σε μεγάλη ηλικία να κοιτά τον φακό με υγρό βλέμμα και με τσιγάρο στο στόμα και με μία συγκινησιακή φόρτιση να λέει σε κάποια από τις συνεντεύξεις πόσο του λείπει η σύζυγός του, που πέθανε από καρκίνο το 1978. Ακολουθεί μία αναδρομή σε ασπρόμαυρο, όταν ο νεαρός φιλόδοξος και ελπιδοφόρος συνθέτης, που περίμενε μία ευκαιρία, δίπλα σε ιερά τέρατα, όπως ο Άαρον Κόπλαντ και ο Τζέρεμι Ρόμπινς, ξυπνά δίπλα σε έναν άνδρα, απ’ τους πολλούς εραστές του, μαθαίνοντας τα χαρμόσυνα νέα: πρέπει να αντικαταστήσει στο πόντιουμ τον Ρόμπινς, που αρρώστησε ξαφνικά.
Η τύχη θα του φέρει και τη γνωριμία με την Φελίσια Μοντεαλέγκρε, μία γυναίκα που θα τον ωθήσει ακόμη περισσότερο προς την κορυφή, θα του δώσει έμπνευση και χαρά, αλλά σιγά σιγά η ενθαρρυντική εκκίνηση δίνει τη θέση της σε μία συμβατική προσέγγιση, ενός βιογραφικού θαυμασμού, για τη μουσική και τη δημιουργική έμπνευση του Μπέρνσταϊν. Ενός καλλιτέχνη που δείχνει να λατρεύει τη γυναίκα τη ζωής του, αλλά να υποκύπτει ουκ ολίγες φορές στους πειρασμούς, στις ομοφυλοφιλικές του σχέσεις. Έτσι, μια βιογραφία υψηλών προδιαγραφών περιορίζεται στις περιορισμένες διαστάσεις ενός οικογενειακού «πικάντικου» δράματος.
Είναι φανερό ότι το σύνθετο πορτρέτο του ιδιοφυούς συνθέτη, ενός μπερδεμένου μοναχικού και ναρκισσιστή ανθρώπου, που δεν μπορεί, όμως, να ζήσει μόνος, παραμένει ανεξερεύνητο σε μεγάλο βαθμό και αυτό διότι ο Κούπερ στέκεται κυρίως στις συνωμοτικές προσπάθειές του για να κρύψει το πάθος του προς τους άνδρες, για χάρη της καριέρας του. Η σχεδόν μονοδιάστατη προσέγγιση μίας προσωπικότητας που επηρέασε καθοριστικά τη μουσική, δείχνει να φτάνει σε αδιέξοδο και τη μοναδική διέξοδο τη δίνει η σύζυγός του, με τον καλοσχεδιασμένο χαρακτήρα της, τη στωική υπομονή της και την έκρηξή της στο τέλος.
Το ελκυστικό περιτύλιγμα, τελικά, εισχωρεί και στον πυρήνα της ταινίας, που μπορεί θεματικά να ποντάρει στα Όσκαρ, αλλά παραμένει πεισματικά άνευρη και πολύ μικρότερη από το μέγεθος της θρυλικής προσωπικότητας του Μπερνστάιν.
Η προσπάθεια του Μπράντλεϊ Κούπερ να μπει στο σώμα του Μπέρνσταϊν πετυχημένη, όχι όμως και στην ταλαιπωρημένη ψυχή του, ενώ η Κάρεϊ Μάλιγκαν άψογη, πιθανότατα βάζει υποψηφιότητα για το Όσκαρ Β γυναικείου ρόλου.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Η αξεπέραστη και παράφορη σχέση του θρυλικού μαέστρου Λέοναρντ Μπερνστάιν με την κοσταρικανή ηθοποιό Φελίσια Μοντεαλέγκρε Κον Μπερνστάιν, που κράτησε μία ζωή.
Αγάπη, Ζωή
(«Love Life») Δραματική ταινία, ιαπωνικής και γαλλικής παραγωγής του 2022, σε σκηνοθεσία Κότζι Φουκάντα, με τους Φουμίνο Κιμούρα, Κέντο Ναγκαγιάμα, Άτομ Σουνάντα κα.
Χαμηλόφωνο τρυφερό οικογενειακό δράμα, που διακρίνεται για τη διαπεραστική του ματιά, αλλά ορισμένες φορές μοιάζει τόσο απόμακρο από τους ήρωές του και ψυχολογικά στεγνό, που νομίζεις ότι στην Ιαπωνία η ζωή είναι ένα σιωπηλό παιχνίδι με κύβους, που απλώς πρέπει να βάλεις στη σωστή σειρά. Μια ζωή που δεν διαταράσσεται ούτε αν πέσει ο ουρανός και τους πλακώσει, όπως και της οικογένειας στην οποία εστιάζει ο Ιάπωνας σκηνοθέτης.
Η ταινία του Κότζι Φουκάντα, που διαγωνίστηκε για το Χρυσό Λέοντα στο φεστιβάλ της Βενετίας, βάζει στο επίκεντρό της μία μέση οικογένεια, που ζει ήρεμα στο μικρό της σπίτι. Η Ταέκο και ο γιος της, από τον προηγούμενο γάμο, ζουν με τον δεύτερο σύζυγό της Τζίρο, οι γονείς του οποίου δεν μπορούν να δεχθούν ότι ο γιος τους έχει παντρευτεί μία χωρισμένη γυναίκα με παιδί. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που το ζευγάρι δείχνει ελαφρώς αποξενωμένο. Όταν στη γιορτή του ο 6χρονος γιος θα πνιγεί στην μπανιέρα, ο άνδρας και η γυναίκα θα απομακρυνθούν περισσότερο, ενώ θα εμφανιστεί και ο εξαφανισμένος πατέρας του παιδιού, ένας κωφός άντρας, από την Κορέα, που στην Ιαπωνία ζει ως άστεγος.
Η απώλεια, οι ενοχές, η συγχώρεση και η ψυχρότητα των σχέσεων αναδεικνύονται, αλλά όχι και το ζητούμενο, δηλαδή τη δύναμη της αγάπης, που φανερώνει και το ομότιτλο τραγούδι της Ακίνο Γιάνο, απ’ το οποίο εμπνεύστηκε ο σκηνοθέτης την ταινία και ακούγεται στο φινάλε. Όπως λέει κάποιο στιχάκι του τραγουδιού «όση κι αν είναι η απόσταση μεταξύ μας, τίποτε δεν θα με σταματήσει να σε αγαπώ».
Ε, αυτή η βαθύτερη αγάπη, στην ταινία μοιάζει με συγκατάβαση στη μοίρα, που θέλει το ζευγάρι ενωμένο. Και αυτό το κάνει ο σκηνοθέτης αψυχολόγητα, ασυγχρόνιστα, με ένα στόρι που στριγκλίζει από απελπισία και οδύνη αλλά οι ήρωες αναδίδουν μια νυσταλέα μελωδία και μάλιστα απλωμένη σε δυο ώρες διάρκεια.
Και πέραν αυτών, ο Φουκάντα, προς το τέλος θα μπει στον πειρασμό και θα υποκύψει σε δραματουργικές ευκολίες, σε απίστευτες συμπτώσεις και υπερβολές που δύσκολα μπορούν να γίνουν πιστευτές, ενώ οι χαρακτήρες του παραμένουν απαθείς σε ό,τι γίνεται.
Όπως είναι λογικό, οι ερμηνείες είναι άχρωμες, άψυχες, ακολουθώντας τους αδιαπέραστους χαρακτήρες που έχει επιβάλει ο σκηνοθέτης.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Η Ταέκο και ο σύζυγος της, Τζίρο, ζουν φιλήσυχα με τον μικρό της γιο Κέιτα, όταν ένα τραγικό ατύχημα φέρνει στη ζωή τους τον χαμένο πατέρα του παιδιού, τον Παρκ. Πλέον όμως ο Παρκ είναι άστεγος και δεν έχει ακοή, κάτι που προκαλεί πόνο και ενοχές στην Ταέκο που σπεύδει να τον βοηθήσει.
Ο Τελευταίος Στρατιώτης
(“ The Last Rifleman”) Δραματική ταινία, βρετανικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Τέρι Λοάν, με τους Πιρς Μπρόσναν, Κλέμενς Ποεσί, Γιούργκεν Πρόχνοβ, Τζον Έιμος κα.
Ένα γλυκόπικρο εγκάρδιο – αλλά με αρκετές αδυναμίες – δράμα, ένα ταξίδι προς το παρελθόν, τις μνήμες, τους εφιάλτες και την πίστη στη φιλία, από τον Τέρι Λοάν, ο οποίος είχε χαθεί από το 2004, όταν έκανε και το κινηματογραφικό του ντεμπούτο με το ενθαρρυντικό «Mickybo & Me».
Το σενάριο, που έγραψε ο γνωστός ιστορικός και συγγραφέας Κέβιν Φιτζπάτρικ, βασίζεται στην αληθινή ιστορία ενός 92χρονου, που το σκάει από το γηροκομείο για να παραστεί στον εορτασμό της 75ης επετείου από την απόβαση στη Νορμανδία στην οποία είχε συμμετάσχει.
Η ταινία ξεκινά με τον θάνατο της γυναίκας του γηραιού ήρωα της ιστορίας και μέσα σε ένα κλίμα κατάθλιψης θα λάβει την απόφαση να φορέσει τα μετάλλιά του και παρά τις αντιρρήσεις των ανθρώπων του γηροκομείου, θα το σκάσει με προορισμό τη Γαλλία, για να τηρήσει τη δέσμευσή του, να αντιμετωπίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Η ακαδημαϊκή προσέγγιση του Λόαν, που θυμίζει τηλεοπτική παραγωγή του BBC, παρά τις μικρές ανάσες χιούμορ, απορροφά κάθε χυμό της ταινίας και γι’ αυτό φαίνεται και να πλατειάζει, να μακρηγορεί εκεί που δεν πρέπει και να ξεπετά κομμάτια που τροφοδοτούν το ενδιαφέρον.
Το μόνο που καταφέρνει – δείχνοντας, ωστόσο, το άγχος για να το πετύχει – είναι η συγκίνηση του κοινού, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στη δυνατή ερμηνεία του Πιρς Μπρόσναν, που με ευκολία μπαίνει στο σώμα – και στην κίνηση – ενός σχεδόν αιωνόβιου ανθρώπου για να βγει καθαρός από μια ταινία που ορισμένες φορές δείχνει βαλτωμένη.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Ένας βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το σκάει από ένα γηροκομείο στη Βόρεια Ιρλανδία και κάνει ένα συναρπαστικό και κουραστικό ταξίδι μέχρι τη Γαλλία για να παρευρεθεί στον εορτασμό της 75ης επετείου από την απόβαση στη Νορμανδία. Εκεί πρέπει να βρει το κουράγιο να αντιμετωπίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Προβάλλονται ακόμη οι ταινίες:
Γάζα
(“ Gaza”) Εξαιρετικού ενδιαφέροντος ντοκιμαντέρ, που γύρισαν οι Γκάρι Κιν και Άντριου ΜακΚόνελ και αποτέλεσε επίσημη πρόταση της Ιρλανδίας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας το 2020. Κινηματογραφικό πορτρέτο των κατοίκων της Γάζας, μέσα από δυο εκ διαμέτρου αντίθετες οικογένειες και μια συναρπαστική περιγραφή της ασφυκτικής καθημερινότητας των κατοίκων δίπλα στα συντρίμμια ενός αδιάκοπου πολέμου. Ένα διεισδυτικό ντοκιμαντέρ που παρότι γυρίστηκε πριν τέσσερα χρόνια παραμένει, δυστυχώς, πάντα επίκαιρο.
Ένα Ταξίδι για Πάπιες
(“ Migration”) Παιδική ταινία κινουμένων σχεδίων του Μπενζαμέν Ρενέρ, με τη φροντίδα των στούντιο Illumination στην παραγωγή (2023). Ψηφιακό animation για μπέμπηδες, με ευχάριστες εικόνες και γνώριμα θετικά μηνύματα, που προβάλλεται μεταγλωττισμένο στα ελληνικά. Μια οικογένεια από πρασινοκέφαλες πάπιες περνά μια ασφαλή πλην μονότονη ζωή σε ένα βάλτο. Ο μπαμπάς είναι ενθουσιασμένος από την καθημερινότητά τους, αλλά η μαμά επιθυμεί να ταξιδέψει και να γνωρίσει τον κόσμο. Κάτι που γίνεται πραγματικότητα. Προορισμός η πολύβουη Νέα Υόρκη…
Thanksgiving
Αμερικάνικη ταινία τρόμου (2023) του Ιλάι Ροθ, που ξεκινά με κάποια ευρηματικότητα, προχωρά με σχετικό ενδιαφέρον και καταλήγει στον αυτόματο πιλότο, με όλες τις γνώριμες συνταγές του είδους να μπαίνουν στο «εορταστικό» τραπέζι. Ένας μυστηριώδης δολοφόνος εμπνέεται από τη Μέρα των Ευχαριστιών και το εορταστικό γεύμα, μοιράζοντας τρόμο και φρίκη σε μια κωμόπολη της Μασαχουσέτης. Έτσι, αυτό που μοιάζει αρχικά με τυχαίες δολοφονίες εκδίκησης, γρήγορα θα εξελιχθεί σε ένα μεγαλύτερο διαβολικό σχέδιο και θα φέρει την πόλη αντιμέτωπη με τους μεγαλύτερους εφιάλτες της. Με τους Πάτρικ Ντέμπσι, Άντισον Ρέι, Μίλο Μανχάιμ κα.
(Φωτογραφία από την ταινία «Ο Μαέστρος»)
Χάρης Αναγνωστάκης
